Sáng mồng Hai tháng chín
Tố Hữu
Hôm nay sáng mồng Hai tháng Chín
Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình
Muôn triệu Tim chờ, Chim cũng nín
Bỗng vang lên tiếng hát ân tình
Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh!!!
Người đứng trên đài lặng phút giây
Trông đàn con đó vẫy hai tay
Cao cao vầng trán ngời đôi mắt
Độc lập bây giờ mới thấy đây…
(Tố Hữu – Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 – tập 1)
*
Cảm nhận về bài thơ “Sáng mồng Hai tháng Chín” của Tố Hữu
Bài thơ “Sáng mồng Hai tháng Chín” của Tố Hữu là một khúc ca đầy cảm xúc, tái hiện lại thời khắc thiêng liêng của dân tộc Việt Nam – ngày mà bản Tuyên ngôn Độc lập được Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình lịch sử. Với ngôn ngữ giản dị mà sâu sắc, bài thơ đã khắc họa thành công niềm tự hào dân tộc, sự xúc động và lòng biết ơn đối với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Ngay từ những dòng thơ đầu, Tố Hữu đã vẽ nên một bức tranh sáng trong, tươi đẹp của thủ đô Hà Nội vào buổi sáng mùa thu lịch sử:
“Hôm nay sáng mồng Hai tháng Chín
Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình”
Khung cảnh rực rỡ sắc vàng của hoa và nắng không chỉ là bức nền tô điểm cho ngày trọng đại mà còn tượng trưng cho niềm hy vọng, sự tươi mới của đất nước sau những năm tháng dài chìm trong bóng tối của chiến tranh và áp bức. Thời gian và không gian như hòa quyện, làm nổi bật ý nghĩa lịch sử của buổi sáng mồng Hai tháng Chín – thời điểm mà cả dân tộc khắc ghi trong tâm khảm.
Không gian ấy trở nên thiêng liêng hơn khi mọi người lặng im, hồi hộp chờ đợi:
“Muôn triệu tim chờ, chim cũng nín
Bỗng vang lên tiếng hát ân tình”
Tố Hữu đã dùng hình ảnh “muôn triệu tim” và “chim cũng nín” để diễn tả sự đồng lòng, niềm mong chờ lớn lao của toàn dân. Đây không chỉ là sự chờ đợi một thời khắc trọng đại mà còn là sự kỳ vọng vào một tương lai tươi sáng, một đất nước độc lập, tự do. Và rồi, tiếng hát “Hồ Chí Minh” vang lên như lời khẳng định đầy tự hào và xúc động về vị cha già của dân tộc.
Hình ảnh Hồ Chí Minh hiện lên thật gần gũi, cao cả và thiêng liêng:
“Người đứng trên đài lặng phút giây
Trông đàn con đó vẫy hai tay
Cao cao vầng trán ngời đôi mắt”
Tố Hữu không chỉ miêu tả vị thế của Bác Hồ như một lãnh tụ mà còn khắc họa hình ảnh một người cha đầy tình yêu thương, bao dung, luôn trăn trở và lo lắng cho “đàn con” của mình. Cử chỉ “vẫy hai tay” vừa giản dị, vừa thân thương như muốn ôm trọn tình yêu thương, gửi gắm niềm tin và hy vọng đến toàn thể nhân dân. Đặc biệt, đôi mắt ngời sáng và vầng trán cao của Bác toát lên sự trí tuệ, uy nghi và quyết tâm, trở thành biểu tượng cho tinh thần và ý chí của cả dân tộc.
Khổ thơ cuối là lời khẳng định ý nghĩa sâu sắc của ngày lịch sử:
“Độc lập bây giờ mới thấy đây…”
Hai chữ “độc lập” không chỉ gói gọn ý nghĩa chính trị mà còn là kết tinh của biết bao hy sinh, mất mát trong hành trình đấu tranh giành lại tự do. Khoảnh khắc ấy, độc lập không còn là một khát vọng xa xôi mà đã trở thành hiện thực, là niềm hạnh phúc vô bờ của toàn thể dân tộc.
Tố Hữu, với trái tim yêu nước nồng nàn và tài năng thi ca xuất sắc, đã truyền tải trọn vẹn tinh thần của ngày lịch sử vào bài thơ này. Từng câu, từng chữ đều chan chứa niềm tự hào dân tộc, niềm biết ơn sâu sắc với Chủ tịch Hồ Chí Minh và niềm tin mãnh liệt vào tương lai của đất nước.
Bài thơ không chỉ là một bản nhạc ngợi ca mà còn là lời nhắc nhở mỗi thế hệ về giá trị thiêng liêng của độc lập, tự do. Đọc “Sáng mồng Hai tháng Chín”, ta không chỉ cảm nhận được niềm xúc động của người viết mà còn thấy được một phần tâm hồn của cả dân tộc trong khoảnh khắc lịch sử ấy – một khoảnh khắc đáng nhớ và đầy tự hào.
*
Về nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu (1920–2002), tên thật là Nguyễn Kim Thành, là một nhà thơ lớn và nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của Việt Nam. Ông quê ở Thừa Thiên Huế, từ nhỏ đã sớm tham gia phong trào cách mạng và gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1938.
Thơ Tố Hữu mang đậm chất trữ tình chính trị, kết hợp hài hòa giữa cảm xúc cá nhân và lý tưởng cách mạng. Các tác phẩm tiêu biểu như “Từ ấy”, “Việt Bắc”, “Gió lộng” đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi và tinh thần lạc quan, yêu nước.
Ngoài sự nghiệp văn chương, Tố Hữu còn giữ nhiều vị trí quan trọng trong chính quyền cách mạng. Ông được vinh danh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của văn học cách mạng Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
