Gặp gỡ

Tặng Phạm Văn Hạnh

Lòng cũng quay theo trục bánh xe
Chở người yểu điệu áo sầu che.
Hôm nay, chắc ngựa dừng sau trúc,
Bên nọ chân trời chuyển gió se.

Tôi dạo tìm thơ, gặp biệt ly:
Người đi, tôi tưởng bỏ tôi đi.
Sau bờ non thẳm, là chi nữa?
– Không biết vu vơ có nghĩa gì.

Có lẽ người hoa nay đã tươi,
Nghe chiều âu yếm lấn vô người,
Tình cờ ngoảnh gặp phương tôi đứng,
Mắt vắng đâu xa, miệng gởi cười.

*

Gặp gỡ – Khoảnh khắc chạm vào lòng người

Trong thơ Xuân Diệu, mỗi cuộc gặp gỡ đều mang một màu sắc riêng, có thể là hân hoan rực rỡ, có thể là vấn vương ngậm ngùi. Nhưng dù thế nào, đó cũng là những khoảnh khắc đọng lại thật sâu trong tâm hồn. Gặp gỡ là một bài thơ như thế – một lần chạm mặt tưởng chừng thoáng qua nhưng lại lưu dấu mãi trong lòng.

Hình ảnh mở đầu bài thơ gợi lên một khung cảnh chuyển động: “Lòng cũng quay theo trục bánh xe / Chở người yểu điệu áo sầu che.” Một chuyến xe lăn bánh, mang theo dáng hình của ai đó, đồng thời kéo theo cả những cảm xúc bâng khuâng của người ở lại. Tác giả không chỉ nhìn mà còn cảm nhận, để rồi lòng mình cũng xoay vòng theo guồng quay của cuộc đời, của cuộc chia ly không hẹn trước.

Xuân Diệu luôn là bậc thầy trong việc biến những hình ảnh đời thường thành những biểu tượng cảm xúc. Ở đây, “chắc ngựa dừng sau trúc” hay “bên nọ chân trời chuyển gió se” không chỉ là cảnh vật mà còn là những dấu hiệu của đổi thay, của sự xa cách dần hiện hữu.

Bài thơ không đơn thuần kể về một cuộc tiễn biệt mà còn là tâm trạng tiếc nuối của người ở lại. Khi người bước đi, tác giả cảm giác như mình bị bỏ rơi: “Người đi, tôi tưởng bỏ tôi đi.” Câu thơ đơn giản mà chạm đến nỗi lòng, khi mà sự chia xa không chỉ là khoảng cách vật lý mà còn là một sự mất mát vô hình trong tâm tưởng.

Nhưng rồi, giữa cái mông lung ấy, có một khoảnh khắc nhỏ bé nhưng đầy sức nặng – một ánh mắt ngoảnh lại, một nụ cười gửi đến từ xa. “Tình cờ ngoảnh gặp phương tôi đứng, / Mắt vắng đâu xa, miệng gởi cười.” Cái nhìn ấy, dù ngắn ngủi, cũng đủ để xoa dịu nỗi niềm, đủ để khiến người thơ lưu luyến mãi về một cuộc gặp gỡ tưởng chừng không còn ý nghĩa.

Ở bài thơ này, Xuân Diệu không phô trương nỗi buồn, không than thở, mà chỉ lặng lẽ để những hình ảnh và xúc cảm tự nhiên lên tiếng. Đó là vẻ đẹp của sự tinh tế, của một trái tim luôn biết trân trọng từng khoảnh khắc trong đời. Bởi vì với ông, mỗi cuộc gặp gỡ, dù chỉ là thoáng qua, cũng đáng để nhớ mãi…

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý