Mặt người thương

Muốn vẽ mà chơi, vẽ được nào
Nguyễn Công Trứ

Thơ chẳng nên câu, bút cũng thường,
Vẽ sao cho được mặt người thương!
Hữu hình gắn bó là xương thịt,
Lại cả vô hình tựa gió, hương.

Anh tưởng như anh thuộc mặt người,
Ôi ngôi sao nhỏ chiếu trong ngời!
Khi gần đã thấy thành vô hạn,
Nay cách xa nên hiện giữa trời.

Sao đã nhập tâm mà chửa thuộc,
Ôm như hoa đỏ – giữa lòng ta!
Em như đời sống sinh, sinh mãi
Đời cũng như em bất tận mà.

27-8-1961

*

Gương Mặt Người Thương – Vẻ Đẹp Bất Tận Trong Tình Yêu

Khi yêu, gương mặt người thương không chỉ là một đường nét hữu hình, mà còn là cả một thế giới tâm hồn. Đó là những cảm xúc, những ký ức và những rung động không ngừng sinh sôi trong lòng. Trong bài thơ “Mặt người thương”, Xuân Diệu đã khắc họa hình bóng ấy không chỉ bằng ánh nhìn mà còn bằng nỗi nhớ, sự nâng niu và niềm khao khát bất tận.

Gương mặt không thể vẽ thành hình

Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu nhắc đến câu thơ của Nguyễn Công Trứ:

“Muốn vẽ mà chơi, vẽ được nào”

Ông hiểu rằng, dù tài hoa đến đâu, cũng chẳng thể vẽ trọn vẹn được gương mặt người thương. Bởi lẽ, gương mặt ấy không chỉ là hình hài mà còn là cả tâm hồn, tình cảm, những điều vô hình nhưng lại gắn bó sâu sắc:

“Thơ chẳng nên câu, bút cũng thường,
Vẽ sao cho được mặt người thương!
Hữu hình gắn bó là xương thịt,
Lại cả vô hình tựa gió, hương.”

Người ta có thể dùng bút vẽ để phác họa đôi mắt, nụ cười, nhưng làm sao có thể vẽ được sự dịu dàng trong ánh mắt ấy, vẽ được hơi ấm của nụ cười, vẽ được những rung động ẩn sâu trong lòng? Người thương không chỉ là một hình bóng bên ngoài, mà còn là cả một miền cảm xúc ngập tràn yêu thương, như gió thoảng qua nhưng lại để lại dấu ấn sâu đậm, như hương thơm vô hình nhưng làm say đắm lòng người.

Ngỡ đã thuộc lòng, nhưng hóa ra là vô hạn

Nhà thơ đã từng nghĩ rằng mình đã thuộc nằm lòng gương mặt người thương, nhưng khi xa cách, ông mới nhận ra rằng hình ảnh ấy không hề tĩnh lặng trong ký ức mà vẫn luôn biến đổi, mở rộng và trở nên vô tận:

“Anh tưởng như anh thuộc mặt người,
Ôi ngôi sao nhỏ chiếu trong ngời!
Khi gần đã thấy thành vô hạn,
Nay cách xa nên hiện giữa trời.”

Gương mặt ấy giống như một ngôi sao nhỏ, khi ở gần tưởng chừng có thể nắm bắt được, nhưng càng nhìn lại càng thấy xa xôi, càng ngắm càng thấy mênh mông. Và chính khoảng cách lại khiến hình ảnh ấy trở nên lấp lánh giữa bầu trời ký ức, hiện ra rõ ràng hơn bao giờ hết.

Tình yêu – Vĩnh cửu và bất tận

Xuân Diệu không chỉ nói về một gương mặt cụ thể, mà còn nói về bản chất của tình yêu – một điều vừa quen thuộc, vừa bí ẩn, vừa gần gũi, lại vừa vô cùng rộng lớn:

“Sao đã nhập tâm mà chửa thuộc,
Ôm như hoa đỏ – giữa lòng ta!
Em như đời sống sinh, sinh mãi
Đời cũng như em bất tận mà.”

Người thương đã in sâu trong trái tim, vậy mà mỗi lần nhớ đến lại có một cảm xúc mới, một rung động mới, như thể chưa bao giờ có thể hiểu trọn vẹn. Hình bóng ấy như một bông hoa đỏ nồng nàn, ôm vào lòng nhưng vẫn cảm thấy chưa thể giữ chặt, chưa thể nắm bắt hết vẻ đẹp của nó.

Nhà thơ so sánh người thương với chính sự sống – một thứ không ngừng sinh sôi và tái tạo. Tình yêu cũng như thế, luôn thay đổi, luôn lớn lên, và luôn mở rộng. Không có điểm dừng, không có giới hạn, không có khoảnh khắc nào là cuối cùng để ta có thể nói rằng: “Ta đã hiểu hết, đã yêu hết”.

Lời kết

Mặt người thương không chỉ là một gương mặt, mà còn là một biểu tượng của tình yêu bất tận. Xuân Diệu, với tâm hồn nhạy cảm và trái tim say đắm, đã vẽ nên một bức tranh mà ở đó, gương mặt người thương không nằm yên trên trang giấy mà luôn chuyển động, luôn sống động trong từng nhịp đập của con tim. Và cũng như tình yêu, gương mặt ấy không thể vẽ trọn vẹn bằng đôi tay – nó chỉ có thể được cảm nhận bằng trái tim.

*

Xuân Diệu – “Ông hoàng thơ tình” của văn học Việt Nam

Xuân Diệu (1916–1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, là một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách sáng tác độc đáo, giàu cảm xúc và khát vọng yêu đời mãnh liệt, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bao thế hệ độc giả.

Sinh ra tại Hà Tĩnh nhưng lớn lên ở Quy Nhơn, Bình Định, Xuân Diệu sớm bộc lộ niềm đam mê văn chương. Ông là gương mặt tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, mang đến một luồng sinh khí mới cho thi ca Việt Nam. Những tác phẩm như Thơ thơ (1938) hay Gửi hương cho gió (1945) thể hiện rõ nét giọng điệu sôi nổi, táo bạo, chan chứa tình yêu và khát khao tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống.

Sau năm 1945, Xuân Diệu chuyển hướng sáng tác, hòa mình vào dòng chảy cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước và con người lao động. Dù ở giai đoạn nào, thơ ông vẫn giữ nguyên vẹn sự say mê và rung động sâu sắc. Những tác phẩm như Riêng chung (1960) hay Hai đợt sóng (1967) tiếp tục khẳng định vị trí của ông trên thi đàn.

Không chỉ là nhà thơ, Xuân Diệu còn là nhà văn, nhà phê bình có ảnh hưởng lớn. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của mình.

Xuân Diệu vẫn mãi là biểu tượng của thơ tình Việt Nam, là tiếng nói tha thiết của một tâm hồn luôn khát khao yêu và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc:

“Hãy tận hưởng ngày giờ đang thở,
Và yêu đời, hãy sống mạnh hơn tôi.”

Viên Ngọc Quý