Cô đơn
Cô đơn trong tích môn
Hãy ôm niềm hờn tủi
Ru nhẹ lời ca dao
Tuyết hoa rơi đầy núi.
(Bài thi kệ nằm trong tuyển tập “Tích môn bản môn”)
*
“Cô đơn và đoá tuyết hoa trong tim”
Trong cõi nhân sinh, cô đơn là một trải nghiệm không ai tránh khỏi. Nó như một vệt gió lành lạnh lướt qua tâm hồn, có khi khẽ khàng, có khi quặn thắt. Nhưng với cái nhìn của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, cô đơn không phải là điều phải lẩn tránh hay gạt bỏ. Trái lại, cô đơn là một pháp môn – là cánh cửa để quay về, để hiểu mình, và để chạm đến chiều sâu của hiện hữu.
Cô đơn trong tích môn
Hãy ôm niềm hờn tủi
Ru nhẹ lời ca dao
Tuyết hoa rơi đầy núi.
Thi kệ ngắn, nhưng mở ra một khoảng không rộng lớn – nơi ta không còn kháng cự lại cảm giác trống vắng, mà biết ôm lấy nó bằng tất cả sự dịu dàng. Thầy gọi mời ta “hãy ôm niềm hờn tủi” – không phải để khơi gợi khổ đau, mà để ta thôi quay lưng lại với chính mình. Chỉ khi ôm lấy nỗi cô đơn như ôm một đứa trẻ bị bỏ rơi, ta mới nghe được tiếng ru từ sâu thẳm lòng mình – lời ca dao dịu ngọt, là di sản tinh thần của tổ tiên, là suối nguồn từ bi của dân tộc, là âm vang của bao thế hệ đã từng bước qua nỗi lẻ loi mà vẫn gìn giữ được tâm hồn mềm mại.
Và khi đó, điều kỳ diệu sẽ xảy ra. Không còn là lạnh giá của cô đơn nữa, mà là “tuyết hoa rơi đầy núi” – một vẻ đẹp siêu nhiên, tĩnh lặng, thuần khiết. Chính trong giây phút ta dừng lại, không chạy trốn khỏi mình, một đoá hoa tuyết sẽ nở trong tim, biểu hiện cho sự hòa giải, chấp nhận và tình thương.
Bài thi kệ là một lời an ủi thầm lặng, dành cho những ai đang bước đi một mình trên sườn dốc cuộc đời. Thay vì tránh né cảm xúc, hãy đi thẳng vào nó với chánh niệm và từ bi. Cô đơn không phải là vết rạn, mà là vùng đất nguyên sơ để tâm hồn trở về tự chữa lành, để rồi một ngày kia, ta sẽ mỉm cười nhìn tuyết hoa rơi – và biết rằng mình chưa bao giờ thật sự cô đơn.
*
Thiền sư Thích Nhất Hạnh – Vị sứ giả của hòa bình và chánh niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926–2022) là một trong những vị thiền sư lỗi lạc và có ảnh hưởng sâu rộng nhất của Phật giáo thế giới đương đại. Không chỉ là một nhà tu hành, ngài còn là nhà văn, nhà thơ, học giả, nhà hoạt động xã hội vì hòa bình và người tiên phong đưa chánh niệm (mindfulness) vào đời sống thường nhật một cách thiết thực, giản dị nhưng sâu sắc.
Sinh ra tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, Thích Nhất Hạnh xuất gia từ năm 16 tuổi tại chùa Từ Hiếu. Sau quá trình tu học và nghiên cứu, ngài đã có nhiều đóng góp quan trọng cho Phật giáo hiện đại, đặc biệt là trong việc kết nối tinh thần đạo Phật với các vấn đề xã hội. Ngài là người sáng lập Dòng tu Tiếp Hiện, Làng Mai (Plum Village) ở Pháp – một trung tâm tu học nổi tiếng thu hút hàng nghìn người từ khắp nơi trên thế giới.
Thông qua hàng trăm tác phẩm viết bằng tiếng Việt, tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã truyền cảm hứng cho hàng triệu người về lối sống tỉnh thức, từ bi và không bạo lực. Những khái niệm như “hơi thở ý thức”, “thiền đi”, “an trú trong hiện tại” trở nên gần gũi với nhiều người nhờ vào cách giảng giải mộc mạc, giàu hình ảnh của ngài. Các tác phẩm tiêu biểu như Phép lạ của sự tỉnh thức, Đường xưa mây trắng, An lạc từng bước chân, Giận … là những cuốn sách được yêu mến và tìm đọc rộng rãi.
Trong suốt cuộc đời, ngài cũng là một nhà hoạt động tích cực cho hòa bình. Năm 1967, ngài được mục sư Martin Luther King Jr. đề cử Giải Nobel Hòa bình nhờ những nỗ lực vận động chấm dứt chiến tranh Việt Nam bằng con đường đối thoại và bất bạo động.
Ảnh hưởng và di sản của ngài không chỉ lan rộng trong cộng đồng Phật giáo mà còn được quốc tế ghi nhận sâu sắc. Năm 2011, khu tượng đài “Remember Them: Champions for Humanity” với diện tích khoảng 100m2 được đặt tại khu công viên Henry J. Kaiser Memorial, thành phố Oakland, tiểu bang California (Hoa Kỳ). Bức tượng điêu khắc chân dung 25 nhân vật nổi tiếng còn sống và đã qua đời, đã có cống hiến lớn lao vì quyền con người trên thế giới. Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong số những nhân vật được chọn để thể hiện trên tượng đài này, với những đóng góp của ngài cho công cuộc xây dựng hòa bình của nhân loại.
Vào ngày 11 tháng 4 năm 2025, thành phố New York đã chính thức đồng đặt tên đoạn đường West 109th Street (từ Riverside Drive đến Broadway) là “Thích Nhất Hạnh Way” để vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Đây là nơi ngài từng sống và giảng dạy trong những năm 1960 khi theo học tại Union Theological Seminary và giảng dạy tại Đại học Columbia./.
Viên Ngọc Quý
