Em lại ra đi

Em lại ra đi, dẫu phòng ta vừa ấm tiếng cười.
Mâm cơm nóng lần đầu về sum họp
Con thơ bé ngồi trong lòng ta, hạnh phúc
Em lại ra đi, hành lý đợi góc phòng.

Hỡi anh yêu từng thức những đêm ròng
Bên giường bệnh, chăm em từng giấc ngủ
Sức khoẻ vừa hồi, em lại lên đường lo nhiệm vụ
Tan buổi trực về, anh chăm lấy con thơ.

Bởi đời ta phải thực hiện ước mơ
Nhà Hạnh phúc mở cửa hồng trên đất mẹ.
Ta được vui sao khi nửa mình còn đau xé.
Em lại ra đi dẫu miền Bắc tiếng bom ngừng

Thương biết bao nhiêu cả tấm tình chồng.
Trong lặng lẽ đảm đang thay vợ!

Đường em đi sông núi dài thương nhớ!

Hà-tĩnh, tháng 3-1968

*

Em Lại Ra Đi – Khúc Hát Của Tình Yêu Và Trách Nhiệm

Bài thơ Em lại ra đi của Anh Thơ là một bản hòa tấu vừa ấm áp vừa day dứt về tình yêu, gia đình và trách nhiệm. Trong những năm tháng đất nước còn chưa yên bình, khi chiến tranh vẫn in dấu lên từng mái nhà, từng bữa cơm đoàn viên trở thành một điều hiếm hoi, thì sự chia xa không chỉ là nỗi buồn, mà còn là một sự lựa chọn đầy dũng cảm.

Hạnh Phúc Ngắn Ngủi – Chia Xa Lại Đến

Câu thơ mở đầu như một tiếng thở dài nhẹ nhưng thấm đẫm nỗi niềm:

“Em lại ra đi, dẫu phòng ta vừa ấm tiếng cười.
Mâm cơm nóng lần đầu về sum họp
Con thơ bé ngồi trong lòng ta, hạnh phúc
Em lại ra đi, hành lý đợi góc phòng.”

Một mái ấm, một bữa cơm nóng hổi, một đứa trẻ được ôm ấp trong lòng mẹ – những điều tưởng chừng bình dị ấy lại trở thành giây phút hiếm hoi, mong manh. Cuộc đoàn tụ vừa mới bắt đầu thì cũng là lúc chia xa một lần nữa. Câu “hành lý đợi góc phòng” như một hình ảnh đầy xót xa – niềm vui đoàn viên chưa trọn vẹn thì cuộc hành trình lại tiếp tục.

Người Ở Lại – Người Lên Đường

Không chỉ có người ra đi mang theo nỗi nhớ thương, mà người ở lại cũng chịu đựng sự hy sinh thầm lặng. Người chồng trong bài thơ – một biểu tượng cho những người đàn ông của thời đại ấy – vừa là điểm tựa, vừa là người gánh vác gia đình:

“Hỡi anh yêu từng thức những đêm ròng
Bên giường bệnh, chăm em từng giấc ngủ
Sức khoẻ vừa hồi, em lại lên đường lo nhiệm vụ
Tan buổi trực về, anh chăm lấy con thơ.”

Người chồng ấy không chỉ là người lo toan cho gia đình, mà còn là chỗ dựa tinh thần để người vợ có thể yên tâm ra đi. Câu thơ “sức khỏe vừa hồi, em lại lên đường lo nhiệm vụ” khiến ta cảm nhận được sự gấp gáp của thời cuộc – không ai có thể dừng lại lâu, dù bản thân còn chưa hoàn toàn khỏe mạnh.

Người phụ nữ ra đi vì lý tưởng, người đàn ông ở lại gánh trọn tình yêu và trách nhiệm. Tình cảm không cần phải thể hiện bằng những lời lẽ hoa mỹ, mà chính trong sự lặng lẽ chăm sóc, trong những đêm thức trắng bên giường bệnh, trong việc nuôi con thay vợ – tất cả đều là những biểu hiện chân thật nhất của một tình yêu sâu sắc.

Ước Mơ Và Trách Nhiệm Lớn Hơn Cả Cá Nhân

Không chỉ là câu chuyện của một gia đình, bài thơ còn gợi lên một lý tưởng lớn lao hơn – đó là trách nhiệm đối với đất nước:

“Bởi đời ta phải thực hiện ước mơ
Nhà Hạnh phúc mở cửa hồng trên đất mẹ.
Ta được vui sao khi nửa mình còn đau xé.
Em lại ra đi dẫu miền Bắc tiếng bom ngừng.”

Ước mơ của hai con người không chỉ là một mái ấm riêng tư, mà là một “Nhà Hạnh Phúc” lớn hơn – nơi đất nước có được hòa bình, nơi mọi người đều có thể sống yên vui. Niềm vui cá nhân không thể nào trọn vẹn khi đất nước còn dang dở, khi còn những nơi cần đến họ.

Lời Hứa Giữ Gìn Yêu Thương

Những câu thơ cuối cùng không quá bi lụy, mà lại mang theo một niềm tin vững chắc vào tình yêu và sự gắn bó:

“Thương biết bao nhiêu cả tấm tình chồng.
Trong lặng lẽ đảm đang thay vợ!

Đường em đi sông núi dài thương nhớ!”

Câu thơ cuối “Đường em đi sông núi dài thương nhớ!” khắc họa sự xa cách không chỉ về địa lý, mà còn là khoảng cách của những tháng năm dài đằng đẵng. Nhưng dù xa đến đâu, dù gian nan thế nào, tình yêu và nỗi nhớ vẫn song hành cùng người đi và người ở lại.

Lời Kết

Em lại ra đi không chỉ là một bài thơ về sự chia xa, mà còn là một lời ngợi ca tình yêu, trách nhiệm và lý tưởng. Trong chiến tranh, những cuộc chia ly không chỉ đơn thuần là nỗi buồn, mà còn là sự dũng cảm hy sinh của cả người đi và người ở lại. Đọc bài thơ, ta không chỉ thấy sự mất mát, mà còn cảm nhận được sự kiên cường của những con người đã đặt đất nước lên trên hạnh phúc cá nhân – một điều mà thời đại nào cũng cần trân quý và ghi nhớ.

*

Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ

Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.

Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.

Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.

Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:

“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)

Viên Ngọc Quý.