Hôn nhau lần cuối
Nguyễn Bính
Cầm tay, anh khẽ nói:
– Khóc lóc mà làm chi?
Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi, anh đi.
Rồi một, hai, ba năm,
Danh thành anh trở lại.
Với em, anh chăn tằm,
Với em, anh dệt vải.
Ta sẽ là vợ chồng.
Sẽ yêu nhau mãi mãi.
Sẽ se sợi chỉ hồng,
Sẽ hát câu ân ái.
Anh và em sẽ sống,
Trong một mái nhà tranh.
Lấy trúc thưa làm cổng,
Lấy tơ liễu làm mành.
Nghe lời anh, em hỡi!
Khóc lóc mà làm chi?
Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi, anh đi…
(Bài thơ được nhạc sĩ Văn Phụng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.)
Nguồn: Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003
*
“Hôn Nhau Lần Cuối” – Khoảnh khắc chia ly và khát vọng tình yêu vĩnh cửu
Trong tác phẩm “Hôn Nhau Lần Cuối”, Nguyễn Bính khéo léo vẽ lên một bức tranh tình yêu vừa đẹp đẽ, vừa đầy nuối tiếc. Đây là bài thơ của những lời hứa ngọt ngào, của tình yêu cháy bỏng, nhưng đồng thời cũng là lời chia tay đắng cay giữa đôi lứa. Từng câu thơ giản dị nhưng đầy sức nặng, chứa đựng những khát vọng và khổ đau không thể nói hết bằng lời. Đoạn chia tay không chỉ là khoảnh khắc tình cảm được đong đầy mà còn là ước mơ về một tương lai hạnh phúc được thêu dệt bằng những hình ảnh thơ mộng và đầy lãng mạn.
Chia ly trong nước mắt và hy vọng
Nguyễn Bính bắt đầu bài thơ bằng một cảnh tượng chia tay đầy nghẹn ngào:
“Cầm tay, anh khẽ nói:
– Khóc lóc mà làm chi?
Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi, anh đi.”
Lời nói khẽ khàng nhưng thấm đẫm sự quyết tâm, như thể anh muốn xoa dịu nỗi buồn của người yêu, nhưng cũng chứa đựng một sự bất đắc dĩ. Chỉ một lần hôn cuối cùng, rồi chia ly, để lại trong lòng mỗi người một nỗi buồn không thể nói ra. Khóc lóc có ích gì khi sự chia ly đã đến? Lời anh như một sự an ủi, nhưng cũng là lời tiễn biệt. Tuy vậy, trong sâu thẳm, anh vẫn gửi gắm niềm hy vọng về một ngày tái ngộ, về một tương lai hạnh phúc chung đôi.
Khát vọng về một tương lai hạnh phúc
Sau lời chia tay, câu chuyện tình yêu lại quay về với những ước mơ tương lai ngọt ngào:
“Rồi một, hai, ba năm,
Danh thành anh trở lại.
Với em, anh chăn tằm,
Với em, anh dệt vải.”
Những lời hứa ấy lấp đầy tâm trí người yêu của anh. “Danh thành” không phải là mục tiêu cuối cùng mà là bước đệm để trở lại bên người yêu. Anh hứa sẽ làm những công việc giản dị và gần gũi như chăn tằm, dệt vải cùng cô, tạo dựng một cuộc sống bình dị nhưng đầy đủ yêu thương. Những hình ảnh này vừa thể hiện sự khiêm nhường của anh, vừa khắc họa khát vọng về một tương lai hòa hợp và hạnh phúc trong tình yêu. Đây là lời hứa của một tình yêu mãnh liệt nhưng cũng không thiếu phần thực tế.
Vẻ đẹp lãng mạn trong ước mơ xây dựng tổ ấm
Nguyễn Bính tiếp tục vẽ ra một hình ảnh lý tưởng về mái ấm gia đình trong tương lai:
“Ta sẽ là vợ chồng.
Sẽ yêu nhau mãi mãi.
Sẽ se sợi chỉ hồng,
Sẽ hát câu ân ái.”
Hình ảnh sợi chỉ hồng và câu hát ân ái là biểu tượng cho sự gắn kết tình yêu, khẳng định tình cảm chung thủy giữa hai người. Những lời hứa này không chỉ là lời an ủi mà còn là niềm tin mãnh liệt vào tình yêu sẽ vượt qua mọi thử thách. Hình ảnh này tỏa ra một vẻ đẹp mơ mộng và lãng mạn, thể hiện sự nồng nàn của tình yêu tuổi trẻ.
Mái nhà tranh, tình yêu giản dị
Những ước mơ giản dị của một mái ấm được xây dựng từ tình yêu chân thành được thể hiện qua những chi tiết sống động:
“Anh và em sẽ sống,
Trong một mái nhà tranh.
Lấy trúc thưa làm cổng,
Lấy tơ liễu làm mành.”
Mái nhà tranh, cây trúc, tơ liễu – những vật liệu bình dị nhưng lại có ý nghĩa sâu sắc trong việc khắc họa một cuộc sống đạm bạc nhưng đầy tình yêu thương. Đó là một hình ảnh của sự vĩnh cửu trong tình cảm, sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa sự giản dị và sự ngọt ngào của tình yêu. Dù có nghèo khó, họ vẫn sẽ hạnh phúc vì có nhau.
Chia tay và sự an ủi cuối cùng
Dù đầy ắp những lời hứa và ước mơ, cuối cùng, chia tay vẫn là thực tế không thể tránh khỏi. Nhưng anh vẫn muốn an ủi người yêu, bảo cô không nên khóc, không nên buồn, vì rồi sẽ có một ngày họ sẽ quay lại với nhau. Từng câu thơ của anh chứa đựng sự kiên định và sự hy vọng không ngừng, như một lời nhắc nhở về sức mạnh của tình yêu và niềm tin vào một tương lai tốt đẹp hơn.
Nghệ thuật của bài thơ
Nguyễn Bính, với phong cách giản dị và gần gũi, đã khéo léo đưa người đọc vào một không gian tình cảm đầy lãng mạn và hi vọng. Lối viết mộc mạc, dễ hiểu nhưng lại rất tinh tế, mỗi hình ảnh như một lời hứa, một tâm tư muốn gửi đến người yêu. Cảm giác tiếc nuối, hy vọng và tình yêu nồng nàn đều được thể hiện rất rõ qua những vần thơ giản dị ấy.
Kết luận
“Hôn Nhau Lần Cuối” không chỉ là bài thơ của những lời hứa và chia ly, mà còn là sự khẳng định về sức mạnh của tình yêu. Dù chia xa, tình yêu ấy vẫn sẽ cháy bỏng và tồn tại trong những ước mơ, trong những lời hứa không bao giờ phai nhạt. Đây là bài thơ của sự kiên trì, niềm tin vào ngày tái ngộ, và sự lãng mạn tuyệt vời của tình yêu đôi lứa.
*
Nguyễn Bính – Nhà Thơ Chân Quê Của Làng Văn Việt Nam
Tiểu Sử và Thân Thế
Nguyễn Bính, tên thật là Nguyễn Trọng Bính, sinh ngày 13 tháng 2 năm 1918 tại xóm Trạm, xã Đồng Đội, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Ông xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghèo nhưng giàu truyền thống văn hóa, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy nghệ thuật của ông. Mẹ mất sớm khi Nguyễn Bính mới 3 tuổi, tuổi thơ của ông gắn liền với hình ảnh làng quê Bắc Bộ và những nỗi buồn của cuộc sống thiếu vắng tình mẫu tử.
Nguyễn Bính sớm bộc lộ năng khiếu thơ ca và đã sáng tác từ khi còn trẻ. Năm 13 tuổi, ông được giải thưởng văn chương đầu tiên từ một cuộc thi thơ tại địa phương, mở đầu cho sự nghiệp văn chương đầy thành tựu của mình.
