Dịu dàng
Bao giờ cho đến tháng năm.
Cho tằm ăn rỗi, cho tằm nhả tơ,
Để anh có tứ làm thơ,
Để em dệt lụa may vừa áo anh.
Tằm vừa chín, dâu vừa xanh,
Ngày đêm dưới mái nhà tranh rộn ràng:
Đầy nong óng ruột tơ vàng,
Em ngồi đánh suốt cho chàng quay tơ.
Cuộc đời đẹp tựa lời thơ,
Hỡi ơi! Chàng vẫn còn mơ những gì?
Chàng mơ Ngọc Nữ, Tây Thi!
Chàng ơi! Nhớ mãi làm chi thị thành!
Em se muôn sợi tơ tình
Dệt làm chiếc áo dâng mình, mình ơi!
Yêu anh, em chỉ vái trời,
Vụng về chẳng biết nói lời gió trăng!
*
Dịu dàng – Lời yêu giản đơn mà sâu đậm
Bàng Bá Lân là nhà thơ của làng quê Việt Nam, của những xúc cảm mộc mạc nhưng thấm đượm tình người. Bài thơ Dịu dàng không chỉ là bức tranh bình yên của làng quê mà còn là lời thủ thỉ chân thành của một người con gái dành cho người mình yêu. Đó không phải là những lời hoa mỹ, không phải là những lời thề non hẹn biển, mà là tình yêu đong đầy trong từng sợi tơ, từng đường kim, từng ngày tháng lặng lẽ nhưng tha thiết.
Một tình yêu giản dị giữa đời thường
Mở đầu bài thơ, hình ảnh người con gái gắn liền với khung cảnh lao động quen thuộc:
“Bao giờ cho đến tháng năm,
Cho tằm ăn rỗi, cho tằm nhả tơ,
Để anh có tứ làm thơ,
Để em dệt lụa may vừa áo anh.”
Những câu thơ nhẹ nhàng mà gợi cảm, vẽ nên bức tranh cuộc sống bình dị của những đôi lứa nơi thôn quê. Ở đó, người con gái không nói những lời yêu nồng nàn mà thể hiện tình cảm qua những việc làm giản dị: chờ đến mùa tằm nhả tơ để có thể dệt áo cho người mình thương.
Tình yêu ấy không cần những món quà xa hoa, không cần những lời ước hẹn rực rỡ, mà chỉ cần một chiếc áo tự tay dệt nên – một biểu tượng của sự chăm sóc, chở che và gắn bó bền lâu.
Trái tim chân thành và mong ước đơn sơ
Người con gái trong bài thơ không chỉ yêu bằng hành động mà còn yêu bằng cả sự hy sinh thầm lặng:
“Tằm vừa chín, dâu vừa xanh,
Ngày đêm dưới mái nhà tranh rộn ràng:
Đầy nong óng ruột tơ vàng,
Em ngồi đánh suốt cho chàng quay tơ.”
Hình ảnh “đầy nong óng ruột tơ vàng” không chỉ thể hiện sự no đủ của vụ mùa mà còn mang ý nghĩa ẩn dụ cho tình yêu tròn đầy mà người con gái dành cho người mình thương. Nàng không ngại vất vả, không ngại đêm ngày chỉ để làm ra những sợi tơ, như muốn gửi gắm cả tấm lòng vào từng đường chỉ, từng nếp vải.
Nhưng rồi, giữa sự tần tảo của người con gái, vẫn có một nỗi chạnh lòng khi thấy người thương còn mãi mơ về chốn xa xôi:
“Cuộc đời đẹp tựa lời thơ,
Hỡi ơi! Chàng vẫn còn mơ những gì?
Chàng mơ Ngọc Nữ, Tây Thi!
Chàng ơi! Nhớ mãi làm chi thị thành!”
Lời trách nhẹ nhàng nhưng ẩn chứa bao nỗi niềm. Người con gái không giận hờn, không oán trách, chỉ khẽ thở dài tự hỏi: tại sao anh còn mơ về những gì xa vời khi ngay bên anh đã có một người yêu thương anh chân thành?
Một tình yêu dịu dàng nhưng đầy sâu sắc
Và rồi, nàng lại trở về với tình yêu chân phương của mình:
“Em se muôn sợi tơ tình
Dệt làm chiếc áo dâng mình, mình ơi!”
Sợi tơ không chỉ là tơ lụa, mà còn là sợi tơ lòng, là những gì dịu dàng nhất mà nàng gom góp để gửi đến người thương.
Tình yêu ấy không cần những lời hoa mỹ:
“Yêu anh, em chỉ vái trời,
Vụng về chẳng biết nói lời gió trăng!”
Một câu kết đẹp và xúc động. Người con gái ấy không biết nói những lời lãng mạn, nhưng chính sự vụng về ấy lại là minh chứng cho một tình yêu chân thật. Đôi khi, tình yêu không cần những câu chữ trau chuốt, mà chỉ cần một trái tim chân thành, một sự quan tâm giản dị nhưng sâu sắc.
Lời kết
Dịu dàng là một bài thơ ngọt ngào về tình yêu – một tình yêu không khoa trương, không ồn ào mà bền bỉ theo năm tháng. Đọc bài thơ, ta cảm nhận được sự hy sinh lặng lẽ của người con gái, cảm nhận được vẻ đẹp của những điều giản dị trong tình yêu.
Bàng Bá Lân, bằng những câu chữ nhẹ nhàng, đã vẽ nên bức tranh của một mối tình thôn quê đầy chân thành và sâu lắng. Để rồi, ta chợt nhận ra rằng, tình yêu không cần phải cao sang, mà chỉ cần sự dịu dàng, bền bỉ và chân thật như chính những sợi tơ vàng nàng đã dệt nên.
*
Bàng Bá Lân – Nhà thơ của hồn quê Việt
Bàng Bá Lân (1912–1988) là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với những vần thơ mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình quê hương và nhân sinh. Ông là một trong những gương mặt chủ chốt của phong trào Thơ Mới, với phong cách trữ tình, nhẹ nhàng và giàu hình ảnh.
Thơ Bàng Bá Lân phản ánh vẻ đẹp của làng quê Việt Nam, từ những buổi trưa hè, xóm chợ chiều đông đến hình ảnh mái trường làng, vườn dừa xanh mướt. Bên cạnh đó, ông còn có những vần thơ sâu sắc về tình yêu, hoài niệm và triết lý nhân sinh. Các tác phẩm tiêu biểu của ông gồm Trưa hè, Xóm chợ chiều đông, Vườn dừa, Giai nhân…
Không chỉ là nhà thơ, Bàng Bá Lân còn là nhà giáo và nhiếp ảnh gia, để lại dấu ấn sâu đậm trong văn hóa Việt Nam. Thơ ông như một bức tranh làng quê yên bình, là tiếng lòng của những tâm hồn yêu thương vẻ đẹp dung dị mà vĩnh hằng của đất nước.
Viên Ngọc Quý.
