Bác đi xa cháu, nhớ ghê
Thằng cu Vũ, bác chưa về được thăm.
Bây giờ cháu đã lên năm,
Từ khi nhỏ xíu cháu nằm trên tay,
Bác rất yêu cái thằng này,
Tưởng như có cháu là hay trên đời.
Bác xem là một con người,
Còn non, đang bú tay, vòi đó thôi;
Có khi bác đứng bên nôi
Muốn đưa cho cháu cõi đời đẹp hơn.
Bây giờ cháu đã biết khôn,
Bác ngồi làm việc, cháu luôn chạy vào
Bày trò chơi nhởi lao xao,
Đang chơi dở cuộc, lại ào chạy ra;
Lấy chăn phủ ghế chui qua,
Ngăn bàn thích lục, tranh gà thích xem;
Xếp rồi, cháu lại đảo lên,
Có ngày bác phải mười phen, dọn nhà;
Khi gần bác giận bác la,
Đi xa bác lại nhớ mà rất thương.
*
Chiêm bao thấy cháu đến trường
Bác hôn mặt Vũ như gương sáng bừng.
Hôm về bác cháu ta mừng,
Bác cho trăm thứ trong rừng Quì Châu.
Quì Châu, 20-5-1963
*
Nỗi Nhớ Thương Trong Lòng Người Bác
Tình cảm gia đình luôn là một điều thiêng liêng và sâu sắc, nhất là trong những ngày xa cách. Bác đi xa cháu, nhớ ghê của Xuân Diệu là một bài thơ giản dị mà thấm đượm tình yêu thương, là những lời tâm sự chân thành của một người bác dành cho đứa cháu nhỏ.
Ngay từ câu thơ đầu tiên, tác giả đã bộc lộ nỗi nhớ da diết:
“Bác đi xa cháu, nhớ ghê
Thằng cu Vũ, bác chưa về được thăm.”
Chỉ hai câu thơ ngắn gọn nhưng đã gói trọn tình cảm ấm áp. Nỗi nhớ không chỉ là sự trống vắng trong tâm hồn, mà còn là niềm mong ngóng được trở về, được nhìn thấy đứa cháu yêu thương mà bác chưa kịp ghé thăm.
Bằng những dòng thơ mộc mạc, Xuân Diệu vẽ nên hình ảnh một người bác ân cần, đầy yêu thương:
“Bác rất yêu cái thằng này,
Tưởng như có cháu là hay trên đời.”
Với bác, đứa cháu nhỏ không chỉ là một niềm vui đơn thuần mà còn là điều đẹp đẽ nhất trên đời. Từ khi bé xíu còn nằm trên tay, cháu đã là một phần quan trọng trong trái tim bác. Hình ảnh “đưa cho cháu cõi đời đẹp hơn” không chỉ thể hiện tình yêu thương mà còn là sự kỳ vọng, mong muốn dành cho cháu những điều tốt đẹp nhất.
Nhưng cuộc sống không phải lúc nào cũng cho phép những người thân yêu ở gần nhau. Bác đi xa, để lại những ký ức về đứa cháu hồn nhiên, tinh nghịch:
“Bác ngồi làm việc, cháu luôn chạy vào
Bày trò chơi nhởi lao xao,
Đang chơi dở cuộc, lại ào chạy ra.”
Những trò chơi vô tư, những lần lục ngăn bàn, những bữa đảo tung mọi thứ khiến bác đôi khi phải “mười phen, dọn nhà”. Khi gần thì đôi lúc bực mình, la mắng, nhưng khi xa rồi, tất cả những điều ấy lại trở thành nỗi nhớ thương khôn nguôi:
“Khi gần bác giận bác la,
Đi xa bác lại nhớ mà rất thương.”
Có lẽ bất cứ ai từng phải xa người thân yêu cũng sẽ cảm nhận được sự chân thật trong từng câu chữ. Tình yêu không chỉ nằm ở những phút giây êm đềm, mà còn trong cả những khoảnh khắc tưởng chừng vụn vặt, khi ta giận hờn nhau, để rồi xa nhau mới thấy nhớ nhung da diết.
Bài thơ kết lại bằng một giấc mơ đẹp:
“Chiêm bao thấy cháu đến trường
Bác hôn mặt Vũ như gương sáng bừng.”
Trong giấc mơ, bác thấy cháu khôn lớn, trưởng thành, ánh lên niềm vui và hy vọng. Ngày gặp lại, bác sẽ mang về những món quà từ rừng Quì Châu, nhưng hơn cả, đó là sự đoàn tụ, là tình yêu thương không gì thay thế được.
Bài thơ không chỉ nói về nỗi nhớ thương đơn thuần, mà còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về tình cảm gia đình. Dù cuộc sống có đưa ta đi xa đến đâu, những ký ức yêu thương vẫn luôn ở lại, sưởi ấm trái tim và khiến ta mong ngóng một ngày được trở về bên những người thân yêu.
*
Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam
Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.
Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.
Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.
Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.
Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:
“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”
Viên Ngọc Quý
