Gửi cố nhân

Mưa dầm gió bấc cố nhân ơi!
Áo rét nàng đan lỡ hẹn rồi
Sông lạnh khi nàng ra giũ lụa
Vớt giùm trong nước lấy hồn tôi.

*

“Lời gửi trong mưa” – Nỗi niềm của một trái tim cô lữ

Trong không gian đầy buốt giá của mưa dầm, gió bấc, bài thơ “Gửi cố nhân” của Nguyễn Bính như một hơi thở khẽ run, vừa ngắn ngủi mà vừa lay động lòng người. Chỉ vỏn vẹn bốn câu thơ, nhưng mỗi câu đều như một nhát cắt mềm vào ký ức, để lộ ra một trái tim đang rớm máu vì nỗi nhớ, vì sự dang dở, vì một lời hẹn không còn thành.

Mưa dầm gió bấc cố nhân ơi!
Áo rét nàng đan lỡ hẹn rồi

Câu thơ mở đầu là tiếng gọi khắc khoải giữa trời đông mưa gió. Cái rét cắt da cắt thịt không đến từ thiên nhiên mà từ một nỗi hẫng hụt trong tâm hồn – khi chiếc áo rét, biểu tượng của tình yêu chở che, đã không thành. “Lỡ hẹn rồi” – không phải chỉ là chuyện một chiếc áo chưa kịp gửi, mà là cả một lời hứa của yêu thương bị bỏ lại giữa đường đời. Nguyễn Bính đã khéo léo để hình ảnh rất đời thường – “áo rét nàng đan” – trở thành nơi neo đậu của kỷ niệm, của lời hẹn xưa, và cả của sự vắng bóng bây giờ.

Sông lạnh khi nàng ra giũ lụa
Vớt giùm trong nước lấy hồn tôi.

Hai câu kết là đỉnh điểm của niềm đau. Dòng sông lạnh – nơi nàng từng giũ lụa – giờ trở thành hình ảnh gợi lại những ngày xưa cũ. Nhưng quá khứ ấy giờ đã xa, đã chìm trong làn nước lạnh của thời gian và chia ly. Nhà thơ không trách, không giận – chỉ van nài một điều thật nhỏ bé mà tha thiết: “vớt giùm trong nước lấy hồn tôi.” Câu thơ như một tiếng thở dài – đầy tự nhận và buông xuôi – khi tình yêu đã không còn chốn để quay về, và bản thân cũng chẳng còn nơi để trú ẩn.

Thông điệp mà bài thơ gửi gắm không phải là lời trách móc người đi, mà là tiếng vọng tha thiết của một trái tim vẫn giữ nguyên vẹn cảm xúc xưa, dù tình đã hóa xa xôi. Nó là lời nhắn lặng thầm dành cho những mối tình không trọn, rằng dù kỷ niệm có chìm sâu trong dòng sông lạnh lẽo của đời người, thì tình yêu chân thật vẫn ở đó – âm ỉ, nguyên vẹn, như một linh hồn chưa kịp nguôi quên.

Bài thơ là minh chứng cho bút lực tinh tế của Nguyễn Bính – người đã làm sống lại biết bao tình cảm chân quê, mộc mạc, nhưng cũng đầy triết lý về cái hữu hạn của yêu thương và cái vĩnh cửu của hoài niệm. Trong bốn câu thơ vỏn vẹn ấy, ta thấy cả một trời thương nhớ, một tấm lòng thủy chung gửi về phía người cũ – nơi chiếc áo chưa kịp đan đã thành dở dang, và dòng sông từng một thời soi bóng giờ chỉ còn lạnh buốt lặng thầm.

*

Nguyễn Bính (1918-1966) là một trong những nhà thơ nổi bật của phong trào Thơ mới Việt Nam. Ông được biết đến với phong cách mộc mạc, giản dị, đậm chất dân gian và mang hồn quê sâu sắc. Thơ Nguyễn Bính thường gắn với hình ảnh thôn quê, con người bình dị và những chuyện tình duyên đầy cảm xúc, thể hiện một tâm hồn tha thiết với truyền thống. Một số bài thơ tiêu biểu như Lỡ bước sang ngang, Tương tư, Chân quê… đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ.

Viên Ngọc Quý