Lặng lẽ

Chỉ có em
Phần mạch đập lặng lẽ cuộc đời anh
Nơi ẩn náu những kỷ niệm dầu dãi
Chỉ có em
Hoàng hôn còn một chỗ dựa
Con đường ghi tên ngày về…

Những người quen ngày càng lạ đi
Họ quần tụ, rồi xuôi ngược
Chỉ có em như giọt nước mắt
Nằm sâu trong người anh

Em như con chuồn chuồn ngày ấy
Bay qua anh ánh sáng một nàng tiên
Anh nhón tay và gìn giữ
Bằng mỗi sợi tóc của mình

Mùa thu yên lặng, mùa hè yên lặng
Mùa đông cũng dịu dàng hơn
Anh luôn luôn là người đi xa trở lại
Tóc đầy bụi, mặt đầy bụi
Chỉ qua khuôn mặt em, nhận ra khuôn mặt chính mình

1987

*

“Lặng Lẽ” – Dấu Lặng Của Một Tình Yêu Vĩnh Cửu

Có những tình yêu không ồn ào, không phô trương, nhưng vẫn mãnh liệt và bền bỉ theo năm tháng. Có những con người lặng lẽ đứng đó, không rời đi, dù dòng đời vẫn cuồn cuộn trôi. Trong bài thơ Lặng lẽ, Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa một tình yêu như thế – một tình yêu bình yên mà sâu sắc, là bến đỗ cuối cùng để con người ta trở về, sau những ngày tháng đầy bụi đường, biến động.

“Chỉ có em
Phần mạch đập lặng lẽ cuộc đời anh
Nơi ẩn náu những kỷ niệm dầu dãi…”

Chỉ có em – người duy nhất vẫn còn nguyên vẹn giữa bao đổi thay. Người không chỉ là một hình bóng, mà là phần nhịp sống lặng lẽ nhưng bền bỉ trong đời anh. Ở em, có sự bình yên, có những kỷ niệm đã đi qua năm tháng mà không phai nhòa. Em như một phần không thể thiếu, như một mạch nguồn luôn chảy trong lòng anh.

Thời gian khiến mọi thứ đổi thay, ngay cả những người quen cũng dần trở nên xa lạ. Họ từng gặp gỡ, từng đi chung một đoạn đường, nhưng rồi ai cũng có ngã rẽ riêng:

“Những người quen ngày càng lạ đi
Họ quần tụ, rồi xuôi ngược…”

Chỉ có em – người vẫn lặng lẽ ở đó, như một giọt nước mắt thẳm sâu trong lòng anh. Một sự hiện diện âm thầm nhưng không thể thiếu, một sự gắn bó không cần lời nói, không cần phô diễn nhưng lại vững chãi như chính nhịp đập của trái tim.

Hình ảnh con chuồn chuồn trong bài thơ thật đẹp. Đó có thể là một ký ức của tuổi thơ, cũng có thể là biểu tượng của em – người con gái đã mang đến cho anh ánh sáng dịu dàng như nàng tiên trong truyện cổ tích:

“Em như con chuồn chuồn ngày ấy
Bay qua anh ánh sáng một nàng tiên
Anh nhón tay và gìn giữ
Bằng mỗi sợi tóc của mình.”

Chuồn chuồn mong manh nhưng lại mang đến vẻ đẹp diệu kỳ, một vẻ đẹp khiến người ta muốn nâng niu, muốn giữ gìn đến tận cùng. Tình yêu ấy cũng như thế – không ồn ào nhưng vô cùng quý giá, như một điều gì đó nhỏ bé nhưng thiêng liêng, nằm trong những điều giản dị nhất của cuộc sống.

Rồi những mùa đi qua, thời gian có thể làm phai nhạt nhiều thứ, nhưng ở bên em, anh vẫn có thể tìm thấy chính mình:

“Mùa thu yên lặng, mùa hè yên lặng
Mùa đông cũng dịu dàng hơn
Anh luôn luôn là người đi xa trở lại
Tóc đầy bụi, mặt đầy bụi
Chỉ qua khuôn mặt em, nhận ra khuôn mặt chính mình.”

Người đàn ông ấy đã đi qua bao con đường, đã từng mỏi mệt vì cuộc sống, đã từng lạc lõng giữa thế giới rộng lớn. Nhưng dù cho năm tháng có phủ lên anh bao lớp bụi của đời, thì chỉ cần nhìn vào em, anh lại có thể nhận ra chính mình. Em là điểm tựa, là chiếc gương phản chiếu con người chân thật nhất của anh, là nơi anh có thể trở về sau những ngày tháng phiêu bạt.

Bài thơ Lặng lẽ là một bản tình ca trầm lắng, không có những đợt sóng lớn nhưng vẫn làm lòng người rung động. Đó là tình yêu của những con người đã đi qua bao sóng gió, hiểu rằng điều quý giá nhất không phải là những lời thề hẹn, mà là sự hiện diện lặng thầm nhưng bền vững. Là một người vẫn ở đó, lặng lẽ nhưng không hề mờ nhạt, âm thầm nhưng mãi mãi không thể thay thế.

*

Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ và Nhà chính trị Việt Nam

Nguyễn Khoa Điềm (sinh ngày 15/4/1943), tên thật là Nguyễn Hải Dương, là một nhà thơ, nhà chính trị nổi bật của Việt Nam. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin và Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X.

Sinh ra tại Thừa Thiên Huế, Nguyễn Khoa Điềm xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, là con trai của nhà báo Hải Triều. Ông học tập tại miền Bắc và tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam tham gia phong trào học sinh, sinh viên, hoạt động trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vừa chiến đấu vừa sáng tác thơ ca.

Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm mang đậm chất sử thi và tinh thần yêu nước. Tiêu biểu nhất là trường ca Mặt đường khát vọng (1974), tác phẩm thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc và tư tưởng về đất nước, con người Việt Nam. Ngoài ra, ông còn có nhiều tập thơ giá trị như Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Cõi lặng (2007), và được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

Sau khi nghỉ hưu, ông sống tại Huế, tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà bằng những tác phẩm giàu ý nghĩa. Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến và văn học Việt Nam hiện đại.

Viên Ngọc Quý.