Chợ ngày đông

Trời rét quá! Mái lều xơ xác gió,
Chợ mênh mông quán họp độ mươi người.
Các cô gái khăn vuông trùm to hó
Miệng nhai trầu thỉnh thoảng nói ra hơi.

Đây lối rộng người mua đi khép nép
Kia đường dài kẻ bán đứng thu tay.
Mụ hàng cá luôn mồm xoa xuýt rét,
Chị gánh rau lập cập đỗ quang mây.

Xào xạc được một giờ rồi bỗng chốc
Chợ tàn dần lẻ tẻ tiễn người qua
Lều quán lại rùng mình trong gió thốc
Và âm thầm run lạnh dưới mưa sa.

*

Chợ Ngày Đông – Phiên Chợ Giữa Giá Lạnh và Đời Sống Nhọc Nhằn

Chợ quê – nơi ghi dấu những nhịp sống bình dị, là nơi con người đến và đi cùng những lo toan, những chắt chiu của cuộc mưu sinh. Nhưng khi đông về, gió buốt và mưa rét phủ trùm lên mọi nẻo đường, phiên chợ cũng trở nên hiu hắt, mang một vẻ ảm đạm khác thường. Bài thơ Chợ ngày đông của Anh Thơ vẽ nên một bức tranh chợ quê lạnh lẽo nhưng đầy chân thực, phản ánh không chỉ cái rét thấu xương của đất trời mà còn cái rét len lỏi vào đời sống của những con người lam lũ.

Giữa Cái Rét Cắt Da – Một Phiên Chợ Lặng Lẽ

“Trời rét quá! Mái lều xơ xác gió,
Chợ mênh mông quán họp độ mươi người.
Các cô gái khăn vuông trùm to hó
Miệng nhai trầu thỉnh thoảng nói ra hơi.”

Câu thơ đầu tiên đã khắc họa ngay cảm giác buốt giá bao trùm không gian chợ. Gió lạnh làm những mái lều trở nên “xơ xác”, không còn sức sống, cũng như phiên chợ hôm nay thưa thớt bóng người.

Những cô gái đến chợ, trùm khăn thật kín để chống chọi với cái lạnh. Họ nhai trầu, hơi thở phả ra làn khói mỏng giữa trời đông giá rét. Khung cảnh ấy vừa quen thuộc, vừa gợi lên một nét đẹp mộc mạc của những người phụ nữ quê chân chất, gắn bó với nhịp sống giản dị, dù trời có rét buốt đến đâu.

Người Mua – Kẻ Bán Trong Cái Lạnh Tê Tái

“Đây lối rộng người mua đi khép nép
Kia đường dài kẻ bán đứng thu tay.
Mụ hàng cá luôn mồm xoa xuýt rét,
Chị gánh rau lập cập đỗ quang mây.”

Khác với những phiên chợ rộn ràng, hôm nay, cả người mua lẫn người bán đều co ro, khép nép như để tránh cái lạnh. Người bán chẳng còn hồ hởi mời chào, chỉ đứng lặng, thu tay vào vạt áo mà xuýt xoa.

Hình ảnh mụ hàng cá xoa tay liên tục, chị gánh rau run rẩy đặt quang gánh xuống đường, từng chi tiết ấy khiến ta cảm nhận rõ rệt cái rét đang luồn vào từng thớ thịt, vào từng cử động của con người. Không chỉ là cái lạnh của thời tiết, đó còn là cái rét của cuộc sống khó khăn, khi người dân quê vẫn phải bươn chải kiếm sống dù đông có khắc nghiệt đến đâu.

Chợ Tan – Sự Hiu Quạnh Của Một Ngày Đông

“Xào xạc được một giờ rồi bỗng chốc
Chợ tàn dần lẻ tẻ tiễn người qua
Lều quán lại rùng mình trong gió thốc
Và âm thầm run lạnh dưới mưa sa.”

Không còn cảnh mua bán kéo dài, phiên chợ mùa đông chóng vánh, chỉ diễn ra trong chốc lát rồi dần thưa người. Tiếng ồn ào của một buổi chợ sớm cũng tắt hẳn, nhường chỗ cho sự lặng lẽ, trống trải.

Những mái lều, những quán chợ không chỉ là những vật vô tri, mà dường như cũng đang run lên trong gió lạnh, trong cơn mưa phùn giăng giăng. Câu thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng một nỗi buồn man mác, khiến người đọc không khỏi xót xa cho những phận đời vất vả giữa cái rét mùa đông.

Thông Điệp Của Bài Thơ – Hơi Ấm Giữa Giá Lạnh

Qua Chợ ngày đông, Anh Thơ không chỉ miêu tả một bức tranh chợ quê trong tiết trời lạnh giá, mà còn gợi lên sự khắc nghiệt của cuộc sống. Dưới cái rét cắt da, con người vẫn phải chống chọi để mưu sinh. Họ đến chợ, không chỉ để trao đổi hàng hóa mà còn mang theo cả những nỗi lo, những vất vả đời thường.

Nhưng giữa giá lạnh ấy, vẫn có hơi ấm của tình người. Đó là hơi ấm từ làn khói trầu phả ra trong cái rét, là sự gắn kết vô hình giữa những người buôn bán nghèo khó. Họ có thể không trò chuyện nhiều, nhưng trong sự kiên trì của họ có một sức mạnh âm thầm – sức mạnh để vượt qua những ngày đông khắc nghiệt, để tiếp tục sống, tiếp tục hy vọng vào những phiên chợ đông vui hơn khi xuân về.

Lời Kết

Chợ ngày đông của Anh Thơ là một bức tranh hiện thực nhưng đầy chất thơ. Dưới lớp sương mờ, dưới những cơn gió buốt, phiên chợ vẫn họp, con người vẫn đi, cuộc sống vẫn tiếp diễn. Bài thơ không chỉ gợi lên hình ảnh một phiên chợ nghèo trong ngày lạnh mà còn là một lát cắt về đời sống của những con người lao động – nhỏ bé, vất vả nhưng kiên cường trước mọi khắc nghiệt của thiên nhiên và cuộc đời.

Có lẽ, sau khi đọc xong bài thơ, ta sẽ thấy ấm áp hơn khi nghĩ về những phiên chợ quê, về những con người gồng mình trong cái rét mà vẫn mỉm cười, bởi họ hiểu rằng: sau những ngày đông lạnh lẽo, mùa xuân ấm áp rồi sẽ lại về…

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.