Sự Nghiệp Văn Chương
Nguyễn Bính được biết đến là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ mới (1932–1945). Ông nổi tiếng với phong cách thơ mang đậm hồn quê, giản dị, mộc mạc nhưng đầy chất thơ. Tác phẩm của ông thường phản ánh hình ảnh làng quê Việt Nam với những nếp sống bình dị, cùng với đó là tâm tư, tình cảm của con người trong một xã hội nửa truyền thống, nửa hiện đại.
Nguyễn Bính không chạy theo những sáng tạo táo bạo hay hiện đại hóa như nhiều nhà thơ cùng thời. Thay vào đó, ông quay về với truyền thống, sử dụng thể thơ lục bát, song thất lục bát một cách nhuần nhuyễn để tạo nên một phong cách rất riêng, gần gũi và dễ chạm đến trái tim độc giả.
Các Tác Phẩm Tiêu Biểu
Nguyễn Bính để lại một kho tàng thơ ca phong phú, trong đó có nhiều tác phẩm tiêu biểu như:
“Chân quê”: Một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của ông, thể hiện nỗi trăn trở về sự thay đổi của làng quê dưới tác động của đời sống hiện đại.
“Lỡ bước sang ngang”: Một bài thơ dài mang đậm cảm xúc lãng mạn và buồn bã, nói về số phận của người con gái bị cuốn vào những biến cố cuộc đời.
“Tâm hồn tôi”: Bài thơ này khắc họa nội tâm nhạy cảm và những suy tư sâu sắc của nhà thơ.
“Gái quê” (tập thơ): Tập thơ đầu tay ra mắt năm 1941, được đánh giá là tác phẩm kinh điển của dòng thơ quê hương.
“Mây Tần”: Một tập thơ được yêu thích với những bài thơ lãng mạn nhưng vẫn mang đậm hơi thở của làng quê.
“Thơ Nụ cười xuân”: Một tập thơ chứa đựng những cảm xúc xuân sắc, niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống.
Đánh Giá Về Tác Giả và Phong Cách Sáng Tác
Nguyễn Bính được coi là nhà thơ của làng quê Việt Nam. Thơ ông mang đậm hơi thở dân dã, bình dị, nhưng cũng đầy những suy tư triết lý sâu sắc. Phong cách thơ của ông kết hợp giữa sự tinh tế trong việc sử dụng ngôn từ với lối kể chuyện giản dị, dễ hiểu, làm nổi bật những giá trị văn hóa truyền thống.
Thơ Nguyễn Bính gắn bó mật thiết với cuộc sống làng quê, từ những con đường làng, cánh đồng lúa, bến nước đến những con người thật thà, chất phác. Đồng thời, thơ ông còn phản ánh sự va chạm giữa cái cũ và cái mới, giữa truyền thống và hiện đại, mang đến những trăn trở, day dứt về sự đổi thay của xã hội.
Vinh Danh và Di Sản
Nguyễn Bính được coi là một trong những nhà thơ lớn của Việt Nam. Tác phẩm của ông không chỉ ghi dấu ấn trong nền văn học nước nhà mà còn để lại ảnh hưởng sâu sắc đối với các thế hệ sau. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật – một sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của ông đối với văn hóa Việt Nam.
Các tác phẩm của Nguyễn Bính vẫn luôn được yêu thích và nằm trong chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam. Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc, trở thành những ca khúc đi cùng năm tháng.
Kết Luận
Nguyễn Bính là một tài năng thơ ca đặc biệt của Việt Nam. Thơ ông không chỉ là tiếng lòng của người nghệ sĩ yêu quê hương, yêu cuộc sống mà còn là bức tranh sống động về đời sống tinh thần của người dân Việt Nam trong giai đoạn chuyển mình của lịch sử. Với sự nghiệp sáng tác phong phú và phong cách độc đáo, Nguyễn Bính xứng đáng là một biểu tượng tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
