Mẹ ốm

U ốm nằm nhà
Không ra đồng được
U đắp kín chăn
Mặt quay vào vách

Em vẫn đi học
Đường xa càng xa
Người em ở lớp
Bụng em ở nhà.

U uống thuốc chưa?
Hạ rồi, cơn sốt?
Vắng vẻ một mình
U vui sao được!

Buổi học dài quá
Mãi mới trống về
Em vội ra trước
Bỏ cả bạn bè.

Em vượt con đê
Theo đàn cò trắng
Thiếu u trên đồng
Nhiều người, vẫn vắng…

Mồ hôi ướt trán
Em bước càng mau
Bướm bay mặc bướm
Em thèm bắt đâu!

Em về đến cửa
Đã gọi “U ơi!”
U cố quay lại
Nhìn em mỉm cười

Củi lửa nhen rồi
Nấu nồi cháo trắng
Đập trứng, bỏ hành
U ăn ngon lắm!

Ghét cái bệnh tật
Làm u mệt người
Đừng ai ốm cả
Là vui nhất đời!

Bài thơ được sử dụng trong SGK Tập đọc lớp 2 (tập 2) giai đoạn 1976-1979.

*

Tình Yêu Thương Trong Từng Hơi Thở – Cảm Nhận Về Bài Thơ “Mẹ Ốm”

Có những tình cảm không cần nói thành lời nhưng vẫn lan tỏa ấm áp và sâu sắc đến tận đáy lòng. Đó là tình yêu của con dành cho mẹ – thứ tình cảm bình dị mà thiêng liêng, vừa nhỏ bé vừa bao la. Bài thơ Mẹ ốm của Phạm Hổ đã khắc họa chân thực và xúc động tâm trạng một đứa trẻ khi mẹ ốm, qua đó gửi gắm thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng và sự quan tâm chân thành trong gia đình.

Nỗi lo âu khi mẹ đau ốm

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, ta đã cảm nhận được sự khác lạ trong nhịp sống của gia đình:

“U ốm nằm nhà
Không ra đồng được
U đắp kín chăn
Mặt quay vào vách”

Người mẹ vốn quen với công việc đồng áng, quen với những vất vả ngoài ruộng đồng, nay lại phải nằm trên giường bệnh. Hình ảnh “mặt quay vào vách” gợi lên sự mệt mỏi, cô đơn, không chỉ vì cơn ốm mà còn vì nỗi nhớ nhung công việc, nhớ cánh đồng, nhớ những bước chân tất bật hằng ngày.

Trái tim đứa trẻ nhạy cảm đã cảm nhận rõ sự thiếu vắng ấy. Dù vẫn đi học, nhưng tâm trí em đâu còn trọn vẹn với bài giảng:

“Em vẫn đi học
Đường xa càng xa
Người em ở lớp
Bụng em ở nhà.”

Quãng đường đến trường vốn quen thuộc nay bỗng dài hơn, bước chân cũng nặng nề hơn vì nỗi nhớ mẹ. Dường như khoảng cách không chỉ đo bằng độ dài con đường, mà còn đo bằng nỗi lo lắng trong lòng đứa trẻ.

Tình yêu thương lặng thầm mà mãnh liệt

Sự lo lắng ấy lớn dần theo từng nhịp đập của trái tim non nớt. Ở lớp học, em không thôi nghĩ đến mẹ:

“U uống thuốc chưa?
Hạ rồi, cơn sốt?
Vắng vẻ một mình
U vui sao được!”

Mỗi câu hỏi là một niềm thương, một nỗi nhớ. Em hiểu rằng, khi không có em, không có ai bên cạnh, mẹ sẽ thấy cô đơn và buồn bã biết nhường nào. Bởi vậy, khi tiếng trống tan trường vang lên, em liền chạy thật nhanh, quên cả bạn bè, quên cả những thú vui trẻ thơ:

“Mồ hôi ướt trán
Em bước càng mau
Bướm bay mặc bướm
Em thèm bắt đâu!”

