Ánh sáng
Ánh sáng từ em vụt đến anh
Luôn luôn anh giữ giữa tâm tình.
Lúc buồn anh lại trông lên đỉnh
Đặng kiếm tìm anh, ngôi sao xanh.
Em mọc trong hồn anh đăm đăm,
Mắt đen lay láy cháy đôi mầm.
Như dồn sức ấm mùa xuân lại,
Như mở chân trời ra vạn năm.
Em bắt đầu anh. Em tái sinh
Cho anh. Anh tự thấy hai mình.
Ôm vầng ánh sáng em cho ấy,
Anh toả em ra từ trong anh.
8-1973
*
Ánh sáng tình yêu – Khi trái tim bừng thức
Có những ánh sáng không đến từ mặt trời, không tỏa từ những vì sao, mà rực rỡ hơn cả – đó là ánh sáng từ tình yêu. Trong bài thơ Ánh sáng, Xuân Diệu đã khắc họa một tình yêu mang sức mạnh tái sinh, một tình yêu không chỉ sưởi ấm mà còn khai mở cả một chân trời mới trong tâm hồn. Ánh sáng ấy đến từ người con gái ông yêu, thắp lên trong ông niềm tin, sức sống và sự vĩnh hằng của tình yêu.
Ánh sáng – Ngọn lửa thiêng trong tâm hồn
Ánh sáng từ em vụt đến anh
Luôn luôn anh giữ giữa tâm tình.
Lúc buồn anh lại trông lên đỉnh
Đặng kiếm tìm anh, ngôi sao xanh.
Xuân Diệu mở đầu bài thơ bằng hình ảnh một nguồn sáng đến từ người con gái mình yêu, như một sự bừng thức, một tia chớp rọi thẳng vào tâm hồn. Đó không chỉ là ánh sáng vật lý mà là ánh sáng của tình yêu, của sự gắn kết thiêng liêng. Với ông, tình yêu ấy không chỉ là niềm vui trong hiện tại mà còn là ngọn đèn dẫn lối cho những lúc buồn, là đỉnh cao để ông hướng tới, là “ngôi sao xanh” soi rọi con đường ông đi.
Tình yêu – Sự sống, mùa xuân và vĩnh cửu
Em mọc trong hồn anh đăm đăm,
Mắt đen lay láy cháy đôi mầm.
Như dồn sức ấm mùa xuân lại,
Như mở chân trời ra vạn năm.
Người con gái trong thơ Xuân Diệu không chỉ là một cá thể, mà còn là một sự hiện diện mãnh liệt trong tâm hồn ông. Nàng như một mầm sống, một mùa xuân vĩnh viễn không tàn phai. Chỉ với một đôi mắt, một ánh nhìn, nàng đã đủ để “dồn sức ấm mùa xuân”, để biến thế giới của ông trở nên rộng lớn và sâu sắc hơn. Đó là sự mở rộng không chỉ về không gian mà còn về thời gian – tình yêu không chỉ hiện diện trong khoảnh khắc, mà còn kéo dài mãi mãi, trải dài “vạn năm”.
Tình yêu – Sự tái sinh và hòa quyện
Em bắt đầu anh. Em tái sinh
Cho anh. Anh tự thấy hai mình.
Ôm vầng ánh sáng em cho ấy,
Anh toả em ra từ trong anh.
Nếu ở đầu bài thơ, ánh sáng từ em đến với anh như một sự chiếu rọi, thì đến cuối bài, ánh sáng ấy đã hòa quyện vào chính con người ông. Tình yêu không chỉ là sự tiếp nhận mà còn là sự trao đi, là sự đồng điệu và hòa làm một. Ông cảm thấy mình được tái sinh, được “bắt đầu” lại từ chính tình yêu ấy. Đến đây, Xuân Diệu không còn chỉ là một cá nhân riêng lẻ, mà đã trở thành “hai mình” – một bản thể mới, kết tinh của hai tâm hồn yêu thương nhau.
Lời kết – Ánh sáng của tình yêu, ánh sáng của đời người
Ánh sáng không chỉ là một bài thơ tình, mà còn là một triết lý về tình yêu của Xuân Diệu. Tình yêu không chỉ là cảm xúc thoáng qua, mà là một nguồn sáng thiêng liêng, soi rọi và tái sinh con người. Khi yêu, ta không chỉ tìm thấy một người khác, mà còn tìm thấy chính mình, một bản thể trọn vẹn và phong phú hơn.
Với Xuân Diệu, tình yêu luôn là sự sống, là ánh sáng, là sự bất tử. Và khi một người đã yêu theo cách ấy – yêu như một nguồn sáng soi rọi tâm hồn – thì tình yêu đó sẽ mãi mãi không phai.
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
