Đề tặng ảnh

Tặng anh bức ảnh nhỏ,
Chụp mùa sen năm nay,
Từ buổi tình duyên lỡ,
Đêm nào tôi cũng say.
…
Mộng vàng tan vỡ cả,
Đời sao dài những ngày.
Nước mắt là cơm bữa,
Hợp tan như bèo mây.
Trông lên giời xanh đó,
Có những con chim bay.
Hồn tôi rồi vẫn thế,
Hình tôi sẽ đổi thay.
Hai ba bốn năm nữa,
Sẽ khác xa thế này.
Anh giữ cho toàn nhé,
Màn thời gian sẽ phai.

*

Giữ giùm em, một thoáng người xưa trong lặng lẽ thời gian

Có những bức ảnh không phải để nhìn, mà để nhớ. Không phải để chiêm ngưỡng, mà để lặng lẽ cất giữ một điều gì rất mong manh – như một thời thanh xuân đã lỡ, như một bóng dáng đã khuất sau cuộc chia xa không lời báo trước. “Đề tặng ảnh” của Nguyễn Bính là một bài thơ như thế: một nỗi đau gói trong tấm hình nhỏ, một lời nhắn gửi dửng dưng mà xót xa cho người đã từng là tất cả.

Tặng anh bức ảnh nhỏ,
Chụp mùa sen năm nay,
Từ buổi tình duyên lỡ,
Đêm nào tôi cũng say.

Lời mở đầu nhẹ như một tấm thiệp, nhưng ẩn sâu là sự xao xác của một tâm hồn đã qua mùa yêu thương. Bức ảnh không chỉ là một khuôn mặt giữa mùa sen, mà là dấu tích cuối cùng còn giữ được của một cuộc tình. Mùa sen nở – mùa tình tan. Và kể từ buổi “duyên lỡ”, say trở thành một thói quen – không chỉ say men, mà say trong nỗi nhớ, trong giấc mộng không thành.

Mộng vàng tan vỡ cả,
Đời sao dài những ngày.
Nước mắt là cơm bữa,
Hợp tan như bèo mây.

Ở đây, Nguyễn Bính không cố níu kéo tình yêu, ông chỉ buông những lời rất thật. “Mộng vàng” – giấc mơ đẹp nhất đời người – đã vỡ. Và từ đó, mỗi ngày không còn là một ngày sống, mà chỉ là một ngày để chịu đựng. Câu thơ “nước mắt là cơm bữa” không hề bi lụy, mà mang tính chân thành đến nhói tim. Có lẽ ai đã từng yêu sâu sắc và mất đi một mối tình chân thành cũng sẽ hiểu, nỗi buồn ấy không ồn ào, chỉ đều đặn như một phần của sự sống.

Trông lên giời xanh đó,
Có những con chim bay.
Hồn tôi rồi vẫn thế,
Hình tôi sẽ đổi thay.

Một khoảnh khắc ngẩng lên nhìn trời, như tìm một điều gì bất biến. Nhưng rồi thi sĩ chấp nhận: thân thể, dung nhan, mọi thứ rồi sẽ tàn phai theo thời gian. Chỉ còn hồn – là phần yêu dấu nhất – vẫn còn nguyên vẹn dành cho người ấy. Nhưng nỗi đau lại nằm ở chỗ: dù “hồn tôi vẫn thế”, người có còn đủ kiên nhẫn để nhìn thấy điều đó qua những thay đổi của hình hài?

Hai ba bốn năm nữa,
Sẽ khác xa thế này.
Anh giữ cho toàn nhé,
Màn thời gian sẽ phai.

Lời dặn dịu dàng mà day dứt. Không mong được yêu lại, không đòi hỏi được nhớ mãi, chỉ xin “anh giữ cho toàn” – như giữ một chứng tích cuối cùng của một thời đã qua. Tấm ảnh kia rồi cũng phai nhòa, nhưng xin hãy giữ nó như giữ một người đã từng yêu anh bằng tất cả sự thật thà.

“Đề tặng ảnh” không chỉ là một bài thơ tình, mà là một di ngôn nhỏ cho một mối duyên tan. Không oán trách, không tiếc nuối quá nhiều, chỉ là một lời lặng lẽ dặn dò – trong khi người ở lại biết rằng thời gian sẽ cuốn trôi tất cả. Nhưng vẫn cố níu lại một chút: một tấm ảnh, một ánh mắt, một lời thơ.

Có thể mai này anh quên,
Mùa sen cũng sẽ tàn trên những dòng nước cũ.
Nhưng xin giữ lấy bức ảnh ngày xưa –
Như giữ một người đã từng yêu anh… rất đủ.

*

Nguyễn Bính (1918-1966) là một trong những nhà thơ nổi bật của phong trào Thơ mới Việt Nam. Ông được biết đến với phong cách mộc mạc, giản dị, đậm chất dân gian và mang hồn quê sâu sắc. Thơ Nguyễn Bính thường gắn với hình ảnh thôn quê, con người bình dị và những chuyện tình duyên đầy cảm xúc, thể hiện một tâm hồn tha thiết với truyền thống. Một số bài thơ tiêu biểu như Lỡ bước sang ngang, Tương tư, Chân quê… đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ.

Viên Ngọc Quý