Đảo trụi

Giữa vùng quần đảo Hạ Long
Riêng Hòn Nến đứng một mình giữa biển
Xanh nước, xanh trời bao la không bến
Hòn Nến đứng chơ vơ cô độc giữa mênh mông

Biết chăng anh? Lòng em những lạnh lùng
Giữa tiếng cười vui bè bạn
Máy ca nô ào ào lẫn tiếng đùa vui nhộn
Sao lòng em lặng ngắt giữa trùng khơi?

Nhìn bạn bè chồng vợ có đôi
Em nhớ lại những ngày cùng anh đi nghỉ mát
Biển Vũng Tàu, Sầm Sơn rào rạt
Còn in bóng chúng mình dỡn sóng bên nhau!

Hôm nay đây một bóng âu sầu
Giữa bè bạn đông vui thoải mái
Sao lòng em như Hòn Nến kia trơ trọi
Dẫu quần đảo quanh mình bao sắc biếc yêu thương!
Dầu non nước hữu tình, sao vẫn đứng cô đơn?

Ngày 3-5-1995

*

Nỗi Cô Đơn Giữa Biển Người

Bài thơ Đảo trụi của nhà thơ Anh Thơ mang một nỗi buồn sâu lắng, chất chứa cảm giác cô đơn đến tận cùng. Hình ảnh Hòn Nến – một hòn đảo đứng lẻ loi giữa vịnh Hạ Long – đã trở thành biểu tượng cho tâm trạng trống vắng của một người vợ mất đi tri kỷ của đời mình.

Sự cô đơn giữa thiên nhiên rộng lớn

“Giữa vùng quần đảo Hạ Long
Riêng Hòn Nến đứng một mình giữa biển
Xanh nước, xanh trời bao la không bến
Hòn Nến đứng chơ vơ cô độc giữa mênh mông”

Vịnh Hạ Long – vùng biển thơ mộng với những đảo đá muôn hình vạn trạng – tưởng chừng như một nơi tràn ngập sức sống. Nhưng giữa bức tranh thiên nhiên hùng vĩ ấy, Hòn Nến lại đơn độc, trơ trọi giữa biển khơi. Nó không có bến đỗ, không có nơi tựa nương, chỉ lặng lẽ giữa sóng nước bao la.

Hình ảnh Hòn Nến ấy như chính tâm trạng của người phụ nữ trong bài thơ. Dù xung quanh vẫn là tiếng cười vui, vẫn là bạn bè, nhưng trong lòng lại chỉ là một khoảng trống vô tận.

Ký ức ùa về trong nỗi nhớ

“Biết chăng anh? Lòng em những lạnh lùng
Giữa tiếng cười vui bè bạn
Máy ca nô ào ào lẫn tiếng đùa vui nhộn
Sao lòng em lặng ngắt giữa trùng khơi?”

Nỗi cô đơn không đến từ sự vắng vẻ của không gian, mà đến từ sự thiếu vắng một người đã từng là tất cả. Dẫu xung quanh là bè bạn, là tiếng cười nói rộn ràng, nhưng lòng vẫn lặng ngắt. Người phụ nữ ấy không thể hòa mình vào niềm vui chung, bởi trong lòng chỉ còn lại khoảng trống của mất mát.

“Nhìn bạn bè chồng vợ có đôi
Em nhớ lại những ngày cùng anh đi nghỉ mát
Biển Vũng Tàu, Sầm Sơn rào rạt
Còn in bóng chúng mình dỡn sóng bên nhau!”

Những kỷ niệm về những ngày hạnh phúc bên nhau chợt ùa về. Ngày trước, biển là nơi hai người cùng nhau tận hưởng niềm vui, là nơi ghi dấu những giây phút yêu thương. Nhưng giờ đây, biển chỉ còn lại nỗi nhớ. Nhớ về một người từng nắm tay mình đi dạo trên bờ cát, từng cùng mình hòa vào tiếng sóng, từng tồn tại trong cuộc đời như một phần không thể thiếu.

Hòn đảo cô đơn – tâm hồn cô quạnh

“Hôm nay đây một bóng âu sầu
Giữa bè bạn đông vui thoải mái
Sao lòng em như Hòn Nến kia trơ trọi
Dẫu quần đảo quanh mình bao sắc biếc yêu thương!
Dầu non nước hữu tình, sao vẫn đứng cô đơn?”

Cảnh vật vẫn đẹp, cuộc sống vẫn tiếp diễn, nhưng lòng người thì đã khác. Người phụ nữ ấy dù có đang ở giữa bạn bè, giữa thiên nhiên tươi đẹp, nhưng vẫn chỉ cảm thấy trống trải. Giống như Hòn Nến kia – dù nằm giữa vịnh Hạ Long đầy sắc biếc – vẫn chỉ là một hòn đảo đơn độc giữa biển cả.

Có lẽ, nỗi cô đơn lớn nhất không phải là khi ta ở một mình, mà là khi ta ở giữa đám đông mà vẫn cảm thấy lạc lõng. Khi mất đi người thương yêu nhất, thế giới dù có rực rỡ bao nhiêu cũng trở nên mờ nhạt.

Thông điệp của bài thơ

Bài thơ Đảo trụi là một tiếng lòng thổn thức của một người phụ nữ đang sống trong ký ức và mất mát. Nó không chỉ là nỗi buồn của riêng tác giả mà còn là sự đồng cảm cho những ai từng trải qua đau thương.

Bài thơ như một lời nhắc nhở: những ai còn có người mình yêu thương bên cạnh, hãy trân trọng từng khoảnh khắc. Bởi một khi người ấy đi rồi, thế giới rộng lớn bao nhiêu cũng chỉ còn lại sự trống vắng, và dù có bao quanh bởi bao nhiêu người đi nữa, vẫn không thể lấp đầy khoảng trống trong tim.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.