Chơi Tô Châu

Bảng lảng ngàn Tô bóng xế chiều,
Anh em năm bẩy cảnh lần theo.
Lòng sông sóng gợn trời xa thẳm,
Mặt biển buồm bay gió thồi vèo.
Trong vắt nước ngâm lồng bóng trúc,
Chênh vênh cầu bắc gác lưng đèo.
Ai về nhắn hỏi người tang hải?
Trần thế ngày vui được bấy nhiêu?

*

Chơi Tô Châu – Một Chuyến Du Hành Giữa Nhân Gian

Tô Châu, vùng đất vốn nổi tiếng với phong cảnh hữu tình, đã trở thành bức tranh thơ mộng trong thi ca của Đông Hồ. Bài thơ Chơi Tô Châu không chỉ khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên mà còn chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc: niềm vui trong đời vốn mong manh, vậy ta có thực sự tận hưởng được những ngày vui hiếm hoi ấy hay chưa?

Bảng lảng ngàn Tô bóng xế chiều,
Anh em năm bẩy cảnh lần theo.

Chuyến du hành bắt đầu vào một buổi chiều tà, khi ánh mặt trời dần khuất sau những rặng núi, phủ lên không gian một vẻ mơ màng, huyền ảo. Cảnh sắc buổi chiều nơi đất Tô Châu dường như càng làm tăng thêm nét đẹp của sự hoài niệm, của những bước chân rong ruổi trên con đường khám phá. Anh em, bạn bè cùng nhau dạo chơi, lần theo những cảnh sắc đẹp đẽ của thiên nhiên, như thể muốn thu trọn những gì đẹp nhất vào tâm hồn.

Lòng sông sóng gợn trời xa thẳm,
Mặt biển buồm bay gió thổi vèo.

Nhìn ra xa, dòng sông lặng lẽ gợn sóng, kéo dài đến tận chân trời, nơi bầu trời và mặt nước hòa vào nhau. Trên biển, những cánh buồm bay nhẹ trong cơn gió, mang theo bao nỗi khát khao của người lữ khách. Cảnh vật rộng lớn, bao la, nhưng lại gợi lên trong lòng con người một nỗi niềm cô tịch, một chút bâng khuâng khi đứng giữa thiên nhiên rộng lớn mà lòng người thì hữu hạn.

Trong vắt nước ngâm lồng bóng trúc,
Chênh vênh cầu bắc gác lưng đèo.

Thiên nhiên ở Tô Châu không chỉ có sông, có biển, mà còn có những cây trúc in bóng trên mặt nước trong vắt, có những cây cầu chênh vênh vắt ngang lưng đèo. Mọi thứ dường như đều mang một vẻ đẹp cổ kính, giản dị mà thanh tao. Đó là sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người, giữa cái tĩnh lặng và cái chông chênh, giữa sự vững chãi và mong manh của đời sống.

Ai về nhắn hỏi người tang hải?
Trần thế ngày vui được bấy nhiêu?

Hai câu thơ cuối như một lời cảm thán, một nỗi trăn trở về kiếp nhân sinh. Đời người giống như những con sóng vỗ trên sông, như những cánh buồm bay giữa trời rộng – mênh mang và vô định. Giữa dòng chảy vô tận ấy, những ngày vui được bao nhiêu? Có chăng chỉ là thoáng qua, ngắn ngủi như khoảnh khắc một buổi chiều nơi đất Tô Châu.

Bài thơ Chơi Tô Châu không chỉ đơn thuần là một bức tranh phong cảnh, mà còn là một lời nhắc nhở đầy ý vị về cuộc sống. Con người thường mải miết chạy theo thời gian, nhưng liệu có dừng lại để tận hưởng những khoảnh khắc đẹp đẽ mà thiên nhiên và cuộc đời ban tặng? Giữa cuộc đời vô thường, hãy biết trân trọng từng ngày vui, từng lần gặp gỡ, bởi tất cả đều là những dấu vết mong manh trên dòng chảy thời gian.

*

Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc

Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.

Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.

Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.

Viên Ngọc Quý