Chén nước

Em cho anh chén nước,
Anh biến thành rượu nho
Rượu triền miên mộng ước
Rượu nồng nàn thơm tho.

Cái men trong mắt em
Anh để vào chén nước;
Hương hơi thở của mình
Đã hoá thành rượu chuốc.

Anh thêm vào chén nước
Rượu cất của hồn anh,
Rượu cười sao lấp lánh
Như ánh mắt trời xanh.

Ôi! Chén rượu ân tình
Từ bình minh sự sống
Rót mãi tới vô cùng
Của cuộc đời lồng lộng.

Anh lại nâng chén nước
Mời em nhắp môi cho
Em ơi, đừng uống hết
Kẻo say chết bây giờ.

Sài Gòn – Mĩ Tho 17-8-1975

*

Chén nước hóa rượu – Men say của tình yêu và sự sống

Trong cuộc đời, có những điều tưởng chừng như giản đơn nhưng lại chất chứa bao ý nghĩa. Một chén nước – vật nhỏ bé mà ta vẫn uống hằng ngày – qua những vần thơ của Xuân Diệu đã trở thành biểu tượng của tình yêu, của sự thăng hoa, của niềm say mê vô tận. Chén nước không còn là một thứ hữu hình, mà đã biến thành một ly rượu tình nồng, rót mãi từ bình minh sự sống đến vô tận của thời gian.

Bài thơ bắt đầu bằng một hình ảnh mộc mạc:

“Em cho anh chén nước,
Anh biến thành rượu nho.”

Chén nước ấy, khi được trao đi bằng tình yêu và sự nâng niu, đã trở thành thứ men say quyến rũ. Nó không còn đơn thuần là nước, mà đã mang trong đó dư vị của những mộng ước, của sự gắn bó, của một tình cảm nồng nàn chẳng thể gọi tên.

Rượu ấy không được tạo nên bằng những phương pháp thông thường, mà nó được cất lên từ chính ánh mắt, hơi thở và linh hồn của hai người yêu nhau:

“Cái men trong mắt em
Anh để vào chén nước;
Hương hơi thở của mình
Đã hoá thành rượu chuốc.”

Đây chính là phép màu của tình yêu. Từ một điều giản dị, tình yêu có thể nâng tầm và biến đổi tất cả. Một ánh mắt có thể làm say đắm hơn cả men nồng, một hơi thở có thể trở thành dư vị ngọt ngào lan tỏa mãi trong lòng. Và khi yêu, con người ta cũng muốn dâng tặng tất cả những gì mình có, muốn hòa tan linh hồn mình vào trong sự gắn kết ấy.

Xuân Diệu, với trái tim say mê cuộc đời, đã nhìn thấy trong chén nước ấy cả một dòng chảy bất tận của nhân sinh:

“Ôi! Chén rượu ân tình
Từ bình minh sự sống
Rót mãi tới vô cùng
Của cuộc đời lồng lộng.”

Tình yêu không phải là khoảnh khắc nhất thời, mà là một dòng chảy miên viễn, tựa như sự sống mãi mãi tuần hoàn. Một giọt nước nhỏ nhoi có thể góp phần làm đầy đại dương, cũng như một tình yêu bé nhỏ có thể hòa vào tình yêu lớn lao của nhân loại. Và vì thế, một chén nước cũng có thể mang theo hơi ấm của ngàn đời, có thể là biểu tượng của sự giao hòa và thấu hiểu giữa những trái tim.

Nhưng rượu càng nồng, càng dễ khiến người ta say. Chén nước tình yêu mà Xuân Diệu nâng lên không chỉ là sự tôn vinh, mà còn là một lời nhắc nhở dịu dàng:

“Anh lại nâng chén nước
Mời em nhắp môi cho
Em ơi, đừng uống hết
Kẻo say chết bây giờ.”

Tình yêu là men say, nhưng cũng cần một sự giữ gìn. Không thể uống cạn, không thể vội vã, mà phải nhấp từng ngụm để cảm nhận vị ngọt lan dần trong lòng. Bởi nếu say quá, nếu yêu đến mức đánh mất cả lý trí, con người có thể bị cuốn đi mà chẳng thể quay về.

Bằng những hình ảnh đầy sáng tạo, Xuân Diệu đã nâng một điều bình dị lên thành một triết lý sống: hãy trân trọng những điều nhỏ bé, hãy cảm nhận sự kỳ diệu trong những thứ giản đơn. Và hơn hết, tình yêu không phải là điều gì xa xôi hay huyền bí, mà nó có thể bắt đầu từ một chén nước trao tay, để rồi trở thành rượu ngọt ngào trong tim.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý