Đề ảnh

Mái tóc hề bóng rừng
Lông mi hề nhung láy
Tình hoài hề gió xuân
Thi tài hề mạch chảy

*

Bóng Hình Trong Thơ – Nét Chấm Phá Của Cõi Mộng

Trong những vần thơ ngắn ngủi của Đề ảnh, Bích Khê đã vẽ nên một bức chân dung trừu tượng đầy chất thơ. Bằng những hình ảnh giàu sức gợi, ông không chỉ khắc họa vẻ đẹp của con người mà còn lồng ghép vào đó một thế giới nội tâm sâu thẳm – nơi hòa quyện giữa thiên nhiên và tâm hồn thi nhân.

Hình bóng của một vẻ đẹp huyền ảo

“Mái tóc hề bóng rừng”

Câu thơ mở ra bằng một so sánh lạ lùng mà đầy ấn tượng. Mái tóc không đơn thuần là những sợi tóc đen nhánh, mà nó mang màu sắc huyền bí của rừng thẳm, của những bóng cây đổ dài trong chiều tà. Tóc ấy có thể là suối tóc của một giai nhân, nhưng cũng có thể là hình ảnh ẩn dụ cho những suy tư, những tâm sự u hoài của thi nhân.

“Lông mi hề nhung láy”

Đôi mắt – cửa sổ tâm hồn – được Bích Khê khắc họa bằng một vẻ đẹp đầy mê hoặc. “Nhung láy” gợi lên sự mềm mại, sâu thẳm, vừa sáng trong, vừa đượm chút huyền bí. Ẩn sau hàng mi ấy là điều gì? Một nỗi niềm, một kỷ niệm, hay một giấc mộng chưa tròn?

Cảm xúc và tài hoa – dòng chảy bất tận

“Tình hoài hề gió xuân”

Nếu hai câu đầu là bức họa về vẻ đẹp ngoại hình, thì đến câu thứ ba, Bích Khê hướng đến một thứ vô hình nhưng lại có sức lan tỏa mạnh mẽ – tình cảm. “Tình hoài” là nỗi nhớ khôn nguôi, là dòng cảm xúc mãi vấn vương trong lòng thi nhân. Nó như làn gió xuân – nhẹ nhàng, êm dịu, nhưng cũng có thể len lỏi và thổi bùng lên ngọn lửa trong tim.

“Thi tài hề mạch chảy”

Câu kết là một lời khẳng định đầy kiêu hãnh về tài năng thi ca. Với Bích Khê, thơ ca không phải là thứ chợt đến rồi chợt đi, mà nó là dòng chảy không ngừng, như những mạch nước ngầm len lỏi trong lòng đất, âm thầm nhưng bền bỉ. Đó chính là tinh thần sáng tạo không ngừng nghỉ, là sự miệt mài theo đuổi cái đẹp và nghệ thuật.

Thông điệp: Nghệ thuật và tâm hồn hòa vào thiên nhiên

Chỉ với bốn câu thơ, Bích Khê đã vẽ nên không chỉ một bức chân dung, mà còn là một trạng thái tâm hồn, một cảm thức về nghệ thuật và thiên nhiên. Con người trong thơ ông không tách rời khỏi vạn vật mà hòa quyện vào đó – mái tóc như rừng thẳm, đôi mi như nhung, tình cảm như gió, và tài hoa như dòng nước chảy mãi không ngừng.

Bài thơ là một tuyên ngôn ngắn gọn nhưng đầy sức nặng: người nghệ sĩ thực thụ chính là kẻ sống cùng thiên nhiên, hòa mình vào thế giới để cảm nhận và sáng tạo. Thơ ca không phải là thứ ngưng đọng, mà nó luôn vận động, luôn tuôn trào như một mạch nguồn bất tận trong tâm hồn thi nhân.

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.