Viên xúc xắc mùa thu
Hoàng Nhuận Cầm
Tình yêu đến trong đời không báo động
Trái tim anh chưa lỗi hẹn bao giờ
Viên xúc xắc mùa thu ru trong cỏ
Mắt anh nhìn sáu mặt bão mưa giăng
Anh đi qua những thành phố bọc vàng
Những thị trấn mẹ ôm con trên cỏ
Qua ánh nắng bẩy mầu, qua ngọn đèn hạt đỗ
Qua bao cuộc đời tan vỡ lại hồi sinh.
Anh đi qua những đôi mắt lặng thinh
Những đôi mắt nhìn anh như họng súng
Anh đi qua tổ chim non mới dựng
Qua tro tàn thành quách mấy triệu năm
Anh đi qua tất cả mối tình câm
Mối tình nói rồi mối tình bỏ dở
Đôi tay kẻ ăn xin, đôi môi hồng trẻ nhỏ
Đất nước đau buồn chưa hết Mỵ Châu ơi!
Lông ngỗng bay như số phận giữa trời
Trọng Thuỷ đứng suốt đời không hết lạ
Vệt lông ngỗng con đường tình trắng xoá
Có ai hay thăm thẳm giếng không cùng.
Nhưng chính anh không hay số phận lại điệp trùng
Khi mở mắt Mỵ Châu em ngồi đó
Toa thứ ba ôm cặp ai nức nở
Suốt đời anh mang tội với con tàu.
Sẽ tan đi những thành phố bẩy màu
Đôi trái cấm trong vườn đời em, anh làm vỡ
Nhưng giọt mực thứ ba em ơi không thể lỡ
Xin trải lòng ta đón chấm xanh rơi.
Giọt mực em thong thả đến trong đời
Không giấu được trong lòng tay nhỏ bé
Viên xúc xắc xoay tròn trong gió xé
Sáu mặt đời lắc cắc tiếng thơ anh.
Nguồn:
1. Xúc Xắc mùa thu, NXB Hội nhà văn, 1992
2. Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến, Hoàng Nhuận Cầm, NXB Hội nhà văn, 2007
*
“Viên Xúc Xắc Mùa Thu”: Những Ván Bài Của Tình Yêu và Số Phận
Bài thơ “Viên xúc xắc mùa thu” của Hoàng Nhuận Cầm như một bản giao hưởng phức hợp, vừa dữ dội vừa sâu lắng, chứa đựng những cảm xúc mãnh liệt về tình yêu, cuộc sống, và những biến động không thể dự đoán trước. Hình ảnh viên xúc xắc trong bài thơ trở thành biểu tượng độc đáo cho số phận, tình yêu và cả những điều bất ngờ mà cuộc đời dành cho con người.
Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, tác giả đã khắc họa sự bất ngờ của tình yêu:
“Tình yêu đến trong đời không báo động
Trái tim anh chưa lỗi hẹn bao giờ”
Tình yêu không gõ cửa, không hẹn trước, và đến như một cơn bão lặng lẽ, nhưng trái tim vẫn luôn sẵn sàng đón nhận. Hình ảnh viên xúc xắc xoay tròn trong cỏ gợi lên sự ngẫu nhiên của số phận, nơi mọi điều xảy ra đều không thể đoán định.
Bài thơ dẫn dắt người đọc qua hành trình của tác giả, một hành trình đầy biến động, ngang qua những thành phố, thị trấn, ánh nắng bảy màu, và những con người với đôi mắt trầm mặc. Sự phong phú trong hình ảnh và biểu tượng khiến người đọc cảm nhận được chiều sâu của cuộc sống: những đau khổ, mất mát, nhưng cũng là sự hồi sinh.
Trong hành trình đó, tác giả đã đi qua những “mối tình câm,” những tình yêu dang dở và cả những nỗi đau không thể nói thành lời:
“Anh đi qua tất cả mối tình câm
Mối tình nói rồi mối tình bỏ dở”
Tình yêu được miêu tả không chỉ là niềm hạnh phúc, mà còn là một chuỗi cảm xúc phức tạp, nơi những mất mát và nuối tiếc trở thành một phần không thể thiếu.
Đất nước và lịch sử cũng hiện lên như một phần quan trọng trong bức tranh cảm xúc của bài thơ. Hình ảnh Mỵ Châu, Trọng Thuỷ và chiếc lông ngỗng trắng trở thành biểu tượng của sự bi kịch và những số phận chồng chéo:
“Đất nước đau buồn chưa hết Mỵ Châu ơi!
Lông ngỗng bay như số phận giữa trời”
Dường như tình yêu cá nhân của tác giả cũng mang theo những vết hằn của lịch sử, của đất nước và của sự mất mát chung.
Nhưng điều đặc biệt nhất trong bài thơ chính là hình ảnh viên xúc xắc – biểu tượng cho sự ngẫu nhiên và định mệnh. Mỗi mặt xúc xắc là một khía cạnh của cuộc đời: niềm vui, nỗi buồn, tình yêu, và cả những lỗi lầm không thể sửa chữa. Hình ảnh “giọt mực thứ ba” như lời khẩn cầu cho một cơ hội mới, một sự tha thứ giữa những điều đã lỡ làng:
“Giọt mực em thong thả đến trong đời
Không giấu được trong lòng tay nhỏ bé”
Bài thơ khép lại với hình ảnh viên xúc xắc lăn tròn trong gió, mang theo tiếng thơ của tác giả, như một lời nhắn gửi rằng cuộc đời – dù khó lường và đầy rẫy những biến động – vẫn luôn đẹp đẽ trong sự trọn vẹn của nó.
