Đêm giao thừa tắm biển

Bể với ta là tình Xuân vạn đại,
Trời hoa niên năm mới vẫn năm xưa.
Ta đêm nay lạc nẻo hồn hoang dại,
Mơ trùng dương vũ nhạc hội say sưa.

Cởi áo bụi, ngực trần, chân nhẹ bước,
Ta lao mình trong sóng động lao xao.
Trên mặt bể, vẫy vùng ta với nước,
Dưới màn trời lấp lánh ánh muôn sao.

Bỗng hiện lên, từ thâm cung rộn rã,
Ồ! Thướt tha Vệ nữ nõn nà duyên!
Nàng lướt sóng, diễm kiều và ẻo lả,
Đưa hai tay mừng đón khách tân niên.

Nàng khiêu vũ với ta trên sóng nhạc,
Ôm quay cuồng theo điệu nhạc âm ba.
Khúc hoà tấu tưng bừng đêm hoan lạc,
Bọt thuỷ triều ào ạt nở muôn hoa.

Từng lớp lớp ba đào từ khơi thẳm
Lô xô vào nô nức hội liên hoan.
Nàng với ta bơi nhào trong bể tắm,
Nghịch đùa nhau say đắm tiếng cười vang.

Nàng bỗng chốc biến mình trong ngân thuỷ,
Ta lặn tìm, gọi khắp “Mỹ nhân ơi!”
Nàng lại hiện ra dáng hình tuyệt mỹ,
Nét ngọc ngà uốn lượn giữa chơi vơi.

Gió trỗi dậy, chập chờn hai chiếc bóng
Trôi bềnh bồng trên đợt sóng cheo leo,
Nàng với ta bơi đua vào bến mộng,
Ta đuổi nàng trên bãi cát hoang liêu.

Tiếng cười dội cả khu trời rực rỡ,
Nàng sa chân, vấp một mảnh sao rơi.
Ta cũng ngã trên thân mình Ngọc nữ,
Nàng với ta ôm xiết chặt đôi môi.

Biển hồi hộp nhịp hoà cùng hơi thở,
Đêm giao thừa ngào ngạt gió hương say.
Nàng khẽ bảo: – “Người yêu em muôn thuở!
Về Thi-sơn, sao lạc lối đêm nay?”

Thôi đừng hỏi, hỡi nàng Thơ diễm lệ!
Ta mang đầy huyết lệ, mạch suy tư,
Mong hàn bớt những vết sầu thế hệ,
Mà than ôi, thơ mộng chỉ phù hư!

Hàn gắn được những vết thương nhân loại,
Có ái tình là nghệ thuật cao siêu,
Sầu thế hệ vẫn là sầu vạn đại.
Chỉ Tình yêu là gắn lại tình yêu.

Ta sống giữa loài người tham bạo quá,
Làm được chi với một mảnh tim đơn?
Bao nhiêu kẻ lộng hành ngôi vương bá,
Bao nhiêu người quì sụp để xin ơn.

Ai giàu có cậy kim tiền thế lực,
Ai cúi lòn giành giựt bả phù vinh.
Muôn triệu kẻ sống bần hàn cơ cực,
Muôn triệu người cam khổ kiếp ba sinh!

Chia phe đảng tranh quyền, tham lợi lộc,
Ai căm thù, cướp bóc, rủa nguyền nhau.
Ai là chúa, ai là người nô bộc,
Ai vui cười, ai khóc lóc rên đau:

Ta biết vậy chỉ ghi vài nét bút
Để muôn đời những vết hận bi thương.
Nhưng chán nản, có những giờ những phút
Muốn đắm hồn trong “khúc nhạc trùng dương.”

Giờ Giao thừa xa xa tràng pháo nổ,
Lửa lập loè bên cửa bể Nha Trang.
Gà sực gáy nửa đêm như mớ ngủ,
Chuông chùa ngân từng tiếng dội không gian.

Bỗng Vệ nữ nắm tay tôi ngồi dậy,
Đợt sóng vừa bò đến vuốt chân tôi.
Nàng cúi xuống hôn tôi, rồi vụt chạy,
Lướt ngọn triều, mờ mịt tít xa khơi.

Tôi bơi theo ra giữa vùng bể rộng,
Nàng biến đâu? Ôi quạnh quẽ mông lung.
Nàng đã lặn trong ba đào xáo động?…
Nàng đã về trong Thuỷ điện thâm cung?…

Tôi còn đứng ngẩn ngơ trong ánh bạc,
Vừng Thái dương hé mở cửa Tân niên.
Sóng bình minh dâng đầy mâm Hoa nhạc,
Ngát hương sầu phảng phất mộng giao duyên!

Trên bãi bể Nha Trang đêm Giao thừa 1951

*

Mộng Giao Thừa Giữa Biển Đêm

1. Biển Đêm – Một Cõi Xuân Vạn Đại

Khi thời khắc giao thừa đến, người ta thường tìm đến những nơi thân thuộc để đón chào năm mới, nhưng trong Đêm giao thừa tắm biển, Nguyễn Vỹ lại chọn biển cả – một người bạn tri kỷ, một cõi mộng vô biên. Với ông, biển không chỉ là nơi để tắm, để vui đùa, mà còn là “tình Xuân vạn đại”, là không gian để tâm hồn lạc lối giữa thực và mộng.

“Bể với ta là tình Xuân vạn đại,
Trời hoa niên năm mới vẫn năm xưa.”

Thời gian dù có xoay vần, con người có đổi thay, nhưng biển vẫn mãi thế, bao la và vĩnh cửu. Biển chính là nơi để thi nhân trút bỏ mọi muộn phiền, hòa mình vào những đợt sóng vỗ như lời ca bất tận của thiên nhiên.

2. Cơn Mơ Giao Thừa – Khi Sóng Hát Tình Ca

Với tâm hồn lãng mạn và đầy khao khát, thi nhân không chỉ thấy sóng biển và bầu trời đêm, mà còn thấy cả một vũ hội huyền ảo trên mặt nước, nơi nàng Vệ Nữ – nữ thần tình yêu và sắc đẹp – hiện lên từ những con sóng:

“Bỗng hiện lên, từ thâm cung rộn rã,
Ồ! Thướt tha Vệ nữ nõn nà duyên!”

Nàng không chỉ đến, mà còn cùng tác giả hòa vào một vũ khúc giao thừa rực rỡ:

“Nàng khiêu vũ với ta trên sóng nhạc,
Ôm quay cuồng theo điệu nhạc âm ba.”

Trong khoảnh khắc ấy, dường như mọi sầu muộn của thế gian đều tan biến. Chỉ còn lại tiếng sóng, tiếng cười, những cái ôm xiết chặt giữa con người và biển cả, giữa thi nhân và bóng hình thơ mộng của đời mình.

3. Khi Mộng Tan, Hiện Thực Vẫn Còn Đó

Nhưng rồi, như mọi giấc mộng đẹp, nàng Vệ Nữ cũng biến mất. Thi nhân bàng hoàng, hoang mang trước sự phai tàn của cái đẹp. Giấc mộng đắm say ấy không đủ để làm nguôi ngoai những nỗi đau của một thế hệ:

“Thôi đừng hỏi, hỡi nàng Thơ diễm lệ!
Ta mang đầy huyết lệ, mạch suy tư,
Mong hàn bớt những vết sầu thế hệ,
Mà than ôi, thơ mộng chỉ phù hư!”

Nguyễn Vỹ không chỉ viết về một cuộc vui tắm biển, ông viết về một tâm hồn đang khắc khoải giữa mộng và thực. Niềm vui mà ông tìm thấy trong cơn say giao thừa cũng chỉ là một phút giây, trong khi “sầu thế hệ vẫn là sầu vạn đại”.

4. Xã Hội – Một Ván Cờ Không Công Bằng

Thi nhân không chỉ đau đáu nỗi riêng, mà còn nhìn về xã hội với sự bất lực:

“Ai giàu có cậy kim tiền thế lực,
Ai cúi lòn giành giựt bả phù vinh.
Muôn triệu kẻ sống bần hàn cơ cực,
Muôn triệu người cam khổ kiếp ba sinh!”

Giữa cuộc chơi của quyền lực, giữa sự tranh đoạt của con người, tình yêu và thơ ca dường như quá nhỏ bé. Có những lúc, Nguyễn Vỹ cảm thấy mình bất lực trước thực tại, chỉ có thể cầm bút mà ghi lại những “vết hận bi thương”.

5. Giao Thừa Kết Thúc – Người Ở Lại Với Thời Gian

Giao thừa rồi cũng trôi qua, pháo hoa rực sáng trên bầu trời, nhưng tâm hồn thi nhân vẫn bơ vơ, trống vắng. Nàng Vệ Nữ đã tan vào sóng nước, để lại một khoảng trống mênh mông:

“Tôi bơi theo ra giữa vùng bể rộng,
Nàng biến đâu? Ôi quạnh quẽ mông lung.”

Khi bình minh lên, ánh sáng của ngày mới cũng không thể xua đi nỗi hoài cảm. Giấc mộng đẹp đã khép lại, nhưng nỗi sầu vẫn lẩn khuất đâu đó, như “hương sầu phảng phất mộng giao duyên”.

6. Lời Kết – Đêm Giao Thừa Của Một Hồn Thơ

Đêm giao thừa tắm biển không chỉ là một bài thơ lãng mạn về cuộc vui dưới trăng, mà còn là một hành trình nội tâm của một con người trĩu nặng suy tư. Thi nhân lao mình vào biển để trốn tránh hiện thực, để tìm kiếm cái đẹp, để níu giữ một giấc mơ… nhưng rốt cuộc, ông vẫn phải trở về với sự cay đắng của thời cuộc.

Những vần thơ khép lại trong sự tiếc nuối, nhưng cũng là một lời nhắn nhủ: dù cuộc đời có phũ phàng đến đâu, thì con người vẫn có quyền mơ, vẫn có quyền đắm chìm trong cái đẹp, dù chỉ là trong chốc lát. Và có lẽ, chính những giấc mơ như vậy mới giúp người ta đủ sức đi qua những nỗi đau của đời thực.

*

Nguyễn Vỹ – Nhà thơ, nhà báo kiên định với lý tưởng

Nguyễn Vỹ (1912 – 1971) là một nhà thơ, nhà báo nổi bật trong nền văn học Việt Nam thời tiền chiến. Ông không chỉ được biết đến qua hai bài thơ gây tiếng vang: Gởi Trương Tửu và Sương rơi, mà còn ghi dấu ấn với nhiều tác phẩm đa dạng từ thơ ca, tiểu thuyết đến biên khảo.

Sinh tại Quảng Ngãi, Nguyễn Vỹ sớm bộc lộ tư tưởng yêu nước, từng nhiều lần bị bắt giam vì các hoạt động chống thực dân Pháp và phát xít Nhật. Ông cũng là người sáng lập nhiều tờ báo như Việt – Pháp, Tổ quốc, Dân chủ, Dân ta, trong đó tạp chí Phổ Thông được đánh giá cao về văn học và nghệ thuật.

Thơ Nguyễn Vỹ mang phong cách riêng biệt, thể nghiệm nhiều lối viết mới. Dù từng bị phê phán, nhưng ông vẫn kiên trì theo đuổi con đường sáng tạo, để lại dấu ấn với những tác phẩm thể hiện nỗi trăn trở về xã hội và vận mệnh con người.

Ông qua đời năm 1971 do tai nạn giao thông, khép lại cuộc đời một người cầm bút nhiệt huyết, dấn thân không ngừng vì văn chương và tư tưởng.

Viên Ngọc Quý.