Chuông vang
Ngân nga hồi chuông chiều,
Ngân nga hồi chuông sớm,
Chiều sớm chuông ngân nga,
Gieo khắp không gian hồi thảm đạm.
Không gian tràn khắp mênh mang,
Mênh mang tràn khắp lòng bi cảm.
Chuông tan trong không gian,
Lòng tan theo chuông vang,
Lòng tan trong không gian,
Lòng tan theo mơ màng.
Nhớ thương và Nhớ thương,
Quê hương và Quê hương,
Lòng tan theo thương nhớ,
Lòng tan theo Quê hương.
1496
*-
Chuông Vang – Tiếng Gọi Của Quê Hương Và Nỗi Nhớ
Tiếng chuông chùa vang lên, ngân nga trong không gian rộng lớn, vang vọng trong tâm thức con người. Đó không chỉ là âm thanh của sự tỉnh thức, mà còn là lời nhắc nhở về quê hương, về những nỗi niềm sâu lắng trong lòng người xa xứ.
Ngân nga hồi chuông chiều,
Ngân nga hồi chuông sớm,
Chiều sớm chuông ngân nga,
Gieo khắp không gian hồi thảm đạm.
Những câu thơ mở đầu vẽ lên một bức tranh âm thanh đầy tĩnh lặng nhưng thấm đẫm nỗi buồn. Tiếng chuông vang lên, đều đặn mỗi sớm mỗi chiều, lan tỏa vào không gian, gieo vào lòng người một cảm giác thăm thẳm, man mác. Tiếng chuông ấy không đơn thuần là một âm thanh, mà là sự ngân dài của thời gian, của những nỗi nhớ đọng lại.
Không gian tràn khắp mênh mang,
Mênh mang tràn khắp lòng bi cảm.
Chuông tan trong không gian,
Lòng tan theo chuông vang,
Lòng tan trong không gian,
Lòng tan theo mơ màng.
Không gian rộng lớn, tiếng chuông vang vọng khắp chốn, và lòng người cũng tan vào cõi mênh mang ấy. Đông Hồ không tả nỗi nhớ một cách trực tiếp, nhưng qua cách diễn đạt vòng lặp, ông tạo ra cảm giác như tiếng vọng của ký ức, của tâm trạng day dứt không nguôi. Lòng người nghe chuông mà trôi theo những suy tư, theo những mơ màng khôn tả.
Nhớ thương và Nhớ thương,
Quê hương và Quê hương,
Lòng tan theo thương nhớ,
Lòng tan theo Quê hương.
Bốn câu kết là sự dồn nén cảm xúc. Nỗi nhớ không chỉ là một khoảnh khắc thoáng qua, mà là một dòng chảy bất tận trong tâm hồn. Tiếng chuông trở thành nhịp cầu kết nối quá khứ với hiện tại, đưa con người trở về với hình bóng quê hương thân thuộc.
Bài thơ Chuông Vang không chỉ là một bức tranh âm thanh, mà còn là lời tự sự của một tâm hồn tha thiết với quê hương, với những gì thân thương nhất trong cuộc đời. Tiếng chuông vang vọng giữa không gian, và lòng người cũng rung lên những thanh âm đồng vọng – thanh âm của nhớ thương, của khát khao trở về nơi chốn cũ.
*
Đông Hồ – Nhà thơ và người bảo tồn văn hóa dân tộc
Đông Hồ (1906-1969), tên thật Lâm Tấn Phác, là một nhà thơ, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền văn học Việt Nam. Sinh ra tại Hà Tiên, vùng đất giàu truyền thống văn hóa, ông sớm bộc lộ niềm say mê đối với quốc văn và quốc ngữ, từ đó dành trọn đời để nghiên cứu, giảng dạy và sáng tác bằng tiếng Việt.
Là thành viên của nhóm “Hà Tiên tứ tuyệt”, Đông Hồ không chỉ sáng tác thơ mà còn viết văn, ký, khảo cứu, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc. Ông từng sáng lập Trí Đức học xá, xuất bản tuần báo Sống, điều hành nhà xuất bản Bốn Phương và tạp chí Nhân Loại, với mục tiêu cổ vũ tinh thần dân tộc, đề cao giá trị tiếng Việt.
Thơ và văn của ông nhẹ nhàng, sâu sắc, giàu tình cảm, đi từ thể loại truyền thống đến hiện đại. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến Thơ Đông Hồ, Linh Phượng, Cô gái xuân, Hà Tiên thập cảnh… Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là người tiên phong trong việc phát triển thư pháp chữ Quốc ngữ.
Cuộc đời và sự nghiệp của Đông Hồ là minh chứng cho một tấm lòng tha thiết với văn hóa Việt Nam. Ông mất năm 1969 ngay trên bục giảng khi đang giảng bài thơ Trưng Nữ Vương, để lại một di sản văn học đáng trân trọng.
Viên Ngọc Quý