Hoa xoan

Từ buổi chàng xa non nước này
Em buồn ngày có tới đêm nay.
Xoan tây trước bến hai lần đỏ
Lệ nhỏ hai lần, chàng có hay?

Khỏi ốm chiều nay khâu trước cửa
Dừng kim em ngắm rặng xoan tây.
Vì đâu, chàng, xoan không đỏ nữa?
Rộn ràng lá đổ bên sông đầy.

*

Hoa Xoan – Duyên Xưa Lặng Lẽ Tàn Phai

Có những nỗi buồn không thành lời, chỉ lặng lẽ rơi theo thời gian, như những cánh hoa xoan tàn úa bên bến sông. Bài thơ Hoa xoan của Lưu Trọng Lư là một bản nhạc buồn về sự chờ đợi, về niềm thương nhớ chẳng thể nguôi ngoai, và về sự tàn phai của tình yêu theo năm tháng.

Hoa xoan – Chứng nhân của nỗi nhớ

“Từ buổi chàng xa non nước này
Em buồn ngày có tới đêm nay.
Xoan tây trước bến hai lần đỏ
Lệ nhỏ hai lần, chàng có hay?”

Bốn câu thơ mở đầu gợi lên hình ảnh người con gái ngày ngày mong ngóng bóng dáng người thương. Từ lúc người đi, thời gian dường như kéo dài vô tận. Câu hỏi “chàng có hay?” vừa là một lời trách móc dịu dàng, vừa là tiếng thở dài của sự cô đơn. Hoa xoan trước bến hai lần nở đỏ, nhưng nước mắt nàng cũng hai lần rơi – tình yêu vẫn còn, nhưng người đã xa cách biền biệt.

Hoa không còn đỏ, tình cũng phai tàn

“Khỏi ốm chiều nay khâu trước cửa
Dừng kim em ngắm rặng xoan tây.
Vì đâu, chàng, xoan không đỏ nữa?
Rộn ràng lá đổ bên sông đầy.”

Hình ảnh “khâu trước cửa” là một nét rất đặc trưng của người phụ nữ xưa, gợi lên cuộc sống bình lặng, đơn độc và đợi chờ. Khi nàng dừng kim chỉ để nhìn hoa xoan, đó không chỉ là một khoảnh khắc nghỉ ngơi mà còn là một giây phút ngậm ngùi khi nhận ra sự thay đổi của thiên nhiên.

Hoa xoan trước kia hai lần nở đỏ, nhưng giờ đây không còn sắc thắm nữa. Phải chăng do thời gian đã làm nhạt phai màu hoa, hay chính lòng người cũng đã đổi thay? Hình ảnh “rộn ràng lá đổ bên sông đầy” như một dự báo cho sự chia ly, khi những cánh hoa ngày xưa giờ chỉ còn là ký ức, trôi theo dòng nước vô tình.

Lời kết – Khi tình yêu hóa thành kỷ niệm

Hoa xoan của Lưu Trọng Lư là một bức tranh buồn, nơi nỗi nhớ đong đầy theo từng cánh hoa rơi. Đó không chỉ là câu chuyện của một người con gái đợi chờ, mà còn là cảm giác tiếc nuối của những ai đã từng yêu nhưng không thể giữ trọn một mối duyên.

Cuộc đời vốn dĩ vô thường, hoa xoan dù có đỏ rực hay tàn phai thì rồi cũng sẽ rơi rụng theo mùa. Tình yêu cũng vậy – có những mối tình dù đẹp đến đâu cũng không tránh khỏi sự lụi tàn. Nhưng trong nỗi buồn ấy, ta vẫn thấy một vẻ đẹp lặng lẽ: vẻ đẹp của sự thủy chung, của niềm thương nhớ khắc khoải, và của những hoài niệm mãi mãi không phai.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.