Những trò chơi thường ngày giờ trở nên vô nghĩa. Có gì quan trọng hơn việc chạy thật nhanh về nhà, về với mẹ? Tình yêu thương ấy không cần những lời nói hoa mỹ, không cần những hành động lớn lao, mà chỉ đơn giản là sự vội vã, là nhịp tim rộn ràng khi bước chân càng gần tới ngôi nhà thân thuộc.

Niềm hạnh phúc giản đơn khi mẹ khỏe lại

Cuối cùng, khoảnh khắc đáng mong chờ nhất cũng đến:

“Em về đến cửa
Đã gọi “U ơi!”
U cố quay lại
Nhìn em mỉm cười”

Chỉ một nụ cười của mẹ thôi cũng đủ xua tan bao lo lắng. Đó là ánh sáng ấm áp nhất, là điều quý giá nhất mà em mong chờ suốt một ngày dài. Và rồi, em nhanh chóng vào bếp, tự tay chuẩn bị một bát cháo nóng hổi cho mẹ:

“Củi lửa nhen rồi
Nấu nồi cháo trắng
Đập trứng, bỏ hành
U ăn ngon lắm!”

Bữa cháo ấy không chỉ có vị ngọt của gạo, của trứng, mà còn có cả tình yêu thương, sự chăm sóc của một đứa trẻ dành cho mẹ.

Và khi cơn bệnh dần lui, khi mẹ đã có thể ăn ngon trở lại, em mới thở phào nhẹ nhõm. Từ tận đáy lòng, em chỉ mong một điều giản dị nhất:

“Ghét cái bệnh tật
Làm u mệt người
Đừng ai ốm cả
Là vui nhất đời!”

Không phải những món quà xa hoa, không phải những điều lớn lao, chỉ cần những người mình yêu thương luôn khỏe mạnh, đó đã là hạnh phúc lớn nhất rồi.

Thông điệp từ bài thơ – Tình mẫu tử là điều quý giá nhất

Bài thơ Mẹ ốm của Phạm Hổ không chỉ là câu chuyện của một đứa trẻ mà còn là lời nhắc nhở đầy ý nghĩa về tình cảm gia đình. Ở đó, ta thấy được sự gắn kết giữa mẹ và con, thấy được tình yêu thương giản dị mà mãnh liệt, thấy được nỗi lo lắng khi người thân đau yếu và niềm vui khi họ khỏe mạnh trở lại.

Tình yêu thương không cần những điều lớn lao, mà hiện diện trong những điều nhỏ bé nhất – một bát cháo nóng, một ánh mắt lo lắng, một bước chân vội vã trên con đường về nhà. Và cũng như em bé trong bài thơ, mỗi chúng ta đều mong rằng những người thân yêu sẽ luôn khỏe mạnh, bởi chẳng có điều gì quý giá hơn một gia đình trọn vẹn, bình yên.

*

Phạm Hổ – Nhà thơ của thiếu nhi

Phạm Hổ (1926 – 2007), bút danh Hồ Huy, quê tại Bình Định, là một nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như viết văn, làm thơ, viết kịch và vẽ tranh, nhưng đặc biệt ghi dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm dành cho thiếu nhi.

Sau năm 1954, ông ra Bắc, tham gia sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957) và góp phần hình thành Nhà xuất bản Kim Đồng – nơi chuyên xuất bản sách cho trẻ em. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó tổng biên tập báo Văn nghệ, Phó trưởng ban đối ngoại của Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng văn học thiếu nhi.

Các tác phẩm của ông như Chú bò tìm bạn, Chuyện hoa chuyện quả, Mỵ Châu – Trọng Thủy đã trở thành những tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Với những đóng góp to lớn, năm 2001, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.

Phạm Hổ là một trong những nhà thơ dành trọn tâm huyết cho trẻ em, để lại những vần thơ trong trẻo và giàu ý nghĩa, góp phần làm phong phú nền văn học thiếu nhi Việt Nam.

Viên Ngọc Quý