Đèo Hải Vân bài 1

Bước tới đèo Vân cảnh vắng teo,
Rõ ràng trước mắt bức tranh treo.
Một vùng bể cả cơn triều dậy,
Đôi cụm rừng sâu tiếng gió reo.
Đường sắt xe quanh còi dậy đất,
Đầu non ác lặn bóng nghiêng đèo.
Xung quanh phong cảnh, mình trơ trọi,
Văng vẳng lừng xa giọng cuốc kêu.

*

Đèo Hải Vân – Bức Tranh Cô Tịch Giữa Thiên Nhiên Hùng Vĩ

Bích Khê – nhà thơ của cái đẹp huyền ảo và những xúc cảm tinh tế, khi đứng trước Đèo Hải Vân đã không chỉ đơn thuần miêu tả cảnh sắc, mà còn khắc họa một bức tranh thấm đẫm tâm tình con người. Đèo Hải Vân bài 1 không phải chỉ là một bài thơ tả cảnh, mà còn là một khúc trầm của nỗi cô liêu giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Đèo Hải Vân – Nét đẹp như bức tranh treo

“Bước tới đèo Vân cảnh vắng teo,
Rõ ràng trước mắt bức tranh treo.”

Ngay từ những câu thơ đầu tiên, tác giả đã vẽ nên một khung cảnh hoang vắng, tĩnh lặng đến nao lòng. Không gian trước mắt không phải chỉ là thiên nhiên đơn thuần, mà là một bức tranh sừng sững, treo lơ lửng giữa trời đất, vừa chân thực, vừa mang màu sắc siêu thực.

Hải Vân – con đèo nổi tiếng hiểm trở, nơi giao thoa giữa mây trời và biển cả, nơi chứng kiến bao cuộc hành trình của con người qua năm tháng. Nhưng đứng giữa cảnh sắc ấy, nhà thơ lại cảm thấy vắng teo – một sự vắng lặng không chỉ của cảnh vật, mà còn của lòng người.

Sự dữ dội và cô liêu đan xen

“Một vùng bể cả cơn triều dậy,
Đôi cụm rừng sâu tiếng gió reo.”

Giữa không gian tĩnh lặng ấy, biển cả vẫn dậy sóng, rừng sâu vẫn vang lên tiếng gió vi vu. Thiên nhiên ở đây không chỉ có sự tĩnh lặng mà còn có cả những chuyển động đầy sức sống.

Nhưng sự dữ dội ấy không làm tan đi nỗi cô đơn. Trái lại, chính trong tiếng gió, trong những con sóng vỗ bờ, ta càng cảm nhận rõ hơn sự lẻ loi của con người trước thiên nhiên bao la.

Thời gian và không gian giao thoa

“Đường sắt xe quanh còi dậy đất,
Đầu non ác lặn bóng nghiêng đèo.”

Bích Khê không chỉ ngắm nhìn đèo Hải Vân qua vẻ đẹp tĩnh mà còn cảm nhận sự vận động của thời gian. Tiếng còi tàu vang vọng, làm rung chuyển mặt đất, như kéo con người về thực tại.

Nhưng rồi, bóng nghiêng đèo – thời gian lại trôi, mặt trời lặn dần sau đỉnh núi. Cảnh vật tiếp tục chuyển biến, ánh sáng nhạt dần, nhường chỗ cho bóng tối và sự trầm lặng bao trùm.

Nỗi cô đơn thấm vào cảnh vật

“Xung quanh phong cảnh, mình trơ trọi,
Văng vẳng lừng xa giọng cuốc kêu.”

Câu thơ cuối đọng lại như một tiếng thở dài. Con người đứng giữa đất trời rộng lớn, nhưng lại cảm thấy trơ trọi đến nao lòng.

Tiếng cuốc kêu văng vẳng xa xa – một âm thanh như vọng lại từ miền ký ức, từ những nỗi buồn sâu kín. Trong thơ ca xưa, tiếng cuốc thường gợi nỗi sầu muộn, như tiếng lòng của kẻ tha hương hay người mang tâm sự. Ở đây, Bích Khê đã khéo léo sử dụng hình ảnh ấy để nhấn mạnh hơn nỗi cô đơn của con người khi đứng trước thiên nhiên vô tận.

Thông điệp: Sự bé nhỏ của con người trước thiên nhiên bao la

Đèo Hải Vân bài 1 không chỉ là một bài thơ miêu tả cảnh sắc hùng vĩ của thiên nhiên, mà còn là một bức chân dung tinh thần của thi nhân. Trước biển cả, núi rừng, con người trở nên nhỏ bé, lẻ loi. Dẫu thiên nhiên có dữ dội hay tĩnh lặng, con người vẫn mang trong lòng nỗi cô đơn không dễ nguôi ngoai.

Bích Khê đã không chỉ viết về một địa danh, mà còn viết về tâm trạng của chính mình – một thi nhân nhạy cảm, luôn mang trong lòng nỗi buồn sâu thẳm. Và có lẽ, chính sự cô đơn ấy đã khiến thơ ông trở nên đặc biệt, khiến từng câu chữ ngân vang như tiếng vọng của một tâm hồn không ngừng khao khát tìm kiếm sự đồng điệu giữa đời.

*

Bích Khê – Thi sĩ tài hoa của nền thơ hiện đại Việt Nam

Bích Khê (1916 – 1946), tên thật là Lê Quang Lương, là một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình nho học yêu nước tại Quảng Ngãi. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu thi ca với thơ Đường luật và ca trù. Tuy nhiên, bước ngoặt trong sáng tác của ông đến từ sự ảnh hưởng của Hàn Mặc Tử, khi ông chuyển sang thể thơ mới với phong cách tượng trưng và siêu thực.

Tác phẩm nổi bật nhất của Bích Khê là Tinh Huyết (1939), được xem như một hiện tượng trong nền thơ Việt Nam thời bấy giờ. Thơ ông giàu chất nhạc, hình tượng táo bạo, kết hợp giữa cảm xúc mãnh liệt và sự tìm tòi đổi mới. Hoài Thanh từng nhận xét rằng ông có những câu thơ hay nhất Việt Nam, còn Hàn Mặc Tử ca ngợi thơ ông như “đóa hoa thần dị”.

Mắc bệnh phổi từ sớm, cuộc đời Bích Khê đầy bi kịch nhưng cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Ông qua đời năm 1946 khi mới 30 tuổi, để lại một di sản thơ ca độc đáo, góp phần làm phong phú nền thi ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.