Đêm xuân

Trời quang quẻ, đêm nay không mưa nữa
Nước trong ngòi chảy tắm mấy ngôi sao.
Tàu chuối láng che mặt trăng xấu hổ,
Khóm tre già đợi gió đứng bên ao.

Trong các ngõ, người đi ra từng tụm,
Những đàn ông vào điếm họp quân bài;
Các cô gái ra bờ sông hát đúm,
Mấy bà già cõng cháu đến nhau chơi.

Ngoài đồng vắng – trời đêm mà che nón?
Có hai người đi lẻn tới nương dâu.
Và lại có cả một đôi đom đóm
Bay dập dìu như muốn phải lòng nhau.

*

Đêm Xuân – Bản Tình Ca Của Làng Quê

Mùa xuân không chỉ đẹp vào những buổi sớm mai với nắng vàng và gió nhẹ, mà còn đẹp trong những đêm trăng thanh, khi nhịp sống quê hương hiện lên bình dị mà ấm áp. Bài thơ Đêm xuân của Anh Thơ vẽ nên một bức tranh đêm làng quê vừa tĩnh lặng, vừa rộn rã, nơi con người, thiên nhiên và những rung động tình cảm hòa quyện vào nhau, tạo nên một bản giao hưởng dịu dàng của mùa xuân.

Mở đầu bài thơ, cảnh sắc thiên nhiên được khắc họa bằng những nét trong trẻo và thơ mộng:

“Trời quang quẻ, đêm nay không mưa nữa
Nước trong ngòi chảy tắm mấy ngôi sao.
Tàu chuối láng che mặt trăng xấu hổ,
Khóm tre già đợi gió đứng bên ao.”

Không còn cơn mưa xuân lất phất, bầu trời đêm nay quang đãng, trong veo. Dòng nước trong ngòi chảy êm đềm, phản chiếu những vì sao lấp lánh, như thể chúng đang soi mình dưới làn nước dịu dàng. Hình ảnh nhân hóa đầy chất thơ khiến cảnh vật thêm phần sinh động: mặt trăng “xấu hổ” nép sau tàu chuối, còn khóm tre già như một người canh giữ thinh lặng bên bờ ao. Tất cả hòa quyện trong một không gian vừa tĩnh lặng, vừa thơ mộng, khiến ta cảm nhận được nhịp thở dịu dàng của làng quê trong màn đêm.

Nhưng đêm xuân không hoàn toàn tĩnh lặng, mà vẫn có những thanh âm, những chuyển động của cuộc sống con người:

“Trong các ngõ, người đi ra từng tụm,
Những đàn ông vào điếm họp quân bài;
Các cô gái ra bờ sông hát đúm,
Mấy bà già cõng cháu đến nhau chơi.”

Hình ảnh những người đàn ông tụ tập trong điếm làng chơi bài, những cô gái hồn nhiên ra bờ sông hát đúm, những bà cụ cõng cháu sang hàng xóm chuyện trò, tất cả tạo nên một bức tranh đời sống quê hương giản dị mà ấm áp. Ở đó, con người không bị cuốn vào guồng quay vội vã, mà tận hưởng từng khoảnh khắc sum vầy, sẻ chia niềm vui trong đêm xuân thanh thản.

Nhưng đêm xuân không chỉ có sinh hoạt làng quê, mà còn là thời điểm dành cho những xúc cảm tinh tế, những rung động tình yêu lặng lẽ:

“Ngoài đồng vắng – trời đêm mà che nón?
Có hai người đi lẻn tới nương dâu.
Và lại có cả một đôi đom đóm
Bay dập dìu như muốn phải lòng nhau.”

Hình ảnh “trời đêm mà che nón” gợi lên nét e thẹn, tình tứ, một tình yêu lặng lẽ mà đầy ý nhị giữa cánh đồng vắng. Hai người lặng lẽ tìm đến nhau, trong khi đôi đom đóm cũng bay dập dìu, như chính chúng cũng đang hòa mình vào nhịp đập con tim của những kẻ đang yêu. Đêm xuân không chỉ là khoảnh khắc của thiên nhiên và con người, mà còn là khoảng không gian diệu kỳ cho những tình cảm lứa đôi, cho những cảm xúc lặng thầm nhưng đong đầy.

Bức Tranh Đêm Xuân – Sự Hài Hòa Giữa Thiên Nhiên và Con Người

Bài thơ Đêm xuân mang đến một không gian vừa tĩnh lặng, vừa rộn rã, nơi mà thiên nhiên và con người cùng hòa quyện trong nhịp điệu của cuộc sống. Nếu phần đầu bài thơ là một bức tranh thanh bình, thơ mộng của làng quê, thì phần sau lại mở ra những hình ảnh sinh động của sinh hoạt con người, từ những cuộc trò chuyện vui vẻ đến những rung động tình yêu e ấp.

Qua những hình ảnh bình dị nhưng đầy chất thơ, Anh Thơ không chỉ miêu tả vẻ đẹp của một đêm xuân, mà còn khắc họa một bức tranh quê hương đầm ấm, nơi con người sống hòa thuận với thiên nhiên, tận hưởng từng khoảnh khắc nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa. Bài thơ khiến ta thêm yêu quê hương, yêu những đêm thanh bình nơi làng xóm, và trân trọng những phút giây an nhiên giữa dòng chảy bất tận của cuộc đời.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.