Những cánh buồm
Hoàng Trung Thông
Hai cha con bước đi trên cát
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh
Bóng cha dài lênh khênh
Bóng con tròn chắc nịch,
Sau trận mưa đêm rả rích
Cát càng mịn, biển càng trong
Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng
Nghe con bước, lòng vui phơi phới.
Con bỗng lắc tay cha khẽ hỏi:
“Cha ơi, sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời,
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?”
Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ:
“Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa,
Sẽ có cây, có cửa, có nhà
Vẫn là đất nước của ta
Ở nơi đó cha chưa hề đi đến.”
Cha lại dắt con đi trên cát mịn,
Ánh nắng chảy đầy vai
Cha trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời
Con lại trỏ cánh buồm xa hỏi khẽ:
“Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,
Để con đi!”
Lời của con hay tiếng sóng thầm thì
Hay tiếng của lòng cha từ một thời xa thẳm
Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận
Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con.
Những Cánh Buồm – Hành Trình Của Ước Mơ Và Tình Cha Con
“Những cánh buồm” của Hoàng Trung Thông là một bài thơ giàu hình ảnh và cảm xúc, gợi lên những rung động sâu sắc về tình cha con và khát vọng khám phá thế giới. Với những lời thơ giản dị mà sâu lắng, tác giả không chỉ vẽ nên một bức tranh đẹp của biển trời, mà còn khắc họa mối liên kết thiêng liêng giữa hai thế hệ và ý nghĩa của những giấc mơ trong cuộc đời.
Hình Ảnh Cha Và Con – Sự Kết Nối Giữa Hai Thế Hệ
Bài thơ mở ra trong không gian thơ mộng của biển cả, nơi cha và con sánh bước trên cát mịn dưới ánh bình minh:
“Hai cha con bước đi trên cát
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh.”
Trong khung cảnh ấy, bóng cha dài lênh khênh, bóng con tròn chắc nịch – một sự đối lập tự nhiên mà đầy gợi cảm. Hình ảnh này không chỉ là miêu tả mà còn ẩn chứa ý nghĩa: bóng dáng người cha tượng trưng cho sự chở che, kinh nghiệm và sự vững vàng, trong khi bóng dáng con nhỏ thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ và khởi đầu của một cuộc hành trình.
Khát Vọng Khám Phá Trong Trái Tim Non Nớt
Câu hỏi ngây thơ của đứa trẻ:
“Cha ơi, sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời,
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?”
là một lời thắc mắc rất đỗi hồn nhiên nhưng lại chất chứa sự tò mò mãnh liệt về thế giới. Đứa trẻ chưa hiểu rằng nơi xa kia chính là những điều mà con người phải khám phá, phải tự mình đi tới để mở rộng tầm nhìn và nhận thức.
Người cha, bằng sự dịu dàng và thấu hiểu, trả lời:
“Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa,
Sẽ có cây, có cửa, có nhà
Vẫn là đất nước của ta
Ở nơi đó cha chưa hề đi đến.”
Câu trả lời không chỉ đơn thuần là sự giải thích, mà còn là lời gửi gắm một chân lý về cuộc sống: cuộc đời là một hành trình khám phá không ngừng, nơi những điều mới mẻ luôn chờ đợi con người ở phía trước.
Biển Cả Và Ước Mơ Của Con – Tiếng Vọng Từ Lòng Cha
Đỉnh cao của bài thơ nằm ở lời đề nghị của đứa trẻ:
“Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,
Để con đi!”
Đây không chỉ là một câu nói ngây thơ, mà còn là biểu tượng cho khát vọng tự do và ước mơ khám phá của thế hệ trẻ. Biển khơi bao la, cánh buồm trắng, và ánh mắt háo hức của con gợi lên hình ảnh một tương lai rộng mở, nơi đứa trẻ sẽ vươn xa hơn những gì cha mình từng trải nghiệm.
Câu thơ cuối cùng làm lay động sâu sắc:
“Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận,
Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con.”
Trong tiếng ước mơ của con, người cha nhìn thấy hình ảnh chính mình thời trẻ, với những khát vọng và hoài bão mà cuộc đời bận rộn có lẽ đã làm phai nhạt. Con đã giúp cha sống lại niềm say mê khám phá, tiếp thêm sức mạnh để nhìn về tương lai với sự lạc quan và tin yêu.
Thông Điệp Về Tình Yêu Và Khát Vọng
Bài thơ không chỉ đơn thuần là câu chuyện về cha và con, mà còn chứa đựng thông điệp lớn lao về mối liên kết giữa các thế hệ. Tình yêu thương của người cha là bệ phóng vững chắc cho những ước mơ của con. Ngược lại, khát vọng của con lại là nguồn cảm hứng để cha nhìn nhận lại ý nghĩa cuộc đời mình.
Hoàng Trung Thông đã thành công trong việc dùng hình ảnh thiên nhiên – biển cả, cánh buồm, ánh nắng – để nói về những điều lớn lao của cuộc sống. Biển cả trong thơ ông không chỉ là một không gian vật lý, mà còn là biểu tượng cho sự bao la của tri thức và những tiềm năng chưa được khai phá.
Kết Luận
“Những cánh buồm” là một bài thơ giản dị mà sâu sắc, vẽ nên một bức tranh về tình cha con và những khát vọng chinh phục thế giới. Đọc bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn thấy lòng mình trào dâng những cảm xúc về trách nhiệm, yêu thương, và niềm tin vào thế hệ tương lai. Những cánh buồm trắng kia không chỉ là ước mơ của đứa trẻ, mà còn là biểu tượng của hành trình bất tận của con người trong cuộc sống – một hành trình được bắt đầu từ tình yêu, sự dìu dắt, và niềm tin của những người đi trước.
