Chiếc lược hồng
Em hãy cho anh chiếc lược hồng
Của thời tóc xoã. Nhớ hay không?
Bao lời sắp sẵn, bao âu yếm,
Hồi gặp em, thôi, lại ngập ngừng.
Biết hỏi gì đây? Biết nói chi?
Mai kia nhà lạ, bước chân đi
Em còn tưởng đến tơ duyên cũ
Vương vấn lòng nhau cả một thì?
Anh chắc rằng em chả nhớ nhung!
Vì tình kín đáo nhẹ lâng lâng
Nhưng ai rõ được lòng anh héo!
Em hãy cho anh chiếc lược hồng.
Để giữ làm ghi. Để nhớ em
Thì nâng lược quý mải mê tìm.
Những làn sóng tóc anh từng vuốt
Một chút hương tàn anh đã quen.
Em hãy cho anh chiếc lược hồng
Của thời tóc xoã, nhớ hay không?
(1942)
*
Chiếc Lược Hồng – Kỷ Vật Của Một Thời Yêu Dấu
Có những kỷ vật tuy bé nhỏ nhưng lại mang theo bao nhiêu kỷ niệm, chất chứa biết bao niềm thương nỗi nhớ. Một chiếc lá ép trong trang sách cũ, một dòng thư viết vội, hay như trong bài thơ Chiếc Lược Hồng của Bàng Bá Lân, đó là một chiếc lược hồng – vật chứng cho một thời yêu thương ngập ngừng, sâu lắng.
Kỷ vật của một mối tình thoảng qua
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, nhà thơ đã gợi lên hình ảnh của một mối tình trong sáng, dịu dàng nhưng cũng đầy tiếc nuối. “Chiếc lược hồng” không chỉ là một vật vô tri, mà còn là biểu tượng của một thời thanh xuân, của những ngày tóc xoã, của những rung động đầu đời:
Em hãy cho anh chiếc lược hồng
Của thời tóc xoã. Nhớ hay không?
Lời thơ nhẹ nhàng, như một lời thủ thỉ, như một sự níu kéo những gì đẹp đẽ nhất của quá khứ. Có lẽ, người con trai đã từng có cơ hội nói ra hết những cảm xúc chất chứa trong lòng, nhưng rồi lại ngập ngừng, lại do dự, để rồi khi thời gian trôi qua, tất cả chỉ còn là một nỗi niềm khắc khoải:
Bao lời sắp sẵn, bao âu yếm,
Hồi gặp em, thôi, lại ngập ngừng.
Phải chăng đó là sự bối rối của một trái tim yêu lần đầu? Hay là nỗi e dè trước hiện thực rằng, cuộc đời rồi sẽ đưa mỗi người về một hướng khác nhau?
Tình yêu – có phải là mãi mãi?
Tình yêu đôi khi không chỉ là những lời thề nguyền vĩnh cửu, mà còn là những khoảnh khắc ngắn ngủi nhưng sâu đậm. Người con trai tự hỏi, liệu sau này khi đã xa nhau, liệu người con gái có còn nhớ đến mối duyên tình ấy không:
Biết hỏi gì đây? Biết nói chi?
Mai kia nhà lạ, bước chân đi
Em còn tưởng đến tơ duyên cũ
Vương vấn lòng nhau cả một thì?
Câu hỏi không có lời đáp, hay đúng hơn, câu trả lời đã nằm trong chính nỗi chênh vênh của trái tim. Tình yêu này có thể không đủ lớn để giữ chân nhau, nhưng cũng không dễ dàng phai nhạt trong tâm trí một người.
Sự im lặng của một trái tim yêu
Tình yêu trong bài thơ không cuồng nhiệt, không sôi nổi mà lặng lẽ như dòng nước chảy ngầm, dịu dàng nhưng cũng vô cùng da diết. Nhân vật trữ tình không oán trách, không níu kéo, mà chỉ âm thầm giữ lại một kỷ niệm làm nguồn an ủi cho riêng mình:
Anh chắc rằng em chả nhớ nhung!
Vì tình kín đáo nhẹ lâng lâng
Nhưng ai rõ được lòng anh héo!
Em hãy cho anh chiếc lược hồng.
Đây không phải là một lời trách móc, mà chỉ là một tiếng thở dài đầy cam chịu. Người con trai hiểu rằng tình yêu của mình có thể không được đáp lại, nhưng điều đó không làm tình yêu ấy kém phần chân thành.
Chiếc lược hồng – biểu tượng của tình yêu thầm lặng
Có những tình yêu không cần phải nói ra, không cần phải thể hiện bằng những lời hoa mỹ, mà chỉ đơn giản là giữ lại một kỷ vật, để mỗi lần nhìn thấy là mỗi lần nhớ về những ngày tháng đẹp đẽ đã qua:
Để giữ làm ghi. Để nhớ em
Thì nâng lược quý mải mê tìm.
Những làn sóng tóc anh từng vuốt
Một chút hương tàn anh đã quen.
Chiếc lược hồng không chỉ là một món đồ vật chất, mà còn là một phần ký ức, là những gì còn sót lại của một mối tình chưa trọn vẹn. Nó lưu giữ hình ảnh của người con gái, lưu giữ mùi hương quen thuộc, lưu giữ cả những lần bàn tay anh từng vuốt ve làn tóc mềm.
Lời kết – Một nỗi nhớ không tàn phai
Bài thơ Chiếc Lược Hồng là một khúc nhạc trầm buồn về tình yêu, về những kỷ niệm đẹp nhưng mong manh của tuổi trẻ. Không có những lời trách hờn, không có sự giằng xé, chỉ có một nỗi nhớ âm thầm, một niềm yêu thương lặng lẽ kéo dài theo năm tháng.
Dù tình yêu ấy có thể không được đáp lại, nhưng kỷ niệm về nó sẽ mãi mãi còn đó, như một dấu ấn không thể phai mờ trong lòng người. Và dù chiếc lược hồng có còn hay không, thì người con trai ấy vẫn sẽ mãi nhớ về một thời “tóc xoã” – một thời yêu thương trong sáng và đẹp đẽ nhất của cuộc đời.
*
Bàng Bá Lân – Nhà thơ của hồn quê Việt
Bàng Bá Lân (1912–1988) là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với những vần thơ mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình quê hương và nhân sinh. Ông là một trong những gương mặt chủ chốt của phong trào Thơ Mới, với phong cách trữ tình, nhẹ nhàng và giàu hình ảnh.
Thơ Bàng Bá Lân phản ánh vẻ đẹp của làng quê Việt Nam, từ những buổi trưa hè, xóm chợ chiều đông đến hình ảnh mái trường làng, vườn dừa xanh mướt. Bên cạnh đó, ông còn có những vần thơ sâu sắc về tình yêu, hoài niệm và triết lý nhân sinh. Các tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Trưa hè, Xóm chợ chiều đông, Vườn dừa, Giai nhân…
Không chỉ là nhà thơ, Bàng Bá Lân còn là nhà giáo và nhiếp ảnh gia, để lại dấu ấn sâu đậm trong văn hóa Việt Nam. Thơ ông như một bức tranh làng quê yên bình, là tiếng lòng của những tâm hồn yêu thương vẻ đẹp dung dị mà vĩnh hằng của đất nước.
Viên Ngọc Quý.
