Khép cánh sương

Từ buổi lầu hoa khép cánh sương
Hồn theo lá úa rụng ven tường
Tôi về ngõ lạnh, trăng lành lạnh
Trời bốn phương mờ cả bốn phương

Đập vỡ con thoi dệt mộng rồi
Hỏi còn gì nữa ở trong tôi?
Mắc lên khung cửi dây oan trái
Gập lại guồng tơ lớp bụi đời

*

Khúc tạ từ trong sương – Khi Nguyễn Bính khép lại một giấc mơ

Có những cuộc tình không kết thúc bằng nước mắt, mà bằng sự lặng lẽ buông tay giữa sương mờ. Có những giấc mộng không tan đi trong tiếng gào thét, mà lặng lẽ hóa tro bụi trên khung cửi đời. “Khép cánh sương” của Nguyễn Bính là một trong những bài thơ hiếm hoi gói trọn được nỗi tiếc nuối, đau đớn và sự cam chịu của một trái tim khi khép lại một cuộc mộng – một tình yêu.

Lầu hoa khép cánh – giấc mộng tàn phai

Từ buổi lầu hoa khép cánh sương
Hồn theo lá úa rụng ven tường

Lầu hoa – hình ảnh biểu tượng cho nơi chốn của mộng tưởng, tình yêu, những phút đẹp đẽ và mong manh. Nhưng giờ đây, “khép cánh sương”, nhẹ như một tiếng thở dài. Không có cửa đóng sầm, không có tiếng khóc, chỉ có sương khép lại – mơ màng, lạnh lẽo, tuyệt vọng.

Và từ đó, hồn thi sĩ cũng theo “lá úa rụng ven tường” – không còn tung bay, không còn sống động, mà tàn lụi và rơi rớt, im lặng như chính cái chết của giấc mộng.

Trở về nơi không còn gì để giữ

Tôi về ngõ lạnh, trăng lành lạnh
Trời bốn phương mờ cả bốn phương

Chữ “lạnh” lặp lại – ngõ lạnh, trăng lạnh, như một hồi âm xuyên suốt không gian và cảm xúc. Người trở về không phải trở về nhà, mà trở về nơi cũ không còn hơi ấm, chỉ còn lại ánh trăng bàng bạc soi bước một người đã mất phương hướng, lạc lõng giữa chính cuộc đời mình.

“Trời bốn phương mờ cả bốn phương” – một câu thơ đặc biệt. Trời vốn là rộng lớn, bao la, nhưng nay mờ hết cả bốn phương. Không còn lối thoát, không còn đường đi, chỉ còn một thi sĩ với trái tim không còn gì để bám víu.

Đập vỡ con thoi – tuyệt vọng và đoạn tuyệt

Đập vỡ con thoi dệt mộng rồi
Hỏi còn gì nữa ở trong tôi?

Nếu những bài thơ tình khác của Nguyễn Bính còn ẩn nhẫn, còn hi vọng, còn oán trách, thì ở đây là một tuyên bố đoạn tuyệt đầy quyết liệt: “Đập vỡ con thoi”. Tình yêu, giấc mộng, những hoài bão lứa đôi – tất cả được dệt nên bằng con thoi thơ mộng ấy – giờ đây chính tay thi sĩ đập vỡ.

Câu hỏi tiếp theo không phải để đòi câu trả lời, mà để buông xuôi: “Hỏi còn gì nữa ở trong tôi?” – một lời tự thú lạnh lùng. Khi giấc mộng chết, người mộng cũng chẳng còn.

Oan trái và bụi đời – định mệnh và sự buông tay

Mắc lên khung cửi dây oan trái
Gập lại guồng tơ lớp bụi đời

Hai câu thơ cuối kết lại bài bằng hình ảnh vừa nghệ thuật vừa ám ảnh: khung cửi, guồng tơ – biểu tượng của đời sống lứa đôi, của mộng lành, nhưng giờ đây chỉ còn là dây oan trái, là bụi đời.

Không còn dệt nên điều đẹp đẽ, giờ đây chỉ là một khung cửi oan nghiệt – nơi kết thành bao sợi buộc chặt con tim, không thể tháo gỡ.
Và khi đã gập lại guồng tơ, là gập lại một kiếp mộng, một đoạn đời.

Thông điệp: Khi tình yêu đã thành oan trái, hãy học cách khép lại – như sương, như mộng

Nguyễn Bính không viết “Khép cánh sương” để kể lể hay trách móc. Đây là một bài thơ của sự cam chịu, một lời chia tay không gào thét, một khúc khép lại nhẹ như sương mà đau như tro bụi.

Ở đó, người đọc thấy được sự trưởng thành trong tuyệt vọng: yêu sâu đậm, mộng sâu đậm, và buông cũng rất sâu đậm. Không phải ai cũng có thể “đập vỡ con thoi dệt mộng” – chỉ những ai đã từng mơ rất lớn mới biết giấc mơ vỡ là thế nào.

Tình yêu đẹp, nhưng không phải tình yêu nào cũng nên đi đến tận cùng.
Có những cuộc tình nên giữ lại dưới hình hài một cánh sương – mong manh và yên lặng – để khỏi hóa thành đau đớn vĩnh viễn cho đời nhau.

“Khép cánh sương” – bài thơ của những kẻ đã từng yêu đến tận cùng, và buông tay cũng tận cùng.

*

Nguyễn Bính (1918-1966) là một trong những nhà thơ nổi bật của phong trào Thơ mới Việt Nam. Ông được biết đến với phong cách mộc mạc, giản dị, đậm chất dân gian và mang hồn quê sâu sắc. Thơ Nguyễn Bính thường gắn với hình ảnh thôn quê, con người bình dị và những chuyện tình duyên đầy cảm xúc, thể hiện một tâm hồn tha thiết với truyền thống. Một số bài thơ tiêu biểu như Lỡ bước sang ngang, Tương tư, Chân quê… đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ.

Viên Ngọc Quý