Có một ngày
Có một ngày em không yêu anh
Em đi thật xa
Và mặc chiếc áo
Anh chưa từng thấy bao giờ
Em mang cái cười
Bằng ánh sáng của cái hôn khác
Chia nỗi buồn
Trong màu mưa khác
Những buồn vui anh không có được bao giờ…
Có một ngày
Em đầy hạnh phúc
Ngày em không yêu anh
Ngày em rời mái nhà xưa cũ ấy
Và chiếc áo sờn vai ấy
Anh từng hôn lên nỗi khó nhọc hàng ngày
Em xoá mình đi
Bằng chiếc khăn màu thơm ngát.
Cái ngày đó
Anh sẽ bắt đầu
Với anh
Những bước chân ngày đón em
Anh – một chàng trai
Với màu tóc khác.
Riêng năm tháng cuộc đời
Thì vẫn như xưa…
12-1982
Có Một Ngày – Khi Yêu Thương Trở Thành Ký Ức
Trong những câu thơ nhẹ như cơn gió thoảng nhưng lại đầy day dứt của Nguyễn Khoa Điềm, ta thấy hiện lên một tình yêu đã qua – không oán trách, không bi lụy, chỉ là sự chứng kiến lặng lẽ của một người ở lại. “Có một ngày” – ngày mà người thương không còn thuộc về ta, ngày mà những kỷ niệm chỉ còn là một miền nhớ xa xăm.
Ngày em không còn yêu anh
“Có một ngày em không yêu anh
Em đi thật xa
Và mặc chiếc áo
Anh chưa từng thấy bao giờ…”
Tình yêu dẫu nồng nàn đến đâu cũng có thể đến lúc tan biến. Một ngày nào đó, người từng kề bên sẽ bước đi, khoác lên mình một diện mạo mới, một nụ cười mới, hòa vào một thế giới không còn ta trong đó. Hình ảnh chiếc áo chưa từng thấy, nụ cười rạng rỡ trong ánh sáng của một tình yêu khác, như một dấu hiệu của sự đổi thay không thể ngăn cản.
Nỗi đau không nằm ở sự ra đi, mà ở cảm giác mình đã trở thành người xa lạ trong cuộc đời người kia. Những gì từng thân quen, từng chung nhau san sẻ, nay chỉ còn là ký ức bị bỏ lại phía sau.
Những điều không thuộc về anh nữa
“Chia nỗi buồn
Trong màu mưa khác
Những buồn vui anh không có được bao giờ…”
Mưa – vốn thường gắn với tâm trạng hoài niệm và u buồn, nay lại không còn thuộc về người ở lại. Ngay cả nỗi buồn, niềm vui của em cũng trở thành điều xa lạ. Khi tình yêu chấm dứt, không chỉ là mất đi một người, mà còn là mất đi một phần thế giới của chính mình.
Có một sự bất lực trong câu thơ: “Những buồn vui anh không có được bao giờ…” – bởi dù có cố gắng đến đâu, cũng không thể chen vào cuộc sống mới của em nữa.
Ngày em hạnh phúc – ngày anh lặng lẽ nhìn theo
“Có một ngày
Em đầy hạnh phúc
Ngày em không yêu anh…”
Đau đớn nhất không phải là người ra đi mà là chứng kiến người ấy rời xa ta để tìm thấy hạnh phúc mới. Có lẽ, vẫn còn đó tình yêu, nhưng nó không còn đủ sức níu giữ. Khi người ta thật sự yêu một ai đó, điều duy nhất có thể làm sau cùng chính là chúc phúc cho họ, dù lòng mình còn ngổn ngang bao điều chưa nói.
Người con gái ấy đã rời xa những gì cũ kỹ, bỏ lại cả chiếc áo sờn vai đầy nhọc nhằn để khoác lên một cuộc sống mới – nơi không còn anh. Hình ảnh “chiếc khăn màu thơm ngát” gợi lên sự tươi mới, sự xóa nhòa quá khứ, nhưng đồng thời cũng khiến người ở lại cảm thấy lạc lõng.
Anh cũng phải bắt đầu lại, dù năm tháng vẫn như xưa
“Cái ngày đó
Anh sẽ bắt đầu
Với anh
Những bước chân ngày đón em
Anh – một chàng trai
Với màu tóc khác.”
Không chỉ em đổi thay, mà anh cũng không còn là chàng trai năm ấy nữa. Dòng thời gian vẫn chảy, con người vẫn phải tiếp tục bước đi, nhưng đâu đó, những ký ức cũ vẫn còn in hằn.
“Riêng năm tháng cuộc đời
Thì vẫn như xưa…”
Dù tất cả có đổi thay, tình yêu có phai nhạt, con người có trưởng thành, thì năm tháng vẫn lặng lẽ trôi, như một chứng nhân cho những điều đã qua. Những kỷ niệm cũ có thể bị phủ bụi, nhưng chúng không bao giờ biến mất.
Lời kết – Tình yêu và sự chia ly
“Có một ngày” là bài thơ không chỉ nói về sự tan vỡ của tình yêu, mà còn là một lời tự sự đầy trầm lắng về những đổi thay trong cuộc sống. Người ra đi đã tìm thấy hạnh phúc mới, còn người ở lại phải học cách chấp nhận và tiếp tục hành trình của mình.
Tình yêu không phải lúc nào cũng trọn vẹn, nhưng nó vẫn đáng để trân trọng. Và dù có một ngày nào đó người ta không còn yêu nhau nữa, thì những năm tháng đã cùng nhau đi qua vẫn sẽ là một phần ký ức không thể phai mờ.
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
