Bài thơ tuổi nhỏ

Giơ tay muốn ôm cả trái đất,
Ghì trước trái tim, ghì trước ngực,
Cho đầy trước mặt khoảng cô đơn
Bao la muôn trời, sâu vạn vực.

Làm sao sống được mà không yêu,
Không nhớ, không thương một kẻ nào?
Hãy đốt đời ta muôn thứ lửa!
Cho bừng tia mắt đọ tia sao!

Quy Nhơn, 1933

*

“Bài thơ tuổi nhỏ” – Khát vọng yêu thương của một tâm hồn trẻ mãi

Có những bài thơ vừa ngắn gọn nhưng lại chứa đựng những cảm xúc mãnh liệt, như một ngọn lửa nhỏ mà cháy bừng trong lòng người đọc. Bài thơ tuổi nhỏ của Xuân Diệu là một bài thơ như thế một lời tâm tình chân thành, một tiếng reo vui nhưng cũng là một nỗi khát khao sâu thẳm của tâm hồn thi sĩ.

Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu vẽ nên hình ảnh của một trái tim khao khát rộng lớn, muốn ôm trọn cả thế gian:

“Giơ tay muốn ôm cả trái đất,
Ghì trước trái tim, ghì trước ngực,”

Có lẽ không có hình ảnh nào diễn tả khát vọng yêu thương một cách táo bạo và trực tiếp hơn thế. Không chỉ là một tình yêu cụ thể dành cho một người hay một điều gì đó, mà là tình yêu bao trùm tất cả. Đó là tiếng gọi của một trái tim không chịu chấp nhận sự cô đơn, một trái tim muốn phá tan khoảng trống vô hạn của vũ trụ để lấp đầy nó bằng yêu thương.

Nhưng chính giữa cái bao la ấy, tác giả lại nhận ra sự nhỏ bé của mình trước thế giới:

“Cho đầy trước mặt khoảng cô đơn
Bao la muôn trời, sâu vạn vực.”

Cô đơn không chỉ là cảm giác của một cá nhân mà còn là hiện hữu của kiếp người. Dưới bầu trời rộng lớn, con người luôn mong mỏi có ai đó để thương yêu, để gắn kết. Cái nhìn của Xuân Diệu ở đây không bi lụy, mà đầy trăn trở, khắc khoải.

Và để phá vỡ cái cô đơn ấy, tác giả đã thốt lên một chân lý:

“Làm sao sống được mà không yêu,
Không nhớ, không thương một kẻ nào?”

Câu hỏi vang lên vừa như một lời tự vấn, vừa như một tuyên ngôn của cuộc đời. Con người không thể sống mà không yêu thương, bởi nếu thiếu đi tình yêu, cuộc sống sẽ trở nên vô nghĩa, trống rỗng. Đó là triết lý sống của Xuân Diệu một nhà thơ luôn khao khát yêu và được yêu, luôn trân trọng từng giây phút của hiện tại.

Và thế là, ông không chỉ muốn yêu thương đơn thuần, mà muốn “đốt đời” mình trong ngọn lửa rực cháy của cảm xúc:

“Hãy đốt đời ta muôn thứ lửa!
Cho bừng tia mắt đọ tia sao!”

Câu thơ bùng cháy như chính tâm hồn sôi nổi của thi sĩ. Tình yêu ở đây không còn là thứ tình cảm lặng lẽ hay bình yên, mà là một ngọn lửa mạnh mẽ, mãnh liệt và không bao giờ lụi tàn. Đó là tình yêu của một tuổi trẻ muốn dâng hiến hết mình, muốn sống một cách rực rỡ nhất.

Bài thơ ngắn nhưng là một tuyên ngôn sống của Xuân Diệu: sống là để yêu thương, là để tận hưởng và dâng hiến hết mình cho cuộc đời. Đọc bài thơ này, ta không chỉ thấy một Xuân Diệu lãng mạn mà còn thấy một Xuân Diệu trẻ trung, nồng nhiệt một trái tim chưa bao giờ ngừng khát khao tình yêu, ngay cả khi năm tháng đã trôi qua.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý