Vội vàng
Xuân Diệu
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại.
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
(Xuân Diệu – SGK Ngữ văn 11 – tập 2)
*
Cảm nhận về bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu
“Vội vàng” là một trong những bài thơ tiêu biểu của Xuân Diệu, người được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình” của thi ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ là tiếng lòng nồng nhiệt, đắm say trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống và cũng là khát vọng mãnh liệt tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc của đời người.
Ngay từ những câu thơ mở đầu, Xuân Diệu đã bộc lộ một thái độ sống đầy táo bạo:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Thơ Xuân Diệu ở đây đầy chủ động và khát khao. Ông không chấp nhận sự vô thường của thời gian, không muốn sắc màu, hương thơm – những vẻ đẹp của cuộc sống – trôi qua một cách lặng lẽ. Cách nói “tắt nắng”, “buộc gió” vừa táo bạo vừa khắc họa rõ nét khát vọng níu giữ những điều đẹp đẽ, mong manh trước sự chảy trôi của thời gian.
Đoạn thơ tiếp theo là một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ, nơi sự sống và tình yêu hòa quyện:
“Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.”
Xuân Diệu vẽ nên bức tranh mùa xuân đầy sức sống với hoa lá, ong bướm, chim yến. Các từ ngữ “này đây”, “tuần trăng mật”, “tình si” gợi cảm giác hiện hữu, sống động và tràn đầy yêu thương. Thiên nhiên trong thơ ông không tĩnh lặng mà đắm say, phóng khoáng như trái tim người nghệ sĩ luôn khát khao tận hưởng.
Tuy nhiên, bên dưới vẻ đẹp nồng nàn ấy, Xuân Diệu lại nhắc đến sự hữu hạn của thời gian và sự sống:
“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.”
Thời gian trong thơ Xuân Diệu không phải là một vòng tuần hoàn vô tận, mà là dòng chảy tuyến tính, một đi không trở lại. Ông nhận thức sâu sắc sự ngắn ngủi của đời người, rằng tuổi trẻ và mùa xuân chỉ là khoảnh khắc thoáng qua, không bao giờ lặp lại. Chính sự nhận thức này khiến thơ ông trở nên tha thiết, bâng khuâng mà đầy nỗi tiếc nuối.
Cảm xúc ấy được đẩy lên cao trào trong đoạn thơ cuối, khi nhà thơ bày tỏ một khát vọng sống mãnh liệt:
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu…”
Động từ mạnh như “ôm”, “riết”, “say”, “thâu”, “cắn” thể hiện sự khao khát sống đến tận cùng, muốn hòa mình vào thiên nhiên, muốn tận hưởng từng giây phút ngọt ngào. Tình yêu cuộc sống trong thơ Xuân Diệu không chỉ dừng lại ở việc chiêm ngưỡng mà là một sự chiếm lĩnh, đắm say, mãnh liệt.
“Vội vàng” không chỉ là lời giục giã tận hưởng vẻ đẹp cuộc đời mà còn mang triết lý sâu sắc: hãy sống hết mình cho hiện tại, trân trọng những khoảnh khắc tươi đẹp của tuổi trẻ, của tình yêu, bởi thời gian không chờ đợi ai.
Bằng ngôn từ giàu sức gợi, cảm xúc chân thành và triết lý sâu sắc, “Vội vàng” đã trở thành bản tuyên ngôn sống của Xuân Diệu, đồng thời để lại bài học quý giá về thái độ sống tích cực, trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc đời.
*
Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu
Xuân Diệu (1916–1985), tên thật Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ lớn của văn học Việt Nam hiện đại. Ông được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình” nhờ những vần thơ nồng nàn, đắm say, giàu cảm xúc yêu đời và yêu người.
Trước Cách mạng Tháng Tám, Xuân Diệu nổi tiếng trong phong trào Thơ Mới với phong cách thơ lãng mạn, trữ tình, thể hiện khát khao mãnh liệt về tình yêu và cuộc sống. Sau Cách mạng, ông chuyển sang thơ ca cách mạng, hòa mình vào niềm vui chung của dân tộc, song vẫn giữ được nét tài hoa, sâu sắc.
Xuân Diệu để lại cho đời nhiều tác phẩm xuất sắc như tập thơ “Thơ thơ”, “Gửi hương cho gió” và các bài thơ tiêu biểu như “Vội vàng”, “Biển”, “Nguyệt cầm”. Thơ ông là sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc nồng cháy và triết lý sống ý nghĩa, luôn thôi thúc con người sống hết mình, trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc đời.
Viên Ngọc Quý.
