Em buồn
Tơ liễu buông ngang rèm
Sương xuân rơi êm đềm
Lòng em nghe rạo rực
Tưởng lại buổi xuân … đêm.
Vắt mình trên lan can
Lòng em buồn mênh mang
Tình xuân em man mác
Hồn xuân em mơ màng.
Xuân xưa em cười luôn
Xuân nay em thật buồn
Vì người xưa vắng mặt
Để lại mảnh tình suông.
Đêm xuân pháo nổ ran
Hương nồng bay lang thang
Em buồn trông mòn mỏi
Cánh nhạn bến Hương giang.
*
Nỗi Buồn Xuân Trong “Em buồn” – Một Tiếng Thở Dài Của Tình Yêu Lỡ Dở
Có những nỗi buồn không ồn ào, không dữ dội, mà nhẹ nhàng như làn sương giăng mỏng trên rèm liễu, như hương xuân len lỏi vào đêm. “Em buồn” của Thúc Tề là một bài thơ như thế – một khúc tự tình của người con gái lặng lẽ đối diện với mùa xuân mà lòng đầy hoài niệm, đầy cô đơn.
Bài thơ mở ra với hình ảnh mềm mại và dịu dàng của thiên nhiên:
Tơ liễu buông ngang rèm
Sương xuân rơi êm đềm
Không gian thơ thật đẹp, nhưng trong sự êm đềm đó đã có chút gì đó phảng phất nỗi buồn. Mùa xuân vẫn đến, vạn vật vẫn tiếp tục sinh sôi, nhưng lòng người lại vướng bận những ký ức xưa cũ.
Tác giả vẽ nên hình ảnh một người con gái dựa mình trên lan can, tâm hồn chùng xuống theo nhịp điệu thời gian. Nếu mùa xuân năm trước tràn ngập tiếng cười hạnh phúc, thì mùa xuân năm nay chỉ còn lại sự trống vắng:
Xuân xưa em cười luôn
Xuân nay em thật buồn
Vì người xưa vắng mặt
Để lại mảnh tình suông.
Nỗi buồn trong bài thơ không dữ dội như nỗi đau chia ly, mà lặng lẽ, dai dẳng như một mảnh ký ức cứ mãi vấn vương. Sự tương phản giữa hai mùa xuân – một mùa xuân hạnh phúc, một mùa xuân hiu quạnh – càng làm nổi bật sự trống trải của nhân vật trữ tình.
Khép lại bài thơ là hình ảnh “pháo nổ ran”, “hương nồng bay lang thang” – âm thanh và hương vị mùa xuân vẫn tưng bừng, náo nhiệt, nhưng tất cả đều trở nên xa lạ với tâm hồn cô gái đang ngóng trông trong vô vọng:
Em buồn trông mòn mỏi
Cánh nhạn bến Hương Giang.
Con nhạn trời xa có mang về chút tin tức nào không? Hay chỉ là biểu tượng của những mong nhớ không lời, của một tình yêu đã xa vời như sóng nước Hương Giang?
Thúc Tề đã để lại một bài thơ tuy ngắn gọn nhưng chan chứa cảm xúc. Trong những dòng thơ ấy, ta thấy không chỉ là nỗi buồn của một cô gái, mà còn là sự xót xa của chính tác giả dành cho những mối tình dang dở, cho những ký ức đẹp nhưng không thể trở lại. “Em buồn” không chỉ là câu chuyện của riêng một người, mà còn là nỗi lòng của những ai từng đứng giữa mùa xuân mà cảm thấy lòng mình trống trải, từng mòn mỏi chờ đợi một bóng hình đã xa.
*
Thúc Tề – Nhà báo, nhà văn kiên cường
Thúc Tề (1916-1946), tên khai sinh Nguyễn Phúc Nhuận, sinh tại Huế trong một gia đình nho giáo yêu nước. Ông sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương, báo chí khi theo học tại trường Quốc học Huế. Tuy nhiên, bài báo đầu tay sắc sảo đã khiến ông bị đuổi học.
Kết thân với những văn sĩ tài năng như Hàn Mặc Tử, ông dấn thân vào nghề báo, trở thành cây bút hài hước, sắc bén khiến giới chính quyền e dè. Ông từng làm chủ bút tuần báo Đông Dương và Mai, nhưng chính những bài phóng sự chiến đấu đã khiến báo Mai bị đóng cửa.
Năm 1941, ông gia nhập Việt Minh, hoạt động trong Hội Văn hoá cứu quốc, tiếp tục cầm bút đấu tranh. Sau Cách mạng tháng Tám (1945), ông tham gia công tác tuyên truyền kháng chiến. Tháng 12/1946, Thúc Tề bị thực dân Pháp bắt cóc, sát hại tại ga Truồi khi mới 30 tuổi.
Tuy mất sớm, ông để lại dấu ấn trong làng báo với hơn 100 bài ký, điểm sách cùng hai tập văn xuôi: Nợ văn và Phù dung và nhan sắc. Năm 1995, ông được truy tặng danh hiệu liệt sĩ và năm 1996 được trao Huân chương Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam.
Viên Ngọc Quý