*
Hoàng Trung Thông – Nhà Thơ Tiêu Biểu của Nền Thơ Cách Mạng Việt Nam
Hoàng Trung Thông (1925–1993) là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ cách mạng Việt Nam, người đã để lại dấu ấn sâu sắc trong thi ca, lý luận phê bình văn học, và hoạt động văn nghệ. Cuộc đời ông là một minh chứng sống động cho sự gắn bó với cách mạng, lòng yêu nước nồng nàn, và niềm đam mê sáng tạo nghệ thuật.
Cuộc đời thanh bạch và đầy cống hiến
Sinh ngày 5 tháng 5 năm 1925 tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, Hoàng Trung Thông sớm bộc lộ tài năng thiên bẩm với tư chất thần đồng. Sau khi theo học tại trường Quốc Học Vinh, ông tham gia phong trào cách mạng Việt Minh và nhanh chóng đảm nhiệm những vai trò quan trọng trong các tổ chức văn nghệ kháng chiến.
Trong suốt sự nghiệp, Hoàng Trung Thông không chỉ là nhà thơ, mà còn là một nhà lãnh đạo văn nghệ xuất sắc. Ông từng giữ nhiều cương vị quan trọng như Tổng biên tập Báo Văn nghệ, Giám đốc Nhà xuất bản Văn học, Viện trưởng Viện Văn học (1976–1985), và nhiều vị trí khác. Dù đảm nhiệm nhiều chức vụ cao nhưng ông luôn sống một cuộc đời thanh bạch, giản dị, thậm chí nghèo khó. Cuối đời, ông thường trò chuyện với tượng các văn hào như Lý Bạch, Lỗ Tấn, Pushkin, để giải tỏa nỗi lòng.
Ông qua đời vào ngày 4 tháng 1 năm 1993 tại Hà Nội, để lại một sự nghiệp văn học phong phú và đầy ý nghĩa.
Thơ Hoàng Trung Thông – Tiếng nói của những con người nhỏ bé
Thơ Hoàng Trung Thông là lời ca ngợi những giá trị nhân văn sâu sắc, hướng con người đến lý tưởng sống cao đẹp. Ông thường viết về những con người bình dị, những “người nhỏ bé” trong cuộc sống – đúng như nhận định của GS. Phan Ngọc: “Trong thâm tâm, anh là con người nhỏ bé, của những con người nhỏ bé. Trong thơ, anh chỉ là nhà thơ của những người nhỏ bé.”
Những tập thơ như “Quê hương chiến đấu” (1955), “Đường chúng ta đi” (1960), “Những cánh buồm” (1964), “Tiếng thơ không dứt” (1989) không chỉ làm lay động trái tim nhiều thế hệ, mà còn khơi gợi tinh thần yêu nước, khát vọng hòa bình, và niềm tin vào tương lai.
Một nhà văn hóa uyên bác
Không chỉ là một nhà thơ xuất sắc, Hoàng Trung Thông còn là một nhà lý luận phê bình có tầm ảnh hưởng lớn. Ông đã viết nhiều tiểu luận như “Chặng đường mới của văn học chúng ta” (1961), “Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống” (1979), góp phần định hướng văn học Việt Nam trong những giai đoạn quan trọng.
Với vốn hiểu biết sâu rộng, ông thông thạo ba ngoại ngữ (Trung, Pháp, Anh) và dịch nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng. Ông cũng được biết đến như một nhà thư họa tài hoa, giao lưu thân thiết với các họa sĩ lớn như Dương Bích Liên, Nguyễn Sáng, Mai Văn Hiến…
Vinh danh và di sản
Những đóng góp lớn lao của Hoàng Trung Thông đã được Nhà nước ghi nhận qua các giải thưởng danh giá, bao gồm: Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (2001) với các tập thơ tiêu biểu. Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật (2022), tôn vinh các tập thơ như “Đường chúng ta đi,” “Những cánh buồm,” “Đầu sóng,” “Tiếng thơ không dứt.”
Tên ông đã được đặt cho nhiều con đường tại các thành phố lớn như Vinh, Đà Nẵng, và Vũng Tàu.
Những giai thoại thú vị
Hoàng Trung Thông không chỉ nổi tiếng bởi tài năng mà còn bởi tính cách phóng khoáng, hóm hỉnh. Nhà thơ Chế Lan Viên, người bạn thân thiết, từng viết tặng ông bài thơ:
“Ông thì hay say
Tôi thì quá tỉnh
Mà ông đằm tính
Tôi thì hay gây…
Ngay cả bản thân Hoàng Trung Thông cũng không ngần ngại mổ xẻ mình với sự khiêm tốn và hài hước. Ông từng nói: “Tôi cố uống rượu để cho say mà thơ tôi vẫn tỉnh như mọi người đều nói.”
Kết luận
Hoàng Trung Thông là một nhà thơ cách mạng tiêu biểu, người đã dùng ngòi bút để truyền cảm hứng cho bao thế hệ. Ông là hiện thân của sự kết hợp giữa tài năng, đức độ, và lòng yêu nước sâu sắc. Dù cuộc đời ông khép lại, nhưng thơ ca và tư tưởng của Hoàng Trung Thông vẫn mãi là ánh sáng dẫn đường trong nền văn học Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
