Cây đuối nước

Gầu guồng cùng với máy bơm lại lên trận tuyến
Dòng nước cuối cùng chạy khỏi cánh đồng ta.
Từ Đảng ủy, đảng viên, xã viên, chủ nhiệm
Dồn sức người đấu thủy, chả thay ca.

Đất đã phơi lớp phù sa đỏ mịn
(Đất phù sa từ sông Đuống, sông Hồng)
Thương ruộng bạc màu, cỏ lên còn nghẹn
Biết mấy mồ hôi cho bãi xôi nên đồng?

Xót cây lúa, nước ngang trời, còn dúi dạm
Mơn mởn lá xanh, bát ngát sóng xanh.
Bão giật, gió dồn, nước ùa ngập thẳm.
Nhưng đâu chịu thua trời, ta lại đấu tranh.

Ôi đám mạ từ Tân-yên gửi tặng.
Bàn tay nào đã nhổ lúa hy sinh?
Ta cấy màu xanh, đuổi làn nước trắng.
Cấy cả niềm thương kết nghĩa vẹn tình.

Tiền phương ơi các anh hẳn đợi
Quê ta rày lụt, bão đã lùi xa.
Cây đuổi nước, ngày vui như mở hội.
Màu xanh này, em trai tới chiến trường xa.

Hà Bắc, tháng 9-1970

*

Cây Đuổi Nước – Khúc Hát Của Những Cánh Đồng Kiên Cường

Giữa những năm tháng gian khó của đất nước, khi bão lũ và chiến tranh đan xen, những cánh đồng quê hương vẫn bền bỉ vươn lên trong cuộc chiến với thiên nhiên khắc nghiệt. Cây đuổi nước của nhà thơ Anh Thơ không chỉ là bài thơ ca ngợi nỗ lực chống lũ của những người nông dân, mà còn là một biểu tượng mạnh mẽ của ý chí kiên cường, sự đoàn kết và tình yêu đất đai sâu nặng.

Cuộc Chiến Với Lũ – Cuộc Chiến Vì Sự Sống

Những cơn bão, những trận lũ dữ dội tràn về, nhấn chìm cả cánh đồng, đe dọa đến mùa màng và cuộc sống của bao người. Nhưng giữa hoàn cảnh ấy, con người không khuất phục. Từng gầu guồng, từng chiếc máy bơm được huy động, từng bàn tay nối tiếp nhau không ngừng nghỉ:

“Gầu guồng cùng với máy bơm lại lên trận tuyến
Dòng nước cuối cùng chạy khỏi cánh đồng ta.
Từ Đảng ủy, đảng viên, xã viên, chủ nhiệm
Dồn sức người đấu thủy, chả thay ca.”

Không ai bỏ cuộc, không ai đứng ngoài cuộc chiến này. Tất cả đều chung một ý chí, chung một lòng quyết tâm cứu lấy những thửa ruộng, cứu lấy màu xanh của lúa, cứu lấy niềm hy vọng vào ngày mai.

Những Người Nông Dân – Những Người Lính Trên Mặt Trận Đồng Ruộng

Giữa thiên tai, sự sống vẫn tìm đường vươn lên. Đất đai dẫu bạc màu, lúa dẫu bị nước vùi lấp, con người vẫn không ngừng vun trồng, không ngừng hiến dâng công sức của mình để bảo vệ từng mảnh đất phù sa:

“Đất đã phơi lớp phù sa đỏ mịn
(Đất phù sa từ sông Đuống, sông Hồng)
Thương ruộng bạc màu, cỏ lên còn nghẹn
Biết mấy mồ hôi cho bãi xôi nên đồng?”

Giữa khung cảnh ấy, hình ảnh của những người nông dân hiện lên không chỉ với sự vất vả mà còn là niềm tự hào. Họ không đơn thuần là những người cày ruộng, mà chính là những người lính trên mặt trận đồng ruộng, kiên trì đấu tranh với thiên nhiên để giành lại sự sống cho đất mẹ.

Tình Nghĩa Gắn Kết – Từ Những Bàn Tay Đất Bắc

Đứng trước thiên tai, con người không đơn độc. Những bó mạ từ Tân Yên được gửi tới, những bàn tay đã nhổ lúa hy sinh, tất cả đều thể hiện tinh thần gắn bó, sự san sẻ trong gian khó:

“Ôi đám mạ từ Tân-yên gửi tặng.
Bàn tay nào đã nhổ lúa hy sinh?
Ta cấy màu xanh, đuổi làn nước trắng.
Cấy cả niềm thương kết nghĩa vẹn tình.”

Câu thơ không chỉ nói về những nhành mạ xanh được gửi đến, mà còn là sự sẻ chia, là tấm lòng kết nghĩa bền chặt giữa những vùng quê, giữa những con người cùng chung một ý chí.

Màu Xanh Của Đồng Ruộng – Màu Xanh Của Hy Vọng

Sau những ngày chiến đấu với thiên nhiên, niềm vui lại ùa về trên từng thửa ruộng. Màu xanh của lúa không chỉ là biểu tượng của một vụ mùa mới, mà còn là niềm tin, là lời nhắn gửi đến những người đang chiến đấu nơi tiền tuyến:

“Tiền phương ơi các anh hẳn đợi
Quê ta rày lụt, bão đã lùi xa.
Cây đuổi nước, ngày vui như mở hội.
Màu xanh này, em trai tới chiến trường xa.”

Màu xanh ấy không chỉ dành cho mùa màng, mà còn dành cho những người con đang chiến đấu ở chiến trường, là động lực để họ vững tin bước tiếp trên con đường bảo vệ đất nước.

Lời Kết

Cây đuổi nước không chỉ là bài thơ về những người nông dân chống lũ, mà còn là một khúc tráng ca về tinh thần kiên cường của con người Việt Nam. Giữa thiên tai, họ không lùi bước. Giữa những mất mát, họ vẫn đoàn kết, sẻ chia. Và sau tất cả, những cánh đồng vẫn xanh, những mùa màng vẫn trổ bông, như chính sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam qua bao năm tháng gian khó.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.