Đêm trăng xuân

Đồng lặng lẽ suơng mù buông bát ngát,
Ao âm thầm mây tối ngập mênh mang.
Gió im vắng, tự từng không man mác
Mây bay trăng nhè nhẹ dệt tơ vàng.

Và nhè nhẹ trong tơ trăng phơ phất,
Khóm tre xanh lướt gió uốn cung đàn.
Làng xóm lặng say đi trong giấc ngát,
Những hương đào, hương lý dậy miên man.

Ngoài sông nước, thuyền im về đỗ ngủ,
Mưa mênh mông, trăng xuống, gió tơi bời.
Bến bỗng nổi một dịp cười như rú,
Sông rùng mình, nước rợn bóng ma bơi.

*

Đêm Trăng Xuân – Khi Thiên Nhiên Cất Lời

Đêm trăng xuân – một đêm huyền ảo, vừa dịu dàng lại vừa bí ẩn, nơi ánh trăng không chỉ soi tỏ cảnh vật mà còn đánh thức những tầng sâu của cảm xúc con người. Bài thơ Đêm trăng xuân của Anh Thơ không chỉ là một bức tranh thiên nhiên lộng lẫy mà còn mang theo một nỗi niềm man mác, nơi vẻ đẹp dịu dàng của trời đất hòa quyện cùng một chút ma mị, khiến lòng người thổn thức.

Ngay từ những câu thơ đầu, không gian đêm xuân mở ra trong sự tĩnh lặng đến nao lòng:

“Đồng lặng lẽ sương mù buông bát ngát,
Ao âm thầm mây tối ngập mênh mang.
Gió im vắng, tự từng không man mác
Mây bay trăng nhè nhẹ dệt tơ vàng.”

Cánh đồng rộng lớn chìm trong sương mù, ao nước lặng lẽ ôm trọn bóng tối, chỉ có ánh trăng mỏng manh như những sợi tơ vàng lặng lẽ buông xuống. Không gian mênh mông mà u trầm, đẹp mà vắng lặng, tựa như một giấc mơ đang giăng mắc giữa cõi thực và ảo. Sự yên tĩnh ấy không phải là cái tĩnh lặng chết chóc mà là một thứ tĩnh lặng đầy thi vị, nơi ánh trăng như đang khẽ khàng thở, như đang dệt nên một giấc mộng thanh khiết giữa đêm xuân.

Trong không gian ấy, thiên nhiên như cũng có hồn, thì thầm những khúc nhạc vô thanh:

“Và nhè nhẹ trong tơ trăng phơ phất,
Khóm tre xanh lướt gió uốn cung đàn.
Làng xóm lặng say đi trong giấc ngát,
Những hương đào, hương lý dậy miên man.”

Tiếng gió khe khẽ lướt qua khóm tre, khiến cành lá đung đưa như những sợi dây đàn ngân vang giai điệu dịu êm của đêm xuân. Hương đào, hương lý lan tỏa, khiến giấc ngủ của làng quê cũng ngập tràn mộng mị. Đó là vẻ đẹp dung dị, quen thuộc của thôn quê Việt Nam, nơi con người và thiên nhiên cùng thả mình vào một đêm xuân tràn đầy hơi thở của đất trời.

Nhưng rồi, trong cái yên bình ấy, đột nhiên có một sự biến chuyển kỳ lạ:

“Ngoài sông nước, thuyền im về đỗ ngủ,
Mưa mênh mông, trăng xuống, gió tơi bời.
Bến bỗng nổi một dịp cười như rú,
Sông rùng mình, nước rợn bóng ma bơi.”

Dòng sông vốn lặng lẽ, chiếc thuyền vốn say ngủ, bỗng dưng trở nên rùng mình khi tiếng cười rú lên giữa đêm khuya. Trăng xuân dịu dàng bỗng hóa thành nhân chứng cho một sự huyền bí, một cơn rùng mình của thiên nhiên. Phải chăng đó là tiếng cười ma quái, hay chỉ là một ảo giác khi con người chìm vào không gian tịch mịch quá mức? Hình ảnh “nước rợn bóng ma bơi” khép lại bài thơ bằng một cảm giác lạnh lẽo, mơ hồ, khiến người đọc không khỏi bâng khuâng.

Sự Hòa Quyện Giữa Thực Và Mộng

Anh Thơ đã tạo nên một đêm xuân vừa đẹp, vừa huyền bí, vừa dịu dàng mà cũng đầy những xao động khó gọi tên. Ánh trăng trải dài trên cánh đồng, gió khẽ lay động khóm tre, mùi hương thoảng qua vườn nhà, tất cả đều nhẹ nhàng như một giấc mơ. Nhưng rồi, trong chính giấc mơ ấy, lại có một thoáng rùng mình, một làn sóng bất an len lỏi, khiến ta bỗng giật mình nhận ra: thiên nhiên không chỉ có sự êm đềm, mà còn chất chứa những điều bí ẩn.

Phải chăng, Đêm trăng xuân không chỉ đơn thuần là một bức tranh cảnh sắc, mà còn là sự lắng nghe nhịp thở của thiên nhiên và tâm hồn con người? Trong cái tĩnh lặng của đêm xuân, ta cảm nhận được vẻ đẹp, sự yên bình, nhưng cũng có lúc ta nhận ra sự mong manh và khó đoán của thế giới quanh mình.

Bài thơ là một bản nhạc của đất trời, là những thanh âm khe khẽ của thiên nhiên, là một đêm xuân mang trong mình cả sự mơ màng và thực tại. Một đêm xuân mà ta vừa đắm say, vừa mơ hồ tự hỏi: liệu những gì ta thấy, ta nghe có thật hay chỉ là một thoáng hư ảo của cõi mộng?

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.