Mẹ
Trần Quốc Minh
Lặng rồi cả tiếng con ve
Con ve cũng mệt vì hè nắng oi.
Nhà em vẫn tiếng ạ ời
Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru.
Lời ru có gió mùa thu
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về.
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
(Trần Quốc Minh, Tiếng Việt lớp 2, tập 1)
*
*
Cảm nhận về bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh
Bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh là một bức chân dung đẹp đẽ và xúc động về người mẹ – hình ảnh thân thương, giản dị nhưng vô cùng cao cả. Với những vần thơ ngắn gọn, dung dị, tác giả đã vẽ nên một bức tranh gia đình ấm áp và gửi gắm tình yêu thương sâu sắc dành cho mẹ, người luôn hy sinh và dõi theo từng bước con đi.
Ngay từ những câu mở đầu, không gian mùa hè được khắc họa qua hình ảnh tiếng ve và sự oi ả của nắng hè:
“Lặng rồi cả tiếng con ve
Con ve cũng mệt vì hè nắng oi.”
Trong cái nóng hầm hập ấy, không gian gia đình hiện lên thật yên bình với tiếng võng kẽo kẹt và lời ru của mẹ:
“Nhà em vẫn tiếng ạ ời
Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru.”
Lời ru của mẹ là âm thanh quen thuộc, dịu dàng, chan chứa tình yêu thương. Nó như một dòng suối mát lành xoa dịu đi cái nóng nực của mùa hè, làm dịu lòng những đứa con đang dần chìm vào giấc ngủ.
Đặc biệt, câu thơ “Lời ru có gió mùa thu” gợi lên hình ảnh lời ru mang trong mình hơi thở của đất trời, của thiên nhiên dịu mát và yên bình. Mẹ không chỉ ru con ngủ mà còn mang đến cả hơi gió lành, như một phép màu kỳ diệu mà chỉ tình yêu của mẹ mới có thể làm được.
Tác giả tiếp tục khắc họa sự hy sinh lặng lẽ của mẹ qua hình ảnh đối sánh giữa những ngôi sao và sự thức đêm của mẹ:
“Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.”
Dẫu những vì sao ngoài trời có sáng lung linh, có thức đêm canh trời, thì cũng không thể sánh bằng hình ảnh người mẹ – người đã không quản khó nhọc, hy sinh giấc ngủ của mình để lo cho con. Trong sự so sánh này, mẹ hiện lên như một ngôi sao đặc biệt, không chỉ tỏa sáng mà còn là nguồn sáng ấm áp và vĩnh cửu, luôn hướng về con.
Kết thúc bài thơ, tình cảm của con dành cho mẹ được thể hiện thật trọn vẹn:
“Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.”
Mẹ chính là ngọn gió mát lành, là nguồn sống và sự chở che suốt đời của con. Câu thơ khép lại với một hình ảnh đầy yêu thương và biết ơn, nhắc nhở người đọc rằng, dù ở bất cứ đâu hay trong hoàn cảnh nào, mẹ vẫn luôn là người gắn bó, đồng hành và dành trọn yêu thương cho con.
Ý nghĩa và thông điệp của bài thơ
Bài thơ “Mẹ” là một bản nhạc dịu dàng về tình mẫu tử. Tác giả đã khéo léo tái hiện hình ảnh người mẹ Việt Nam với những hy sinh thầm lặng nhưng cao cả. Qua từng câu chữ, người đọc cảm nhận được sự biết ơn và tình yêu thiêng liêng của con dành cho mẹ – người đã dành trọn đời mình để chăm sóc, bảo vệ và yêu thương con.
Bài thơ còn gợi nhắc mỗi người hãy trân trọng và yêu thương mẹ khi còn có thể. Mẹ không chỉ là người sinh thành mà còn là người luôn âm thầm dõi theo, tiếp thêm sức mạnh để con vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.
Kết luận
Với ngôn từ giản dị, giàu cảm xúc, bài thơ “Mẹ” của Trần Quốc Minh đã chạm đến trái tim của nhiều thế hệ. Đọc bài thơ, ta như được sống lại trong những lời ru êm đềm, trong vòng tay yêu thương của mẹ. Đó không chỉ là một bài thơ, mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về giá trị của tình mẫu tử – nguồn cội của mọi yêu thương và hạnh phúc trên đời.
*
Nhà thơ Trần Quốc Minh
Trần Quốc Minh (23/8/1943) quê ở Hải Phòng, là một nhà thơ giàu nghị lực. Từ nhỏ, ông chịu di chứng liệt hai chân và teo cơ tay do sốt cao, nhưng vẫn vượt khó thi đỗ ban Văn, Trường Đại học Tổng hợp năm 1962.
Ông bắt đầu sáng tác từ năm 1962, chính thức theo đuổi thơ ca từ năm 1965. Những tác phẩm của ông phản ánh ý chí vượt lên số phận và vẻ đẹp bình dị của cuộc sống. Ông đạt nhiều giải thưởng văn học như: Tôi chỉ mong (1996), Áo đỏ (1995), Bắc cầu (1999), và Từ nay mỗi tháng năm (1997).
Các tác phẩm nổi bật gồm: Mẹ (1972, SGK lớp 2), Tôi chỉ mong (1995), Bắc cầu (2000), Tuần hoàn của đất (2003). Thơ ông giàu cảm xúc, ngôn từ mộc mạc nhưng lay động lòng người.
Viên Ngọc Quý.
