Bài thơ Sóng Xuân Quỳnh
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
(Xuân Quỳnh – SGK Ngữ văn 12 – tập 2)
*
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh là một bản tình ca tha thiết, đậm chất trữ tình, biểu tượng cho vẻ đẹp của tình yêu, khát vọng và nỗi nhớ. Qua hình tượng sóng – vừa cụ thể vừa biểu tượng, nhà thơ đã khắc họa sâu sắc những cảm xúc và cung bậc của tình yêu, khiến người đọc rung động bởi sự chân thành và mãnh liệt trong từng câu chữ.
Hình tượng sóng – biểu tượng của tình yêu
Mở đầu bài thơ, hình ảnh sóng hiện lên với hai trạng thái đối lập:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
Sóng là biểu tượng sống động cho những biến chuyển phức tạp của tình yêu – lúc mãnh liệt, lúc dịu dàng, khi rạo rực, khi lặng lẽ. Qua đó, Xuân Quỳnh cho thấy tình yêu là sự hòa quyện của những cảm xúc đối lập, vừa bình yên, vừa xáo động, tựa như sóng mãi tìm ra biển lớn để khẳng định giá trị của chính mình.
Khát vọng và nỗi nhớ trong tình yêu
Khổ thơ thứ hai gợi lên sự vĩnh hằng của sóng, cũng như sự bất biến của tình yêu:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Tình yêu là khát vọng không bao giờ tắt, luôn bừng cháy trong trái tim của những người trẻ. Hình ảnh sóng “nhớ bờ” trở thành biểu tượng cho nỗi nhớ da diết, cồn cào của một trái tim yêu:
“Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Nỗi nhớ trong tình yêu không chỉ tồn tại khi tỉnh thức, mà còn len lỏi vào cả giấc mơ, thể hiện sự mãnh liệt, thủy chung trong tình cảm của người phụ nữ.
Tình yêu bền bỉ vượt mọi cách trở trong Sóng Xuân Quỳnh
Xuân Quỳnh tiếp tục khẳng định sức mạnh và sự bền bỉ của tình yêu:
“Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”
Tình yêu trong bài thơ vượt qua mọi khoảng cách về không gian và thời gian, giống như sóng dù gặp bao nhiêu cách trở cũng hướng về bờ. Hình ảnh “trăm nghìn con sóng” là biểu tượng cho sự thủy chung, khát khao mãnh liệt trong tình yêu.
Khát vọng hòa tan trong tình yêu vĩnh cửu
Bài thơ khép lại bằng ước nguyện mãnh liệt và cao cả:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”
Ước nguyện “tan ra” để hòa vào biển lớn tình yêu là khát vọng dâng hiến trọn vẹn, không chỉ cho tình yêu cá nhân mà còn cho những giá trị vĩnh hằng, bất diệt. Đây là một khát vọng cao đẹp, thể hiện sự hy sinh và lý tưởng lớn lao của tình yêu Xuân Quỳnh.
Lời kết cho Sóng Xuân Quỳnh
Sóng của Xuân Quỳnh là một bài thơ giàu cảm xúc, vừa dịu dàng, vừa mãnh liệt. Qua hình tượng sóng, nhà thơ đã khắc họa những cung bậc muôn màu của tình yêu: từ nỗi nhớ, khát vọng đến sự thủy chung và ý niệm về tình yêu vĩnh cửu. Đọc bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn từ mà còn thấy được tâm hồn người phụ nữ đằm thắm, nồng nhiệt và sâu sắc. Sóng mãi là bản tình ca chạm đến trái tim người đọc mọi thế hệ.
*
Nhà thơ Xuân Quỳnh
Xuân Quỳnh (1942–1988), quê ở Hà Tây (nay thuộc Hà Nội), là một trong những nhà thơ nữ xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại. Trưởng thành từ Đoàn Văn công Nhân dân Trung ương, bà ghi dấu ấn bởi chất thơ giàu cảm xúc, chân thành và đậm chất nữ tính.
Thơ Xuân Quỳnh tập trung vào tình yêu, khát vọng hạnh phúc và những rung động đời thường, tiêu biểu qua các tác phẩm như Sóng, Thuyền và biển, Tự hát. Với ngôn ngữ giản dị, hình ảnh tinh tế, bà đã khắc họa sâu sắc thế giới nội tâm của người phụ nữ Việt Nam. Xuân Quỳnh là biểu tượng của một trái tim nồng nhiệt, nhạy cảm, và đầy nhân văn.
Viên Ngọc Quý.
