Bên ấy bên này

Lòng ta trống lắm, lòng ta sụp
Như túp nhà không bốn vách xiêu;
Em chẳng cứu giùm, em bỏ mặc
Mưa đưa ta đến bến Đìu hiu.

Em ở bên mình; ta ngó say,
Song le bên ấy với bên này
Cũng xa như những bờ xa cách,
Không có thuyền qua, không cánh bay.

Ta thấy em xinh, khẽ lắc đầu.
Bởi vì ta có được em đâu!
Tay kia sẽ ấp nhiều tay khác,
Môi ấy vì ai sẽ đượm mầu.

Họ sẽ ôm em với cánh tay;
Và em yêu họ đến muôn ngày;
Thôi rồi! Em chẳng thờ ơ nữa
Như đối cùng ta tự bấy nay;

– Như đối cùng ta giữa cảnh mưa
Mà lòng không hiểu, trán bơ vơ,
Không tăng âu yếm trong câu nói,
Trong mắt còn nguyên vẻ hững hờ.

*

Bên Kia Một Bờ Xa – Nỗi Đơn Côi Trong Tình Yêu

Xuân Diệu – nhà thơ của khát khao, của những say mê nồng cháy, nhưng cũng là nhà thơ của những niềm đau không nguôi. Bên ấy bên này là một trong những bài thơ thể hiện rõ nét nỗi tuyệt vọng trong tình yêu: khi trái tim mở rộng nhưng chẳng ai bước vào, khi yêu thương tha thiết nhưng chỉ nhận lại sự hờ hững, và khi khoảng cách giữa hai người tưởng gần mà hóa xa vời vợi.

Trái tim trống rỗng – Nỗi cô đơn của kẻ yêu nhiều hơn

“Lòng ta trống lắm, lòng ta sụp
Như túp nhà không bốn vách xiêu;
Em chẳng cứu giùm, em bỏ mặc
Mưa đưa ta đến bến Đìu hiu.”

Xuân Diệu mở đầu bài thơ bằng một hình ảnh đầy xót xa: một trái tim trống rỗng, đổ nát như một túp nhà xiêu vẹo. Khi yêu, người ta luôn mong chờ một sự đáp lại, một bàn tay níu giữ, nhưng nhân vật trữ tình chỉ nhận được sự bỏ mặc. Cái “bến Đìu hiu” mà tác giả nhắc đến không chỉ là một nơi chốn mà còn là một trạng thái tâm hồn – nơi chỉ có nỗi cô đơn và lạnh lẽo vây quanh.

Khoảng cách vô hình – Khi yêu mà chẳng thể chạm tới nhau

“Em ở bên mình; ta ngó say,
Song le bên ấy với bên này
Cũng xa như những bờ xa cách,
Không có thuyền qua, không cánh bay.”

Đây có lẽ là đoạn thơ đau đớn nhất của bài. Em ở ngay trước mắt, rất gần, nhưng lại quá xa. Một khoảng cách vô hình ngăn đôi hai bờ cảm xúc. Chẳng có thuyền để qua sông, chẳng có đôi cánh để bay đến nhau. Người ta thường nói, khoảng cách lớn nhất không phải là địa lý, mà là hai tâm hồn không chung nhịp đập. Một người yêu cuồng nhiệt, một người dửng dưng – đó chính là khoảng cách không thể lấp đầy.

Nỗi đau của kẻ đứng ngoài tình yêu

“Ta thấy em xinh, khẽ lắc đầu.
Bởi vì ta có được em đâu!
Tay kia sẽ ấp nhiều tay khác,
Môi ấy vì ai sẽ đượm màu.”

Nỗi đau không chỉ nằm ở sự xa cách, mà còn ở dự cảm về một ngày em sẽ thuộc về người khác. Dù vẫn còn ở bên nhau, nhưng người yêu đã không còn là của mình. Một hình ảnh thật nhức nhối: bàn tay này sẽ ấm áp trong vòng tay khác, đôi môi này sẽ dành cho ai khác, còn ta – chỉ là một kẻ đứng ngoài, bất lực nhìn hạnh phúc rời xa.

Tình yêu đơn phương hay tình yêu không được hồi đáp, suy cho cùng, đều để lại vết thương sâu nhất. Người ta có thể chấp nhận chia ly, nhưng khó lòng chịu được cảm giác bị thay thế.

Sự hờ hững – Lạnh lẽo hơn cả chia ly

“Họ sẽ ôm em với cánh tay;
Và em yêu họ đến muôn ngày;
Thôi rồi! Em chẳng thờ ơ nữa
Như đối cùng ta tự bấy nay;”

Dường như nỗi đau lớn nhất của nhân vật không phải là mất đi người mình yêu, mà là nhận ra rằng sự thờ ơ của em chỉ dành cho riêng mình. Khi yêu ai đó nhưng họ chỉ lạnh lùng, chỉ hững hờ, thì ngay cả những điều nhỏ bé cũng trở thành nỗi đau dai dẳng.

“Như đối cùng ta giữa cảnh mưa
Mà lòng không hiểu, trán bơ vơ,
Không tăng âu yếm trong câu nói,
Trong mắt còn nguyên vẻ hững hờ.”

Mưa – vốn là biểu tượng của nỗi buồn, của sự chia xa – nay lại càng khiến tình cảnh thêm ảm đạm. Ngay cả khi đứng bên nhau, hai người cũng chẳng thể chạm vào tâm hồn nhau. Không có sự thấu hiểu, không có ánh mắt dịu dàng, không có một chút yêu thương trong lời nói. Một sự lặng lẽ đến nhói lòng.

Thông điệp của bài thơ

Bên ấy bên này không chỉ là câu chuyện về một tình yêu không trọn vẹn, mà còn là lời nhắc nhở về sự mong manh trong cảm xúc con người. Khoảng cách trong tình yêu không chỉ là địa lý, mà còn là tâm hồn. Yêu một người mà không được đáp lại, không nhận được sự thấu hiểu, đôi khi còn đau hơn cả chia ly.

Xuân Diệu, dù luôn khao khát tình yêu, nhưng cũng là một thi nhân hiểu rõ nỗi đau của sự cô đơn. Có lẽ, qua bài thơ này, ông muốn nhắn gửi rằng: yêu thương cần phải đến từ hai phía, nếu không, nó chỉ là một sự giày vò lặng lẽ.

Và cũng có thể, đây là lời nhắc nhở cho mỗi chúng ta: nếu còn ai đó yêu mình, hãy đừng quá hờ hững, vì có những khoảng cách một khi đã tạo ra, thì chẳng bao giờ có thuyền qua, chẳng bao giờ có cánh bay đến được.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý