Mộng
Thiền sư Thích Thanh Từ
Gá thân mộng,
Dạo cảnh mộng.
Mộng tan rồi,
Cười vỗ mộng.
Ghi lời mộng,
Nhắn khách mộng.
Biết được mộng,
Tỉnh cơn mộng.
*
Cảm nhận về bài thơ Mộng của Thiền sư Thích Thanh Từ
Bài thơ “Mộng” của Thiền sư Thích Thanh Từ không chỉ là một tác phẩm thiền vị sâu sắc mà còn là một lời nhắn nhủ thấm đẫm triết lý dung hòa giữa đạo và đời. Với những vần thơ ngắn gọn, bài thơ đã dẫn dắt chúng ta chiêm nghiệm về bản chất phù du của cuộc sống, từ đó tìm được con đường tỉnh thức để sống trọn vẹn hơn.
Triết lý về cuộc đời: “Gá thân mộng, Dạo cảnh mộng”
Thiền sư ví cuộc đời như một giấc mộng. Chúng ta mượn thân này để “dạo chơi” trong cõi tạm, nơi mọi thứ chỉ là giả tạm và hư ảo. Sự so sánh này không mang ý nghĩa phủ định đời sống, mà ngược lại, nhắc nhở con người đừng bám chấp vào những điều vô thường, để có thể sống an nhiên trong hiện tại.
Nhận thức và tỉnh thức: “Mộng tan rồi, Cười vỗ mộng”
Khi mộng tan, con người nhận ra mọi điều mình theo đuổi – danh vọng, tiền tài, tình cảm – vốn dĩ chỉ là huyễn hoặc. Nụ cười trong câu thơ không phải sự cay đắng hay nuối tiếc mà là sự buông xả nhẹ nhàng khi giác ngộ chân lý. Đây chính là tinh thần tỉnh thức của đạo Phật: nhận ra bản chất của cuộc đời để giải thoát khỏi những đau khổ.
Lời nhắn nhủ: “Biết được mộng, Tỉnh cơn mộng”
Thiền sư không chỉ dừng lại ở việc chỉ ra sự hư ảo của đời sống mà còn kêu gọi chúng ta “tỉnh mộng.” Tỉnh mộng không có nghĩa là từ bỏ thế gian mà là sống giữa đời với sự hiểu biết sáng suốt, không bị cuốn theo những tham, sân, si thường tình. Đây chính là sự dung hòa giữa đạo và đời: sống giữa đời nhưng không bị ràng buộc bởi những ảo tưởng, sống tỉnh thức và an lạc ngay trong hiện tại.
Ý nghĩa thực tiễn: Đạo trong đời sống
Bài thơ không chỉ là một lời nhắc nhở dành cho những người tu hành mà còn dành cho tất cả mọi người. Trong dòng chảy hối hả của đời sống hiện đại, chúng ta dễ dàng lạc lối trong những “giấc mộng” do chính mình tạo ra: áp lực công việc, khát vọng thành công hay những kỳ vọng vô lý. Lời dạy của Thiền sư là một ngọn đèn soi đường, giúp chúng ta biết buông bỏ những thứ không cần thiết, tìm lại sự bình an trong tâm hồn và sống một cách trọn vẹn hơn.
Lời kết
Bài thơ “Mộng” là một lời nhắn nhủ giản dị nhưng sâu sắc về bản chất của cuộc đời và cách để sống tỉnh thức, an nhiên. Nó giúp chúng ta thấy rằng đạo và đời không phải hai con đường tách biệt, mà có thể hòa quyện để giúp con người sống hạnh phúc hơn. Đọc và cảm nhận bài thơ, mỗi người sẽ tự tìm thấy cho mình một thông điệp riêng, nhưng trên hết là sự thức tỉnh để sống trọn vẹn giữa cõi đời mộng mị này./.
*
Thiền sư Thích Thanh Từ
là một trong những bậc cao tăng nổi bật của Phật giáo Việt Nam hiện đại, người có công lớn trong việc khôi phục và phát triển thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Sinh năm 1924 tại Cà Mau, ngài xuất gia với chí nguyện hoằng pháp và chuyên tâm tu tập theo tinh thần thiền học.
Thiền sư Thích Thanh Từ đã góp phần làm sống lại giá trị thiền tông Việt Nam, nhấn mạnh việc thực hành thiền trong đời sống thường nhật để đạt được sự tỉnh thức và an lạc. Ngài là tác giả của nhiều tác phẩm giá trị về thiền học, với ngôn ngữ giản dị nhưng sâu sắc, giúp Phật tử và người yêu tri thức dễ dàng tiếp cận giáo lý.
Với cuộc đời tận tụy, Thiền sư không chỉ truyền bá tinh thần Phật giáo mà còn để lại dấu ấn như một nhà văn hóa lớn, một biểu tượng của sự dung hòa giữa đạo và đời trong thế kỷ XX.
Viên Ngọc Quý.
