Im lặng

Dưới rặng liễu thầm gieo bước một
Trên muôn trùng, lặng lẽ bóng sao bay;
Nàng đi, ôm mối sầu vô hạn,
Vô hạn, sầu tràn khắp cỏ cây.

Trên muôn trùng, lặng lẽ bóng sao bay,
Nàng đi một bước, đêm một chầy.
Đôi liễu nhìn nhau cùng rũ bóng
Bên đường tha thiết mớ tóc mây.

Nàng đi một bước đêm một chầy,
Cỏ mòn lặng uống hạt sương rơi
Ngang trời chiếc nhạn êm như mộng
Lơ lửng âm thầm nhẹ cánh bay.

*

Lặng Im – Nỗi Sầu Trĩu Nặng Dưới Trời Đêm

Trong đêm vắng, dưới ánh sao mờ, có một dáng hình lặng lẽ bước đi, mang theo nỗi sầu dằng dặc. “Im lặng” của Lưu Trọng Lư không chỉ là sự tĩnh mịch của không gian, mà còn là sự lặng thinh của một tâm hồn ngập tràn nỗi đau.

Nỗi sầu tràn khắp cỏ cây

“Dưới rặng liễu thầm gieo bước một
Trên muôn trùng, lặng lẽ bóng sao bay;
Nàng đi, ôm mối sầu vô hạn,
Vô hạn, sầu tràn khắp cỏ cây.”

Mở đầu bài thơ là một khung cảnh tĩnh lặng nhưng chất chứa biết bao u hoài. Hình ảnh rặng liễu và bóng sao bay gợi lên một không gian đầy chất thơ nhưng cũng đầy nỗi cô liêu. Người con gái bước đi mà lòng trĩu nặng nỗi buồn. Sự im lặng ấy không hề êm đềm, mà lại nặng nề, bủa vây lấy vạn vật, khiến cả cỏ cây cũng thấm đẫm ưu tư.

Bước chân của thời gian, bước chân của nỗi nhớ

“Nàng đi một bước, đêm một chầy.
Đôi liễu nhìn nhau cùng rũ bóng
Bên đường tha thiết mớ tóc mây.”

Từng bước chân nàng chậm rãi, như kéo dài cả thời gian, như khiến đêm trở nên vô tận. Ở đây, bước chân không chỉ mang nghĩa thực, mà còn là ẩn dụ cho dòng chảy của thời gian trong nỗi sầu miên man. Mỗi bước đi là một đoạn của ký ức, một phần của trái tim đang dần lùi xa hạnh phúc.

Hình ảnh đôi liễu rũ bóng và mớ tóc mây vừa diễn tả cảnh vật, vừa như sự phản chiếu nỗi lòng của nhân vật. Cành liễu rủ xuống chẳng khác nào người con gái cúi đầu trong nỗi đau, còn tóc mây tha thiết ấy lại như sợi dây níu kéo những gì đã xa vời.

Sự im lặng – nỗi cô đơn tận cùng

“Cỏ mòn lặng uống hạt sương rơi
Ngang trời chiếc nhạn êm như mộng
Lơ lửng âm thầm nhẹ cánh bay.”

Cuối bài thơ, không gian càng trở nên tĩnh mịch. Cỏ mòn lặng uống hạt sương, một hình ảnh đầy ám ảnh – phải chăng là dấu vết của những bước chân mỏi mòn, hay chính là những giọt nước mắt âm thầm rơi xuống?

Chiếc nhạn bay ngang trời, lặng lẽ như một giấc mộng. Không có tiếng kêu, không có sự vội vàng, chỉ có sự lơ lửng, âm thầm, gợi lên một nỗi buồn không thể gọi tên. Chính sự im lặng ấy lại càng khắc sâu nỗi cô đơn, khiến bài thơ trở nên day dứt hơn bao giờ hết.

Thông điệp của bài thơ – Khi im lặng cất lên tiếng nói

“Im lặng” không đơn thuần là sự yên tĩnh, mà là một tiếng nói của tâm hồn. Nó không phải là sự quên lãng, mà là sự chất chứa, dồn nén bao nỗi đau. Người con gái trong bài thơ không khóc, không than thở, nhưng chính sự im lặng của nàng lại vang vọng đến tận đáy lòng người đọc.

Lưu Trọng Lư đã vẽ nên một bức tranh đêm buồn bằng những hình ảnh đầy chất thơ, nhưng cũng thấm đẫm nỗi niềm. Bài thơ khiến ta nhận ra rằng, đôi khi nỗi buồn lớn nhất không nằm ở những lời than trách, mà nằm trong chính sự im lặng – sự im lặng kéo dài vô tận, âm thầm như cánh nhạn lẻ loi giữa trời đêm.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.