“Viên xúc xắc mùa thu” là lời nhắc nhở về sự chấp nhận số phận và tình yêu, dù đôi khi nó không hoàn hảo. Hoàng Nhuận Cầm đã viết nên một bài thơ đầy mê hoặc, dẫn người đọc vào thế giới của những cảm xúc nguyên sơ và những vết hằn số phận không thể xóa nhòa. Qua đó, tác giả truyền tải thông điệp rằng: hãy yêu và sống trọn vẹn, dù kết quả có ra sao, bởi chính những biến cố ấy mới tạo nên ý nghĩa thực sự của cuộc đời.
*
Hoàng Nhuận Cầm – Người Lưu Giữ Hồn Thơ Tuổi Trẻ
Hoàng Nhuận Cầm, sinh ngày 7 tháng 2 năm 1952 tại Hà Nội, là một trong những nhà thơ hiện đại nổi bật của Việt Nam. Ông không chỉ là một người sáng tạo với những vần thơ gắn bó với tuổi trẻ, tình yêu, và ký ức chiến tranh, mà còn là một nghệ sĩ đa tài trong lĩnh vực điện ảnh, kịch bản phim và diễn xuất.
Tiểu sử và hành trình sáng tác
Hoàng Nhuận Cầm là con trai đầu lòng của nhạc sĩ nổi tiếng Hoàng Giác. Ông bắt đầu hành trình văn chương tại Khoa Văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội. Năm 1971, giữa lúc đất nước chìm trong khói lửa chiến tranh, ông gác lại việc học để nhập ngũ, chiến đấu trong Sư đoàn 325B trên mặt trận Quảng Trị. Những năm tháng ở chiến trường không chỉ là thử thách mà còn là nguồn cảm hứng cho những vần thơ của ông sau này.
Sau khi đất nước hòa bình, Hoàng Nhuận Cầm trở lại giảng đường, hoàn thành chương trình đại học và bắt đầu sự nghiệp tại Hãng Phim truyện Việt Nam. Ông từng có thời gian làm việc tại Đài Truyền hình Việt Nam trước khi quay lại Hãng Phim truyện và sau đó cùng vợ lập hãng phim tư nhân Điệp Vân.
Thơ Hoàng Nhuận Cầm – Tiếng lòng của tuổi trẻ
Những bài thơ của Hoàng Nhuận Cầm thường mang đậm hơi thở của tình yêu, tuổi trẻ và kỷ niệm. Với phong cách trẻ trung, sôi nổi nhưng không kém phần sâu sắc, ông nhanh chóng chiếm được tình cảm của độc giả, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Những tác phẩm như Chiếc lá buổi đầu tiên, Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến, và Viên xúc xắc mùa thu không chỉ là những bài thơ mà còn là những khúc ca về thời thanh xuân.
Năm 1972-1973, ông đoạt giải nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ, đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp văn chương. Năm 1993, tập thơ Xúc xắc mùa thu của ông được trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, khẳng định tài năng và vị thế của ông trong nền thơ hiện đại.
Hoàng Nhuận Cầm – Người nghệ sĩ đa tài
Không chỉ thành công với thơ, Hoàng Nhuận Cầm còn ghi dấu ấn trong lĩnh vực điện ảnh. Ông là tác giả của nhiều kịch bản phim nổi tiếng như Đêm hội Long Trì (1989), Hà Nội mùa Đông năm 46 (1997), và Mùi cỏ cháy (2012). Những bộ phim này không chỉ thể hiện tài năng biên kịch của ông mà còn góp phần tái hiện những lát cắt sống động về lịch sử và con người Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông còn tham gia diễn xuất trong các chương trình và bộ phim, nổi bật nhất là nhân vật “Bác sĩ Hoa Súng” trong Gặp nhau cuối tuần và vai nhà thơ trong phim Số đỏ.
Di sản để lại
Hoàng Nhuận Cầm qua đời ngày 20 tháng 4 năm 2021 tại Hà Nội, không lâu sau sinh nhật lần thứ 69. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương lớn trong lòng người yêu thơ và nghệ thuật.
Dẫu đã khuất, nhưng những vần thơ, kịch bản phim và vai diễn của ông vẫn sống mãi, như một lời nhắc nhở về một người nghệ sĩ đã dành trọn đời mình để cống hiến cho văn hóa và nghệ thuật Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ là kỷ niệm mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng cho các thế hệ sau, khẳng định giá trị của tuổi trẻ, tình yêu và lòng yêu nước.
Hoàng Nhuận Cầm – một nhà thơ, nhà biên kịch, và người kể chuyện đầy tâm huyết – sẽ mãi là biểu tượng của một tâm hồn yêu đời và yêu nghệ thuật không ngừng nghỉ.
Viên Ngọc Quý.
