Hoa sen
Vũ Hoàng Chương
Kiều trang phơi phới gót thanh tao
Đưa đón thời duyên mặc lý đào
Nhụy một khuôn vàng gương náu bụi
Cánh ba tầng ngọc tháp vươn cao
Lòng kia vẫn thẳng dù vương vít
Hương ấy càng xa lại ngạt ngào
Biết mặt gió xuân từ mấy độ
Mà hoa quân tử ý chưa trao.
*
Hoa Sen – Biểu tượng của sự thanh cao và ý chí kiên định
Bài thơ “Hoa sen” của Vũ Hoàng Chương là một tác phẩm tràn đầy vẻ đẹp biểu tượng và ý nghĩa sâu sắc. Trong những dòng thơ trang nhã, nhà thơ đã khéo léo gợi lên hình ảnh hoa sen – một loài hoa không chỉ đẹp về hình thức mà còn cao quý trong tinh thần, tượng trưng cho phẩm chất thanh cao, ý chí mạnh mẽ và lòng kiên định trước những biến động của cuộc đời.
Hoa sen – Vẻ đẹp thanh tao giữa bùn lầy
Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, Vũ Hoàng Chương đã ca ngợi vẻ đẹp kiều diễm, thanh tao của hoa sen:
“Kiều trang phơi phới gót thanh tao
Đưa đón thời duyên mặc lý đào.”
Hoa sen hiện lên như một người thiếu nữ duyên dáng, kiều diễm nhưng không để mình bị cuốn vào vòng xoáy của “lý đào” – tức những biến đổi và cám dỗ của nhân thế. Với hình ảnh “gót thanh tao,” hoa sen không chỉ đẹp về dáng hình mà còn gợi lên sự thoát tục, thanh sạch.
Sự kiên định và cao quý từ tâm hồn
Tâm hồn thanh cao và ý chí kiên định của hoa sen được khắc họa qua hai câu thơ:
“Nhụy một khuôn vàng gương náu bụi
Cánh ba tầng ngọc tháp vươn cao.”
Nhụy sen – vàng óng ánh, tinh khôi – dù sống giữa “bụi” của cuộc đời vẫn giữ được sự thuần khiết, như một tấm gương sáng soi vào lòng người. Và trên nền tảng ấy, những “cánh ba tầng” vươn cao như một “tháp ngọc,” biểu tượng cho sức mạnh vượt lên nghịch cảnh để khẳng định giá trị chân chính của mình.
Hương sen – Giá trị lan tỏa từ đức hạnh
Vẻ đẹp của hoa sen không chỉ nằm ở dáng hình mà còn tỏa ra từ hương thơm, một biểu tượng cho nhân cách và đức hạnh cao đẹp:
“Lòng kia vẫn thẳng dù vương vít
Hương ấy càng xa lại ngạt ngào.”
Dù có “vương vít” bởi dòng đời, hoa sen vẫn giữ được sự thẳng thắn trong tâm hồn. Hương sen, như đức hạnh của con người, càng lan tỏa xa lại càng trở nên sâu sắc, ý nghĩa. Đây là một lời nhắn nhủ: vẻ đẹp thực sự không chỉ nằm ở bề ngoài, mà ở những giá trị nội tại được tỏa sáng khi ta kiên định và chân thành.
Chờ đợi và không vội vàng trao gửi
Hai câu thơ cuối chứa đựng một thông điệp ý nhị và sâu sắc về sự kiên nhẫn, thận trọng trong việc trao gửi những giá trị cao quý:
“Biết mặt gió xuân từ mấy độ
Mà hoa quân tử ý chưa trao.”
Dẫu đã quen thuộc với gió xuân, biểu tượng của những dịp may, cơ hội hay những lời mời gọi quyến rũ, hoa sen vẫn chưa vội “trao ý” – chưa vội buông mình theo dòng đời. Điều này thể hiện sự tự trọng, cao quý của “hoa quân tử” – một biểu tượng cho con người biết giữ gìn phẩm giá, không bị cám dỗ bởi những hào nhoáng nhất thời.
Thông điệp từ “Hoa sen”
Bài thơ “Hoa sen” của Vũ Hoàng Chương không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của loài hoa biểu tượng mà còn là một bài học quý giá về nhân sinh. Hoa sen dạy ta cách sống thanh cao, giữ vững tâm hồn giữa dòng đời xô bồ. Sự kiên định, trong sáng, và ý chí vươn lên của hoa sen là hình ảnh ẩn dụ cho những con người biết sống đúng giá trị, vượt lên mọi nghịch cảnh để khẳng định bản thân.
