Huyền diệu

Les parfums, les couleurs et les sons se répondent

Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tân hôn;
Như hương thấm tận qua xương tuỷ,
Âm điệu, thần tiên, thấm tận hồn.

Hãy tự buông cho khúc nhạc hường
Dẫn vào thế giới của Du Dương
Ngừng hơi thở lại, xem trong ấy
Hiển hiện hoa và phảng phất hương…

Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai
Giọng suối, lời chim, tiếng khóc người;
Hãy uống thơ tan trong khúc nhạc
Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi…

Rồi khi khúc nhạc đã ngừng im
Hãy vẫn ngừng hơi nghe trái tim
Còn cứ run hoài, như chiếc lá
Sau khi trận gió đã im lìm.

*

“Huyền Diệu” – Khúc Nhạc Của Hương, Sắc Và Tâm Hồn

Có những khoảnh khắc trong cuộc đời, khi ta cảm nhận được cái đẹp tinh túy nhất của thế gian, mọi thứ dường như tan hòa vào nhau, không còn ranh giới giữa âm thanh, màu sắc và hương thơm. Bài thơ Huyền Diệu của Xuân Diệu là một khúc ca tràn đầy cảm xúc, nơi nghệ thuật không còn bị bó hẹp trong khuôn khổ của một giác quan, mà trở thành sự giao hòa kỳ diệu của mọi cảm xúc con người.

Âm nhạc – Hương thơm – Cảm xúc

“Les parfums, les couleurs et les sons se répondent” – “Hương thơm, màu sắc và âm thanh hòa quyện vào nhau.” Ngay từ câu đầu tiên, Xuân Diệu đã mời gọi người đọc bước vào một thế giới khác – thế giới của “khúc nhạc thơm”. Đây không chỉ là âm nhạc vang vọng trong tai, mà còn là một thứ hương quyện chặt lấy tâm hồn, khiến con người say đắm:

“Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tân hôn;
Như hương thấm tận qua xương tuỷ,
Âm điệu, thần tiên, thấm tận hồn.”

Khúc nhạc ấy không chỉ tác động đến thính giác, mà còn lan tỏa như hương thơm, như men rượu nồng nàn đêm tân hôn, thấm vào tận xương tủy, len lỏi vào từng ngõ ngách của tâm hồn. Xuân Diệu không chỉ muốn người đọc nghe, mà còn muốn họ cảm nhận, thả mình trọn vẹn trong cái đẹp huyền diệu ấy.

Chìm đắm trong thế giới của Du Dương

“Hãy tự buông cho khúc nhạc hường
Dẫn vào thế giới của Du Dương
Ngừng hơi thở lại, xem trong ấy
Hiển hiện hoa và phảng phất hương…”

Một lời mời gọi đầy mê hoặc – hãy buông mình theo dòng nhạc, hãy để nó dẫn lối vào một thế giới mới, nơi mọi thứ trở nên nhẹ nhàng, êm ái. Đến đây, âm nhạc không chỉ còn là thanh âm, mà là một thứ phép màu có thể tạo nên hình ảnh (“hiển hiện hoa”) và tỏa hương (“phảng phất hương”).

Xuân Diệu như đang mở ra một cánh cửa bước vào cõi mộng, nơi những giác quan không còn tách biệt, mà hòa quyện vào nhau để tạo nên một cảm xúc chung.

Sự đồng điệu của vạn vật

“Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai
Giọng suối, lời chim, tiếng khóc người;
Hãy uống thơ tan trong khúc nhạc
Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi…”

Thiên nhiên, con người, âm nhạc – tất cả đều hòa thành một dòng cảm xúc bất tận. Xuân Diệu đã khéo léo nhắc đến những âm thanh khác nhau của cuộc sống: tiếng suối chảy róc rách, lời chim hót trong trẻo, cả tiếng khóc nhân gian – tất cả tạo nên một bản nhạc đa thanh mà con người phải thật sự lắng lòng mới có thể nghe được.

Không chỉ có thế, thơ ca cũng trở thành một phần của âm nhạc, tan vào từng thanh âm, để rồi những ai say đắm nghệ thuật có thể “uống thơ” – một cách thưởng thức không chỉ bằng mắt hay trí óc, mà bằng cả tâm hồn.

Dư âm của khúc nhạc – Dư âm của cảm xúc

“Rồi khi khúc nhạc đã ngừng im
Hãy vẫn ngừng hơi nghe trái tim
Còn cứ run hoài, như chiếc lá
Sau khi trận gió đã im lìm.”

Đoạn kết của bài thơ là một hình ảnh đầy tinh tế. Khi khúc nhạc kết thúc, nó không thực sự mất đi – mà vẫn còn âm vang trong trái tim, như một chiếc lá vẫn còn run rẩy sau cơn gió. Đó chính là sức mạnh của nghệ thuật – dù chỉ thoáng qua, nhưng nó có thể để lại dư âm mãi mãi.

Cũng như một bản nhạc đẹp có thể khiến lòng ta rung động, một bài thơ hay có thể khiến ta nhớ mãi, tình yêu hay một khoảnh khắc hạnh phúc cũng vậy – dù có ngắn ngủi, nhưng nó có thể để lại những rung cảm kéo dài suốt cuộc đời.

Lời kết: Huyền diệu của nghệ thuật và cảm xúc

Bài thơ Huyền Diệu không chỉ nói về âm nhạc, mà còn là một bài ca về sự đồng điệu giữa nghệ thuật và tâm hồn con người. Xuân Diệu đã vẽ nên một thế giới nơi mọi cảm xúc hòa quyện, nơi cái đẹp không chỉ dừng lại ở một giác quan, mà lan tỏa khắp cõi lòng.

Và trên hết, bài thơ nhắc nhở ta rằng, những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc sống – một bản nhạc, một bài thơ, một tình yêu – đều có thể để lại những dư âm bất tận, ngay cả khi chúng đã đi qua. Những rung động ấy, dù mong manh như chiếc lá sau cơn gió, vẫn mãi mãi còn đó, trong sâu thẳm trái tim mỗi người.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý