Phía trước… mùa xuân
Đặng Hiển
Chào biệt mùa thu, tôi đến giữa mùa đông
Đã thấy xanh lên
mùa xuân
phía trước
Cho tôi tin
màu tóc kia
bạc hết
Sẽ một lần
xanh lại
với mùa xuân.
1-2000
*
Cảm Nhận về Bài Thơ “Phía Trước… Mùa Xuân” của Đặng Hiển: Niềm Tin vào Sự Tái Sinh và Hy Vọng
Bài thơ “Phía Trước… Mùa Xuân” của Đặng Hiển như một bản nhạc ngắn gọn nhưng tràn đầy năng lượng tích cực, khơi gợi trong lòng người đọc niềm tin và hy vọng mãnh liệt vào những điều tốt đẹp của cuộc sống. Chỉ với vài dòng thơ, tác giả đã vẽ nên một hành trình qua các mùa của đời người, từ thu, đông cho đến xuân – nơi biểu tượng cho sự tái sinh, khởi đầu mới và những đổi thay diệu kỳ.
Mở đầu bài thơ, tác giả bộc lộ một tâm thế chủ động và bình thản khi đối diện với dòng chảy của thời gian:
“Chào biệt mùa thu, tôi đến giữa mùa đông
Đã thấy xanh lên mùa xuân phía trước.”
Mùa thu – biểu tượng của sự tàn phai, của những điều cũ kỹ và lặng lẽ trôi qua – được tác giả chào biệt với một tâm thế đầy trân trọng nhưng không lưu luyến. Từ đó, mùa đông xuất hiện, như một thử thách của cuộc đời, nơi giá lạnh và u ám thường bao trùm. Nhưng điều kỳ diệu nằm ở chỗ, ngay giữa mùa đông khắc nghiệt, tác giả đã thấy “mùa xuân phía trước” – một màu xanh hy vọng, một ánh sáng khẳng định sự sống không ngừng chuyển động.
Câu thơ “Đã thấy xanh lên mùa xuân phía trước” mang sức mạnh lớn lao, như một lời khẳng định rằng, dù hiện tại có khắc nghiệt đến đâu, vẫn luôn có một mùa xuân chờ đợi, mang theo những điều tốt đẹp và mới mẻ. Hình ảnh “mùa xuân phía trước” không chỉ là biểu tượng của thiên nhiên, mà còn là biểu tượng cho tương lai tươi sáng, cho niềm tin vào sự tái sinh và đổi thay.
Khổ thơ tiếp theo mang tính triết lý sâu sắc, kết nối dòng chảy thời gian với hành trình con người:
“Cho tôi tin màu tóc kia bạc hết
Sẽ một lần xanh lại với mùa xuân.”
Hình ảnh “màu tóc bạc” không chỉ biểu thị sự già nua, mỏi mệt của con người trước thời gian, mà còn là sự hao mòn của tâm hồn sau những thăng trầm và khó khăn của cuộc đời. Nhưng ngay trong nỗi buồn ấy, tác giả vẫn ấp ủ một niềm tin mãnh liệt rằng “một lần xanh lại với mùa xuân”. Đây không chỉ là khát vọng trẻ trung hóa về thể xác, mà quan trọng hơn, là sự tái sinh của tâm hồn, của niềm tin và tình yêu vào cuộc sống.
Thông điệp của bài thơ thật rõ ràng và ý nghĩa: mùa xuân – với sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp vĩnh hằng – luôn chờ đợi phía trước, miễn là con người biết giữ gìn niềm tin và hy vọng. Những khó khăn, mất mát hay đau thương của mùa đông không thể che khuất ánh sáng của mùa xuân, cũng như sự hao mòn bên ngoài không thể làm mất đi sức sống nội tại của mỗi người.
Bài thơ khép lại bằng một cảm giác ấm áp, khơi dậy trong lòng người đọc niềm tin rằng, dù cuộc đời có qua bao mùa thu buồn hay đông lạnh, chỉ cần nhìn về phía trước, nơi có mùa xuân chờ đợi, chúng ta sẽ tìm thấy động lực để bước tiếp. Đặng Hiển đã dùng những dòng thơ đơn giản nhưng giàu ý nghĩa để nhắc nhở chúng ta rằng, cuộc đời luôn có chu kỳ tái sinh, nơi những gì tưởng như mất đi sẽ được bù đắp bằng những khởi đầu mới.
“Phía Trước… Mùa Xuân” không chỉ là một bài thơ về sự chuyển giao của thời gian mà còn là một lời động viên mạnh mẽ, khuyến khích con người hãy hướng tới tương lai, tin vào sự tái sinh và những điều kỳ diệu mà mùa xuân mang lại. Một lần nữa, Đặng Hiển cho chúng ta thấy rằng, trong thơ ông, hy vọng luôn là ánh sáng bất diệt của cuộc sống.
*
Nhà Thơ Đặng Hiển – Một Đời Gieo Hạt Giống Đẹp Cho Văn Học và Cuộc Đời
Tiểu Sử
Nhà thơ Đặng Hiển (1939–2020), tên thật là Đặng Đức Hiển, sinh ngày 9/5/1939 tại xã Hành Thiện, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Cuộc đời ông gắn liền với hình ảnh một nhà giáo ưu tú, một người nghệ sĩ đầy sáng tạo và tận tụy.
Đặng Hiển theo học tiểu học và trung học tại Nam Định, rồi tiếp tục bậc PTTH ở Hà Nội. Từ năm 1956–1959, ông học Đại học Văn tại Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp, ông dành trọn 40 năm (1959–1999) giảng dạy ở Hà Tây (nay là Hà Nội). Không chỉ là nhà giáo xuất sắc, ông còn tham gia tích cực vào các hoạt động văn học nghệ thuật, từng giữ chức Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Hà Tây (1998–2002) và làm biên tập viên cho tạp chí Tản Viên Sơn từ 2002 đến khi qua đời ngày 14/3/2020.
Sự Nghiệp và Tác Phẩm
Đặng Hiển đã để lại một gia tài đồ sộ với 17 tập thơ, 4 tập truyện ký, 6 tập kịch và 11 tập lý luận phê bình văn học. Một số tác phẩm tiêu biểu: Thơ: Trường ca đôi cánh; Hồ trong mây; Thời gian xanh; Bài thơ trên đá; Con chúng ta; Lời chào mùa thu. Kịch: Con chúng ta; Nỗi đau trồng người; Điểm hẹn của lịch sử; Mỹ nhân nơi đồng cỏ. Lý luận phê bình: Cảm nhận và suy nghĩ; Bình luận văn học; Văn học dưới góc nhìn địa văn hóa; Thơ hay và lời bình (2 tập).
Các tác phẩm của ông không chỉ được xuất bản rộng rãi mà còn xuất hiện trong các tuyển tập văn học tiêu biểu, khẳng định giá trị và tầm ảnh hưởng của ông trong nền văn học nước nhà.
Phong Cách Sáng Tác
Là một nhà giáo yêu nghề và một nhà thơ yêu đời, Đặng Hiển luôn nhìn cuộc sống qua lăng kính lạc quan và nhân văn. Thơ ông mang ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh và cảm xúc, phản ánh những suy tư chân thành về tình yêu, quê hương, nghề giáo và những giá trị nhân bản.
Thơ Đặng Hiển không chỉ nói về cái đẹp mà còn khơi dậy sự trân trọng với những điều bình dị, gần gũi. Ông viết về cuộc sống với niềm tin rằng ánh sáng và tình yêu thương luôn hiện hữu trong từng khoảnh khắc đời thường.
Giải Thưởng và Vinh Danh
Trong suốt sự nghiệp, Đặng Hiển đã nhận nhiều giải thưởng uy tín:
- Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Nguyễn Trãi (1991–1995; 1996–2000).
- Giải C sáng tác văn học nghệ thuật về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” năm 2015 với tập thơ Dâng Bác.
- Giải Ba Cuộc vận động viết về thương binh – liệt sĩ năm 2017 với tập thơ Đất thiêng.
- Giải thưởng thơ Hà Nội năm 1956–1957, cùng nhiều giải thưởng khác từ các tổ chức văn học nghệ thuật trong và ngoài nước.
Nhận Định và Bình Luận
Nhà thơ Đỗ Anh Vũ – học trò của ông, từng viết: “Cả một đời vừa dạy học vừa làm thơ, thầy Đặng Hiển là người kỹ sư tâm hồn đã gieo bao hạt giống đẹp cho đời.”
Nhà thơ Hữu Thỉnh chia sẻ: “Tình thầy trò trong thơ Đặng Hiển là một không gian giáo dục trong trẻo, nơi thầy và trò cùng nhau khám phá vẻ đẹp của nhân cách và thi ca.”
Kết Luận
Nhà thơ Đặng Hiển không chỉ là một nhà giáo tận tụy mà còn là một nghệ sĩ tài hoa. Thơ ông mang đến những bài học sâu sắc về tình yêu, cuộc sống và con người. Hành trình sáng tạo của ông là minh chứng cho một cuộc đời sống trọn vẹn với lý tưởng giáo dục và nghệ thuật.
Với gia tài văn học đồ sộ và tâm hồn cao đẹp, Đặng Hiển sẽ mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai yêu thơ ca và trân trọng giá trị chân – thiện – mỹ trong cuộc đời.
Viên Ngọc Quý.