Hương sen – biểu tượng của đức hạnh – nhắc nhở ta rằng, những giá trị thực sự không nằm ở sự phô trương mà ở sự lan tỏa thầm lặng nhưng mạnh mẽ. Đó chính là nguồn sức mạnh để con người vươn lên, sống một cuộc đời ý nghĩa và đáng tự hào.
Lời kết
“Hoa sen” không chỉ là một bài thơ về cái đẹp mà còn là một triết lý sống sâu sắc. Vũ Hoàng Chương, qua từng câu chữ, đã gửi gắm một lời nhắn nhủ: hãy sống như hoa sen – thanh cao, kiên định, và luôn tỏa sáng từ tâm hồn. Trong thế giới đầy thử thách, phẩm chất của hoa sen là nguồn cảm hứng bất tận để chúng ta hướng đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.
*
Vũ Hoàng Chương: Thi Bá của nền thi ca Việt Nam
Vũ Hoàng Chương (1915–1976), một nhà thơ lớn của Việt Nam, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học nước nhà qua những tác phẩm giàu cảm xúc và giá trị nghệ thuật. Sinh tại Nam Định, quê gốc ở làng Phù Ủng, tỉnh Hưng Yên, ông được mệnh danh là “Thi bá” Việt Nam, với phong cách thơ trang nhã, thấm đượm dư vị hoài cổ và đậm sắc thái phương Đông.
Hành trình cuộc đời và sự nghiệp
Từ nhỏ, Vũ Hoàng Chương đã được học chữ Hán tại nhà, sau đó học tiểu học tại Nam Định và trung học tại trường Albert Sarraut, Hà Nội. Năm 1937, ông đỗ Tú tài, nhưng hành trình học vấn của ông không dừng lại ở đó. Ông từng theo học Luật, rồi Cử nhân Toán, nhưng đều bỏ dở để đi làm và theo đuổi nghệ thuật.
Trong giai đoạn từ thập niên 1940, Vũ Hoàng Chương không ngừng sáng tác và hoạt động nghệ thuật. Ông cùng các văn nghệ sĩ nổi tiếng như Chu Ngọc, Nguyễn Bính thành lập Ban kịch Hà Nội, trình diễn các vở kịch thơ như Vân muội. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tiếp tục sáng tác và dạy học, đặc biệt gắn bó với Sài Gòn từ năm 1954.
Với tài năng vượt bậc, ông đã giành nhiều giải thưởng lớn, tiêu biểu là “Giải Văn học Nghệ thuật Toàn quốc” năm 1959 với tập thơ Hoa đăng. Ông cũng đại diện Việt Nam tham dự nhiều hội nghị thi ca quốc tế, góp phần đưa thơ ca Việt Nam đến gần hơn với thế giới.
Năm 1972, Vũ Hoàng Chương được đề cử Giải Nobel Văn học. Dù không đoạt giải, việc ông xuất hiện trong danh sách đề cử cũng là niềm tự hào lớn cho văn học Việt Nam.
Di sản văn học
Vũ Hoàng Chương để lại cho đời nhiều tác phẩm xuất sắc, gồm cả thơ và kịch thơ. Những tập thơ như Thơ say (1940), Mây (1943), Hoa đăng (1959), hay Lửa từ bi (1963) thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật ngôn từ và cảm xúc mãnh liệt. Ông còn nổi tiếng với các vở kịch thơ như Vân muội, Trương Chi, góp phần đưa thể loại này phát triển tại Việt Nam.
Văn phong của Vũ Hoàng Chương được đánh giá là vừa sang trọng, vừa thấm đượm chất nhạc. Như nhận xét của Hoài Thanh và Hoài Chân trong Thi nhân Việt Nam: thơ ông không chỉ là sự say sưa của cá nhân, mà còn gói ghém nỗi niềm nhân sinh, với những bi kịch và ngao ngán của kiếp người.
Cuộc đời cuối cùng và dấu ấn vĩnh cửu
Cuộc đời Vũ Hoàng Chương trải qua nhiều biến cố. Sau năm 1975, ông bị bắt giam tại khám Chí Hòa và qua đời năm 1976, khép lại một hành trình đầy thăng trầm nhưng rực rỡ. Mộ phần ông hiện nằm tại nghĩa trang chùa Giác Minh, Gò Vấp, nơi lưu giữ ký ức về một thi bá lớn của Việt Nam.
Với những đóng góp vượt thời đại, Vũ Hoàng Chương không chỉ là nhà thơ, nhà văn hóa mà còn là biểu tượng cho tinh thần nghệ thuật tự do và sáng tạo của Việt Nam. Di sản của ông sẽ mãi mãi được nhớ đến như một phần không thể thiếu của nền văn học dân tộc.
Viên Ngọc Quý.
