Củ khoai của bé
Chủ nhật, ra chợ
Chị này mua cá
Chị kia mua tôm
Chị thổi lửa rơm
Chị đun lửa củi
Tóc vương tro bụi
Con mắt đỏ hoe
Cá này, tôm kia
Chiều về bố mẹ…
Thương bố, thương mẹ
Riêng bé loay hoay
Tìm vội củ khoai
Vùi vào tro nóng
Từ nơi sơ tán
Khoai về đến nhà
Mẹ nhận, bóc ra:
Nửa bên còn sống
Khoai vẫn ngon lắm
Lòng con ngọt bùi
Mắt mẹ rơm rớm
Khoai cầm chia đôi…
*
Củ Khoai Của Bé – Hương Vị Của Yêu Thương
Bài thơ Củ khoai của bé của Phạm Hổ là một bức tranh giản dị mà xúc động về tình yêu thương gia đình trong những ngày tháng gian khó. Không chỉ là câu chuyện về một củ khoai nướng, bài thơ còn khắc họa tình cảm chân thành, sự quan tâm đầy hồn nhiên của một đứa trẻ dành cho bố mẹ, cùng với những giá trị giản dị mà sâu sắc của cuộc sống.
Những ngày tháng nhọc nhằn
Mở đầu bài thơ là hình ảnh phiên chợ quê, nơi những người chị tất bật mua cá, mua tôm rồi nhóm bếp nấu ăn:
“Chủ nhật, ra chợ
Chị này mua cá
Chị kia mua tôm
Chị thổi lửa rơm
Chị đun lửa củi”
Không khí ấy gợi lên sự vất vả của những người phụ nữ trong gia đình. Khói bếp khiến “tóc vương tro bụi”, “con mắt đỏ hoe”, nhưng ai cũng cố gắng lo cho bữa cơm gia đình. Trong hình ảnh ấy, thấp thoáng bóng dáng của một thời kỳ gian khó, khi cuộc sống còn thiếu thốn, nhưng tình thương thì luôn đầy ắp.
Tấm lòng nhỏ bé, tình yêu lớn lao
Trước sự tần tảo của bố mẹ, bé cũng muốn làm một điều gì đó để san sẻ yêu thương. Nhưng bé còn quá nhỏ, không thể mua cá, mua tôm như chị, cũng không thể thổi bếp nấu cơm. Thế là bé chỉ biết loay hoay tìm lấy một củ khoai, vùi vào bếp lửa để dành cho bố mẹ:
“Thương bố, thương mẹ
Riêng bé loay hoay
Tìm vội củ khoai
Vùi vào tro nóng”
Hành động nhỏ bé ấy chứa đựng biết bao tình cảm. Củ khoai ấy không chỉ là một món quà bình dị mà còn là tất cả tấm lòng của bé dành cho bố mẹ – một tình yêu thương chân thành, không cần lời nói mà vẫn đủ ấm áp để sưởi lòng.
Khoai còn sống – tình vẫn ngọt bùi
Sau chặng đường sơ tán, bé đem củ khoai về nhà với tất cả niềm vui, háo hức chờ đợi khoảnh khắc bố mẹ nhận lấy. Nhưng khi mẹ bóc ra, bé mới nhận ra một điều:
“Từ nơi sơ tán
Khoai về đến nhà
Mẹ nhận, bóc ra:
Nửa bên còn sống”
Có lẽ, vì còn vụng về, bé chưa vùi khoai đủ sâu trong lửa, khiến một nửa vẫn chưa chín. Nhưng điều đáng quý không nằm ở củ khoai ấy mà ở tấm lòng bé nhỏ của em. Khoai có thể chưa chín hết, nhưng tình cảm thì đã trọn vẹn. Và thế là, mẹ rưng rưng xúc động, còn bé thì cảm thấy lòng mình “ngọt bùi”.
“Khoai vẫn ngon lắm
Lòng con ngọt bùi
Mắt mẹ rơm rớm
Khoai cầm chia đôi…”
Khoảnh khắc ấy thật giản dị nhưng cũng thật thiêng liêng. Không phải món ăn đắt đỏ, không phải quà cáp sang trọng, mà chỉ một củ khoai bé nhỏ cũng đủ làm ấm lòng cả một gia đình. Bởi lẽ, điều quan trọng nhất không phải là vật chất, mà chính là tình yêu thương chân thành giữa những người thân yêu.
Thông điệp của bài thơ
Bài thơ Củ khoai của bé không chỉ kể về một bữa ăn giản dị mà còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về tình cảm gia đình. Đôi khi, sự yêu thương không cần thể hiện bằng những điều lớn lao mà chỉ đơn giản là một củ khoai nướng, một sự quan tâm lặng thầm cũng đủ để làm ấm áp trái tim nhau.
Trong những năm tháng gian khó, con người ta càng trân trọng những gì bình dị nhất. Một củ khoai có thể chưa chín hoàn toàn, nhưng tình yêu thương thì luôn trọn vẹn. Và có lẽ, chính những khoảnh khắc ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn con trẻ, giúp chúng lớn lên với tình yêu thương và lòng biết ơn sâu sắc đối với gia đình.
*
Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi
Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.
Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.
Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.
Viên Ngọc Quý
