Cỏ trước Ba Đình
Cỏ yên tĩnh, cỏ xanh tận cuối đời…
Trước và sau ngày làm việc,
Cỏ làm lời nhắc nhở
Xanh
Cố gắng
Nhận ra mình trong sắc biếc
Thăm thẳm dịu dàng
Ngay thật
Cỏ vĩnh hằng…
Ngày 7-9-2004
*
Cỏ Trước Ba Đình – Sự Vĩnh Hằng Của Một Biểu Tượng
Trước quảng trường Ba Đình lịch sử, giữa không gian thiêng liêng của dân tộc, có một thảm cỏ xanh lặng lẽ vươn mình qua tháng năm. Nguyễn Khoa Điềm, với bài thơ “Cỏ trước Ba Đình”, đã không chỉ mô tả một cảnh sắc thiên nhiên mà còn gửi gắm vào đó những triết lý sâu sắc về thời gian, sự bền bỉ và ý nghĩa trường tồn của giá trị chân chính.
Cỏ – Lời nhắc nhở âm thầm nhưng bền bỉ
“Cỏ yên tĩnh, cỏ xanh tận cuối đời…”
Mở đầu bài thơ, hình ảnh cỏ hiện lên với sự yên tĩnh, một màu xanh không đổi, kéo dài tận cuối đời. Cỏ ở đây không chỉ là một thực thể tự nhiên, mà còn là một biểu tượng của sự bền bỉ, của những giá trị trường tồn. Nó không ồn ào, không phô trương, nhưng vẫn ở đó, lặng lẽ chứng kiến biết bao đổi thay của lịch sử.
“Trước và sau ngày làm việc,
Cỏ làm lời nhắc nhở
Xanh”
Cỏ không chỉ là một cảnh sắc vô tri, mà nó còn “làm lời nhắc nhở”. Nhắc nhở ai? Nhắc nhở những con người ngày ngày đi qua nơi này, những người đang tiếp nối công cuộc xây dựng đất nước. Màu xanh ấy, tự bao giờ, đã trở thành một dấu ấn trong tâm hồn mỗi người, nhắc nhở về những giá trị bền vững, về tinh thần không ngừng vươn lên.
Nhận ra mình trong sắc biếc của cỏ
“Cố gắng
Nhận ra mình trong sắc biếc
Thăm thẳm dịu dàng
Ngay thật”
Lời thơ ngắn gọn nhưng hàm chứa bao ý nghĩa. Đứng trước màu xanh ấy, con người cần phải cố gắng để nhận ra mình – nhận ra lý tưởng, nhận ra trách nhiệm, nhận ra bản ngã giữa cuộc đời đầy biến động. Cỏ không chỉ xanh một cách đơn thuần, mà nó xanh thăm thẳm, dịu dàng, ngay thật – như một tấm gương phản chiếu lại tâm hồn mỗi người.
Trong cuộc sống hiện đại, con người dễ bị cuốn vào những giá trị vật chất mà quên đi những điều giản dị nhưng bền lâu. Bởi vậy, trước một màu xanh bình dị của cỏ, ta cần một phút dừng lại, để soi chiếu bản thân, để tự hỏi mình có còn giữ được sự ngay thật, có còn sống một cuộc đời ý nghĩa?
Cỏ vĩnh hằng – Biểu tượng của sự trường tồn
“Cỏ vĩnh hằng…”
Một câu thơ ngắn ngủi nhưng như một dấu lặng đầy ám ảnh. Cỏ vĩnh hằng – không chỉ là sự trường tồn của thiên nhiên, mà còn là sự trường tồn của những giá trị cao đẹp, của tinh thần dân tộc, của những gì mãi mãi không thể phai mờ.
Thảm cỏ trước Ba Đình đã chứng kiến biết bao sự kiện, từ những ngày hào hùng của dân tộc đến từng bước phát triển của đất nước. Nó không lên tiếng, nhưng vẫn lặng lẽ tồn tại, như một chứng nhân, như một lời nhắc nhở về quá khứ, về hiện tại và cả tương lai.
Lời kết – Khi ta đứng trước màu xanh của cỏ
Bài thơ “Cỏ trước Ba Đình” không phô trương, không cầu kỳ, nhưng lại mang đến một thông điệp vô cùng sâu sắc. Đó là lời nhắn gửi về sự kiên trì, về ý chí bền bỉ, về những giá trị vĩnh hằng mà mỗi con người cần trân trọng.
Giữa dòng đời vội vã, liệu chúng ta có thể dừng lại một chút, để lặng nhìn màu xanh của cỏ, để tự hỏi: Ta đã nhận ra mình trong sắc biếc ấy chưa?
*
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.
Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
