Cô dạy

Mẹ, mẹ ơi! Cô dạy:
Phải giữ sạch đôi tay,
Bàn tay mà giây bẩn,
Sách, áo cũng bẩn ngay.

Mẹ, mẹ ơi! Cô dạy:
Cãi nhau là không vui
Cái miệng nó xinh thế
Chỉ nói điều hay thôi.

*

Lời Cô Dạy – Bài Học Đầu Đời

Bằng những câu thơ ngắn gọn, trong trẻo, nhà thơ Phạm Hổ đã khắc họa hình ảnh người cô giáo tận tụy dạy dỗ học trò về những bài học giản dị mà quan trọng trong cuộc sống. Bài thơ Cô dạy không chỉ dành cho trẻ em, mà còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng đối với mỗi người về cách sống đẹp, cách cư xử sao cho chan hòa, trong sáng.

“Mẹ, mẹ ơi! Cô dạy:
Phải giữ sạch đôi tay,
Bàn tay mà giây bẩn,
Sách, áo cũng bẩn ngay.”

Lời cô giáo dạy tưởng như đơn giản – giữ sạch đôi tay, nhưng lại mang một ý nghĩa sâu xa hơn thế. Một đôi tay sạch không chỉ giúp bảo vệ bản thân khỏi bệnh tật mà còn thể hiện nếp sống gọn gàng, cẩn thận. Hơn thế, sự sạch sẽ ấy còn phản chiếu tâm hồn trong sáng, bởi nếu bàn tay lấm bẩn có thể làm bẩn sách vở, quần áo, thì một tâm hồn vấy bẩn cũng có thể ảnh hưởng đến lời nói, hành động và cả cách sống của con người.

“Mẹ, mẹ ơi! Cô dạy:
Cãi nhau là không vui
Cái miệng nó xinh thế
Chỉ nói điều hay thôi.”

Bài học thứ hai mà cô giáo dạy là về cách giao tiếp. Trẻ em thường hồn nhiên, dễ dàng tranh cãi, nhưng chính từ những xích mích nhỏ có thể dẫn đến những rạn nứt trong tình cảm. Lời cô dạy như một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng: hãy sử dụng lời nói để mang lại niềm vui, sự yêu thương, thay vì làm tổn thương người khác.

Cách diễn đạt trong bài thơ thật hồn nhiên, đáng yêu, khi đứa trẻ luôn chạy về khoe với mẹ: “Mẹ, mẹ ơi! Cô dạy…” Câu nói ấy vừa thể hiện niềm háo hức khi học được điều mới, vừa cho thấy tấm lòng thơ ngây của trẻ nhỏ khi luôn muốn chia sẻ mọi điều với mẹ. Đó cũng là hình ảnh đẹp về sự kết nối giữa gia đình và trường học – nơi nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, dạy dỗ các em những điều hay lẽ phải.

Bài thơ tuy ngắn nhưng gửi gắm một thông điệp sâu sắc: những điều tử tế, những nếp sống tốt đẹp cần được uốn nắn từ tấm bé. Từng lời cô dạy không chỉ là bài học trên lớp, mà còn là hành trang theo suốt cuộc đời mỗi người, để chúng ta luôn biết giữ gìn sự trong sáng trong lời nói, hành động và tâm hồn.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý