Buổi đầu
Tặng con gái
Kìa cái bông hoa làm con ngã
Kìa tiếng chim sẻ cười làm con nín khóc
Kìa cái nắng dắt con dạo chơi
Cha mẹ đi làm, con một mình tha thẩn
Ngã, đứng dậy, khóc, cười một mình…
Bốn mươi tuổi rồi, lắm khi
Cha cũng ngã, đứng dậy, khóc cười một mình
Cuộc đời cha dễ đâu toàn vẹn
Xa con
Cha đau đáu nhớ thương
Cha gọi thầm:
Nỗi chịu đựng của cha ơi
Niềm mong đợi xót xa của cha ơi
Con hãy nắm chắc thế giới này trong hai tay
Ngay tự buổi đầu:
Những chim,
Những hoa,
Những nắng…
*
Buổi Đầu – Những Bước Chân Nhỏ Trong Cuộc Hành Trình Lớn
Khi một đứa trẻ bắt đầu khám phá thế giới, mỗi bước đi, mỗi lần ngã, mỗi tiếng cười đều trở thành những khoảnh khắc đáng nhớ. Nhưng phải chăng, ngay cả khi trưởng thành, con người vẫn luôn lặp lại hành trình đó? Buổi đầu của Nguyễn Khoa Điềm không chỉ là một bài thơ dành tặng con gái, mà còn là lời tự nhủ của người cha, cũng như một triết lý sâu sắc về cuộc sống.
Những bước chân đầu tiên của con…
“Kìa cái bông hoa làm con ngã
Kìa tiếng chim sẻ cười làm con nín khóc
Kìa cái nắng dắt con dạo chơi”
Hình ảnh đứa trẻ lần đầu tiên chập chững bước đi, vấp ngã rồi lại cười, vừa trong trẻo vừa chứa đầy sự tò mò trước thế giới. Mọi vật xung quanh – bông hoa, tiếng chim, ánh nắng – đều như đang trở thành những người bạn đầu tiên, nâng đỡ con trên hành trình lớn khôn.
Thế giới của con thật đẹp và hồn nhiên. Chẳng có gì là thất bại, chỉ có những trải nghiệm mới, dù là niềm vui hay nỗi đau, tất cả đều là những mảnh ghép đầu tiên của cuộc sống.
Người cha cũng từng như thế…
“Bốn mươi tuổi rồi, lắm khi
Cha cũng ngã, đứng dậy, khóc cười một mình
Cuộc đời cha dễ đâu toàn vẹn”
Người cha nhìn con mà nhận ra chính mình trong đó. Bốn mươi năm cuộc đời, có ai chưa từng ngã? Nhưng trưởng thành không có nghĩa là không vấp ngã nữa, mà là học cách đứng dậy sau mỗi lần ngã. Dù là một đứa trẻ tập đi hay một người trưởng thành đi trên đường đời, ai cũng phải trải qua những lần vấp ngã, những giọt nước mắt và cả những nụ cười lặng lẽ.
Câu thơ không chỉ là sự đồng cảm của người cha với con gái, mà còn là lời nhắn nhủ với chính mình: cuộc sống chẳng bao giờ dễ dàng, nhưng con người ta vẫn phải bước tiếp, vẫn phải học cách tự mình đứng dậy.
Tình yêu của cha – niềm mong mỏi nơi xa
“Xa con
Cha đau đáu nhớ thương
Cha gọi thầm:
Nỗi chịu đựng của cha ơi
Niềm mong đợi xót xa của cha ơi”
Khi con lớn lên, cha không còn luôn ở bên con như ngày con còn nhỏ. Nhưng dù có xa cách, tình yêu và nỗi nhớ thương vẫn luôn đong đầy. Người cha không chỉ nhớ con vì tình cảm ruột thịt, mà còn vì niềm lo lắng, mong mỏi con sẽ vững vàng trên hành trình của mình.
Đằng sau những câu thơ ấy là một trái tim thổn thức, một tình yêu không lời nhưng bền chặt, một nỗi niềm mà bất cứ bậc cha mẹ nào cũng thấu hiểu: Thương con không chỉ là che chở, mà còn là mong con đủ mạnh mẽ để tự bước đi.
Nắm chắc thế giới này trong tay
“Con hãy nắm chắc thế giới này trong hai tay
Ngay tự buổi đầu:
Những chim,
Những hoa,
Những nắng…”
Câu thơ cuối như một lời dặn dò dịu dàng nhưng cũng đầy kiên quyết: hãy nắm lấy cuộc đời của chính mình. Hãy đón nhận những niềm vui, những điều đẹp đẽ của cuộc sống – nhưng cũng đừng sợ hãi trước những thử thách.
Người cha không mong con một cuộc sống dễ dàng, không mong con tránh khỏi những lần vấp ngã, mà chỉ mong con đủ mạnh mẽ để giữ chặt lấy thế giới này, để yêu thương, để trải nghiệm và để lớn lên từng ngày.
Lời gửi gắm từ thế hệ này sang thế hệ khác
Buổi đầu là một bài thơ giản dị nhưng mang theo triết lý sâu sắc về cuộc sống. Nó không chỉ là lời tâm sự của một người cha với con gái, mà còn là lời nhắc nhở cho chính mỗi chúng ta: Cuộc sống là một hành trình dài, ai cũng sẽ ngã, nhưng điều quan trọng nhất là biết đứng dậy và bước tiếp.
Tình yêu thương của cha mẹ không thể bảo vệ con khỏi mọi khó khăn, nhưng nó sẽ là ngọn đèn soi sáng, là sức mạnh để con vững bước. Và dù con có đi đến đâu, cha vẫn mong con luôn biết nắm chắc thế giới này trong hai tay, ngay từ buổi đầu…
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
