Tre Việt Nam
Nguyễn Duy
Tre xanh,
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh.
Thân gầy guộc, lá mong manh,
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi,
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu.
Có gì đâu, có gì đâu,
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều.
Rễ siêng không ngại đất nghèo,
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù.
Vươn mình trong gió tre đu,
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành.
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh,
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm.
Bão bùng thân bọc lấy thân,
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau tre không ở riêng,
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người.
Chẳng may thân gãy cành rơi,
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng.
Nòi tre đâu chịu mọc cong,
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường.
Lưng trần phơi nắng phơi sương,
Có manh áo cộc tre nhường cho con.
Măng non là búp măng non,
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre.
Năm qua đi, tháng qua đi,
Tre già măng mọc có gì lạ đâu.
Mai sau,
Mai sau,
Mai sau…
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.
(Nguyễn Duy – SGK Ngữ văn 6 – tập 1)
*
Cảm nhận về bài thơ Tre Việt Nam của Nguyễn Duy
Bài thơ Tre Việt Nam của Nguyễn Duy là một bản hùng ca giản dị và sâu sắc về hình tượng cây tre – biểu tượng trường tồn của dân tộc Việt Nam. Qua ngôn từ giàu hình ảnh và âm hưởng mượt mà, bài thơ khắc họa vẻ đẹp kiên cường, bất khuất của tre, từ đó tôn vinh những phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam.
Vẻ đẹp kiên cường và sức sống mãnh liệt của tre
Mở đầu bài thơ, Nguyễn Duy gợi nhắc sự gần gũi, quen thuộc của tre từ thuở xưa:
“Tre xanh,
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh.”
Hình ảnh tre xanh xuất hiện như một nhân chứng lịch sử, gắn bó với đời sống dân dã của người Việt. Tre hiện lên với thân hình gầy guộc, lá mong manh, nhưng lại mang trong mình sức sống mãnh liệt, vươn lên trên mọi khắc nghiệt của thiên nhiên:
“Ở đâu tre cũng xanh tươi,
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu.”
Đất đai cằn cỗi không làm tre lụi tàn, mà trái lại càng hun đúc cho sức mạnh và lòng bền bỉ.
Biểu tượng của đoàn kết và yêu thương
Nguyễn Duy đã khéo léo nhân cách hóa tre để làm nổi bật tinh thần đoàn kết, yêu thương của loài cây này:
“Bão bùng thân bọc lấy thân,
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm.”
Tre không chỉ đứng riêng lẻ mà cùng nhau tạo thành những luỹ tre vững chãi, là biểu tượng cho sự đùm bọc, gắn bó giữa con người trong cộng đồng. Hình ảnh này khiến người đọc liên tưởng đến tinh thần tương trợ lẫn nhau của dân tộc Việt Nam qua bao thăng trầm lịch sử.
Phẩm chất kiên trung và truyền thống bền bỉ
Tre không chỉ là biểu tượng của sức mạnh mà còn của phẩm chất kiên trung, ngay thẳng:
“Nòi tre đâu chịu mọc cong,
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường.”
Tre sinh ra đã thẳng, luôn sẵn sàng làm vũ khí bảo vệ quê hương, như chính con người Việt Nam luôn kiên cường trước ngoại xâm. Đồng thời, tre cũng gắn liền với sự kế thừa giữa các thế hệ:
“Tre già măng mọc có gì lạ đâu.”
Hình ảnh “măng mọc” là biểu tượng cho sự tiếp nối, phát triển không ngừng của những giá trị truyền thống tốt đẹp.
Thông điệp trường tồn của tre và dân tộc
Kết thúc bài thơ, Nguyễn Duy mở ra một niềm tin mãnh liệt vào tương lai:
“Mai sau,
Mai sau,
Mai sau…
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.”
Tre không chỉ xanh trong hiện tại mà còn mãi xanh trong tương lai, là biểu tượng cho sức sống bất diệt và tinh thần vững bền của dân tộc Việt Nam.
Lời kết
Tre Việt Nam của Nguyễn Duy không chỉ là một bài thơ về cây tre mà còn là một khúc ca ca ngợi con người Việt Nam – giản dị, cần cù, đoàn kết và bất khuất. Qua từng hình ảnh mộc mạc nhưng thấm đẫm ý nghĩa, bài thơ khơi gợi niềm tự hào dân tộc và tinh thần sống đẹp trong lòng mỗi người đọc. Tre Việt Nam mãi mãi là biểu tượng xanh tươi, vững bền của đất nước và con người Việt Nam.
*
Nhà thơ Nguyễn Duy
Nguyễn Duy (1948), tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ, quê ở Thanh Hóa, là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ chống Mỹ và sau chiến tranh. Ông nổi tiếng với phong cách thơ dung dị, giàu cảm xúc và thấm đượm tinh thần dân tộc.
Các tác phẩm của Nguyễn Duy, như Tre Việt Nam, Đò lèn, Ánh trăng, thường gắn liền với ký ức quê hương, gia đình và những giá trị truyền thống. Thơ ông vừa gần gũi, đời thường, vừa chứa đựng chiều sâu triết lý, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả. Nguyễn Duy là gương mặt xuất sắc của nền thơ ca hiện đại Việt Nam.
Viên Ngọc Quý.
