Anh đợi

Đến sớm một ngày
Vượt trước thôi đường
Cao hơn thói thường
Anh đợi

Đánh đổi một đời
Cuối đất cùng trời
Anh đợi

Anh tìm em
Từ cõi hư vô
Đến phiên chợ đời
Âm dương xanh thẳm
Thương nhớ bồi hồi
Anh đợi

Vứt hết sách vở
Hai tay trụi trần
Núi cao anh trèo
Sông sâu anh lội
Anh đi tìm em
Mây chiều bạc tóc
Thương nhớ lao lung
Một thời trận mạc
Một thời cấy trồng
Anh là hạt thóc
Em là cánh đồng
Gieo bao thương nhớ
Vẫn còn mênh mông

Còn chăng điều tốt
Trong cuộc đời này?
Còn bao nồng mặn
Em dành đôi ta?
Ngàn năm, trăm năm
Anh mong, anh đợi.

Một ngày xuôi tay
Đường xa để lại
Anh còn ngoái lại
Những lời hôm qua:
Anh đợi!

Ngày 27-9-2006

*

Anh Đợi – Lời Thề Giữa Hư Không Và Đất Trời

Có những lời hẹn không được nói ra, nhưng lại khắc sâu vào tận cùng tâm khảm. Có những cuộc tìm kiếm không định rõ điểm đến, nhưng vẫn cháy bỏng một niềm tin. “Anh đợi” của Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ như thế một lời chờ đợi vượt thời gian, không gian, và cả những giới hạn của đời người.

Sự chờ đợi – Niềm tin vượt trên thói thường

Bài thơ mở đầu bằng sự chủ động của nhân vật trữ tình:

“Đến sớm một ngày
Vượt trước thôi đường
Cao hơn thói thường
Anh đợi”

Không phải là chờ đợi trong bị động, mà là sự chuẩn bị trước, bước chân sớm hơn số phận để mong tìm thấy điều thiêng liêng. Ở đây, sự chờ đợi không phải là cam chịu, mà là một niềm tin mãnh liệt, một quyết tâm đi trước thời gian, vượt lên những điều tầm thường của cuộc đời.

Tình yêu – Sự kiếm tìm không mỏi mệt

Tình yêu trong “Anh đợi” không chỉ là sự mong mỏi mà còn là hành trình tìm kiếm:

“Anh tìm em
Từ cõi hư vô
Đến phiên chợ đời
Âm dương xanh thẳm
Thương nhớ bồi hồi
Anh đợi”

Người đàn ông trong bài thơ không ngồi yên chờ đợi mà bước vào hành trình tìm kiếm, từ hư vô đến chốn nhân gian, từ những gì vô hình đến thực tại. Có thể em là một người đã khuất, hoặc là một hình bóng xa xăm trong đời, nhưng dù thế nào đi nữa, tình yêu này vẫn trải dài qua mọi khoảng cách, vượt qua mọi ranh giới của sự sống và cái chết.

Những thử thách – Tận hiến trọn đời cho tình yêu

Người đàn ông ấy không ngại khó khăn, không ngại dấn thân:

“Vứt hết sách vở
Hai tay trụi trần
Núi cao anh trèo
Sông sâu anh lội”

Anh tìm em, không phải bằng những triết lý sách vở, không bằng những lời hẹn ước sáo rỗng, mà bằng chính đôi tay trần, bằng những bước chân không ngại hiểm nguy. Dù có già đi theo năm tháng, dù đã trải qua những cơn bão tố của đời người “Mây chiều bạc tóc” anh vẫn kiên định trong niềm mong nhớ.

Gieo thương nhớ – Một tình yêu rộng lớn như đất trời

Hình ảnh hạt thóc và cánh đồng ở giữa bài thơ chính là biểu tượng cho tình yêu bền vững, không ngừng sinh sôi:

“Anh là hạt thóc
Em là cánh đồng
Gieo bao thương nhớ
Vẫn còn mênh mông”

Tình yêu ấy không chỉ là sự mong chờ mà còn là sự trao gửi, là sự hóa thân vào đất trời để tiếp tục sinh sôi. Hạt thóc bé nhỏ nhưng mang trong mình sự sống, gieo xuống cánh đồng rộng lớn, trở thành mùa màng bất tận. Đó là cách anh yêu, cách anh chờ đợi một tình yêu không dừng lại, không phai nhạt, mà luôn lớn dần theo thời gian.

Lời hẹn cuối cùng – Một tình yêu vượt lên cái chết

Khi cuộc đời sắp kết thúc, khi cái chết cận kề, tình yêu ấy vẫn còn nguyên vẹn:

“Một ngày xuôi tay
Đường xa để lại
Anh còn ngoái lại
Những lời hôm qua:
Anh đợi!”

Ngay cả khi đi đến tận cùng số phận, khi đã “xuôi tay” rời xa cõi đời, anh vẫn chưa thôi chờ đợi. Lời hẹn ước ấy không chỉ là của một kiếp người, mà dường như là lời thề muôn đời.

Thông điệp của bài thơ

Nguyễn Khoa Điềm đã gửi gắm vào bài thơ một thông điệp đầy sâu sắc: tình yêu chân thành không bị giới hạn bởi thời gian, không gian hay những quy luật của đời người. Đó không chỉ là một lời chờ đợi đơn thuần mà là sự tận hiến cả đời, là lòng kiên trì đến tận cùng, là một niềm tin bất diệt vào tình yêu và cái đẹp trong cuộc sống.

“Anh đợi” không chỉ là câu chuyện của một người, mà còn là biểu tượng cho biết bao tình yêu trong cuộc đời những tình yêu thủy chung, bền bỉ, vượt qua mọi thử thách. Nó nhắc ta rằng, nếu tình yêu là thật, nếu niềm tin là vững chắc, thì dù bao nhiêu năm tháng trôi qua, dù thế gian đổi thay, tình yêu ấy vẫn còn đó vẫn mong, vẫn đợi.

*

Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam

Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.

Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.

Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.

Viên Ngọc Quý.