Mộng Oanh Oanh

Đêm qua nằm mộng thấy Oanh Oanh,
Bừng sáng trong gương bóng hiện người.
Bẽ bàng không biết quen hay lạ,
Bỗng rộn phòng tây một mái cười.

Cõi trần mường tượng bóng tiên nga,
Không biết còn đây hay đã xa.
Dáng hiện trong gương rồi vụt biến,
Gối chăn còn để mộng đêm qua.

Nàng đến cùng ta trong một hôm,
Cây đàn Quân Thuỵ gửi ta ôm.
Khi mơ không biết người thiên cổ,
Duyên chỉ cùng mình chỉ một hôm.

Một hôm hoang phí biết bao nhiêu,
Man mác hương hoa ngọc cũng nhiều,
Nến đốt cũng tràn, trầm cũng ngát,
Phí bao tươi thắm bao tình yêu.

Khi mơ không có sầu ly biệt,
Khi tỉnh không còn lúc biệt ly.
Khi yêu không biết đây là mộng,
Lúc tỉnh ra thì mộng đã đi.

Chẳng có hôm nào như hôm nay,
Đến giờ hoa chẳng đượm hương bay.
Người ngàn năm cũ bao giờ nữa?
Pháo rượu đầy nhà chẳng hứng say.

Dầu có trăng về ở trước sân,
Giấc mộng người hoa chỉ một lần,
Dầu mộng có mời người chẳng đến,
Cung đàn thêm nặng tiếng tơ ngân.

Oanh Oanh và Quân Thuỵ là các nhân vật trong Tây sương ký.

*

Mộng Oanh Oanh – Giấc Mộng Tình Yêu Tan Biến Theo Thời Gian

Bài thơ Mộng Oanh Oanh của Lưu Trọng Lư mang đến cho người đọc một nỗi buồn man mác, một nỗi tiếc nuối khôn nguôi về tình yêu thoáng qua như giấc mộng. Lấy cảm hứng từ chuyện tình giữa Oanh Oanh và Trương Quân Thuỵ trong Tây sương ký, bài thơ không chỉ là câu chuyện của nhân vật trong quá khứ, mà còn là nỗi lòng của chính tác giả – một kẻ mộng mơ, khao khát tình yêu nhưng lại bất lực trước sự phai nhạt của nó theo thời gian.

Giấc mộng tình yêu – Đẹp đẽ mà mong manh

Mở đầu bài thơ là hình ảnh người con gái Oanh Oanh xuất hiện trong giấc mơ của tác giả, một sự tái hiện mơ hồ giữa thực và ảo:

“Đêm qua nằm mộng thấy Oanh Oanh,
Bừng sáng trong gương bóng hiện người.
Bẽ bàng không biết quen hay lạ,
Bỗng rộn phòng tây một mái cười.”

Tình yêu xuất hiện bất ngờ như một ánh sáng, như một tiếng cười ấm áp phá tan sự cô đơn của tác giả. Nhưng cũng chính khoảnh khắc ấy, ông bỗng nhận ra sự chênh vênh của nó – không rõ là người quen hay kẻ xa lạ, không biết là thực hay chỉ là bóng dáng trong gương.

Sự huyền ảo ấy tiếp tục bao trùm không gian, khi tác giả ví bóng hình Oanh Oanh như tiên nữ chốn trần gian:

“Cõi trần mường tượng bóng tiên nga,
Không biết còn đây hay đã xa.
Dáng hiện trong gương rồi vụt biến,
Gối chăn còn để mộng đêm qua.”

Giấc mộng đẹp nhưng quá ngắn ngủi. Oanh Oanh đến rồi đi, chỉ để lại một chút dư âm mơ hồ nơi chăn gối. Giống như một giấc chiêm bao, tình yêu thoảng qua chỉ để rồi tan biến, để lại trong lòng tác giả một khoảng trống khó lấp đầy.

Một ngày yêu ngắn ngủi – Sự hoang phí của tình cảm

Lưu Trọng Lư không chỉ tiếc nuối về sự mong manh của tình yêu, mà còn tiếc nuối vì thời gian bên nhau quá ngắn ngủi:

“Nàng đến cùng ta trong một hôm,
Cây đàn Quân Thuỵ gửi ta ôm.
Khi mơ không biết người thiên cổ,
Duyên chỉ cùng mình chỉ một hôm.”

Một ngày ngắn ngủi trôi qua như một làn hương, như một khúc đàn thoáng ngân. Cuộc tình này chỉ diễn ra trong một khoảnh khắc, rồi trở thành hồi ức đẹp nhưng hư ảo.

Tác giả tiếc nuối không chỉ vì thời gian quá ngắn, mà còn vì đã “hoang phí” quá nhiều tình cảm:

“Một hôm hoang phí biết bao nhiêu,
Man mác hương hoa ngọc cũng nhiều,
Nến đốt cũng tràn, trầm cũng ngát,
Phí bao tươi thắm bao tình yêu.”

Tình yêu trong giấc mơ ấy tràn đầy hương sắc, nến đỏ, khói trầm, nhưng tất cả chỉ là phù du. Một tình yêu dù rực rỡ đến đâu cũng không thể giữ lại khi tỉnh giấc.

Mộng và thực – Khi tình yêu chỉ còn là quá khứ

Nỗi đau của tác giả lên đến đỉnh điểm khi ông nhận ra sự đối lập nghiệt ngã giữa giấc mộng và hiện thực:

“Khi mơ không có sầu ly biệt,
Khi tỉnh không còn lúc biệt ly.
Khi yêu không biết đây là mộng,
Lúc tỉnh ra thì mộng đã đi.”

Giấc mơ cho ta những điều đẹp đẽ mà đời thực không có. Trong giấc mộng, không có sự chia ly, không có đau khổ. Nhưng khi tỉnh dậy, mọi thứ đã biến mất, chỉ còn lại sự trống trải và mất mát.

Tác giả khao khát một lần nữa được sống trong giấc mộng đó, nhưng đau đớn thay, mộng đã đi xa, người cũng chẳng quay về:

“Người ngàn năm cũ bao giờ nữa?
Pháo rượu đầy nhà chẳng hứng say.”

Dù có rượu, có pháo hoa, có ánh trăng sáng, nhưng tất cả đều vô nghĩa khi người xưa không còn nữa. Giấc mộng một lần đã qua đi, dù có cố gắng níu kéo cũng chỉ là vô vọng.

Thông điệp: Tình yêu là giấc mộng thoáng qua, đẹp nhưng không thể giữ

Bài thơ Mộng Oanh Oanh của Lưu Trọng Lư không chỉ là câu chuyện về Oanh Oanh và Quân Thuỵ, mà còn là tâm sự của chính tác giả – một con người từng yêu, từng say đắm, nhưng rồi chỉ còn lại tiếc nuối.

Tình yêu trong thơ ông đẹp, nhưng mong manh như ánh trăng, như giấc mộng. Một khi đã đi qua, dù có cố gắng đến đâu, cũng không thể nào trở lại. Và con người chỉ có thể đứng nhìn, ngậm ngùi tiếc nhớ.

Có lẽ, thông điệp sâu sắc nhất của bài thơ chính là: Hãy trân trọng tình yêu khi nó còn ở bên ta, bởi một khi đã mất đi, tất cả chỉ còn là giấc mộng đã tan biến.

*

Lưu Trọng Lư – Người tiên phong của Phong trào Thơ mới

Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, sinh ra tại làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong một gia đình nho học và sớm bộc lộ tài năng văn chương.

Là một trong những người khởi xướng và tích cực cổ vũ Phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư đã để lại dấu ấn sâu đậm với những vần thơ trữ tình giàu cảm xúc, nổi bật là bài Tiếng thu với hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” đã trở thành biểu tượng của thi ca Việt Nam. Ngoài thơ, ông còn sáng tác văn xuôi, kịch nói, cải lương, góp phần phong phú cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.

Sau Cách mạng Tháng Tám, ông tham gia Văn hóa cứu quốc, hoạt động tuyên truyền văn nghệ trong kháng chiến. Sau năm 1954, ông tiếp tục cống hiến trong lĩnh vực sân khấu và văn học, từng giữ chức Tổng Thư ký Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam.

Với những đóng góp lớn lao, năm 2000, Lưu Trọng Lư được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Lưu Trọng Lư không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là người đã góp phần làm thay đổi diện mạo thơ ca Việt Nam.

Viên Ngọc Quý.