Một buổi mai nào đó
Một buổi mai nào đó
Như buổi mai nay
Hồ Gươm rực rỡ
Cành bàng nảy lộc xanh tơ
Cánh én say như bất cứ bao giờ
Đan chấp chới chao mình soi bóng nước…
Bên luống hoa
Lứa đôi nào vừa dạo gót
Còn lại đây rạo rực dấu chân
Người yêu tôi buổi ấy lên đường
Phút quên cả những điều hò hẹn
Dưới gốc bàng này
Chúng tôi đã cùng nhau trò chuyện
Về một loài hoa hai đứa chẳng biết tên
Ánh hoa cười trong gió nghiêng nghiêng
Tôi đứng đây
Hôn mở tung cánh cửa
Điều muốn nói bay vào nỗi nhớ…
Một buổi mai nào đó – bạn ơi
Khi chúng ta tuổi đã già rồi
Vẫn đến đây một lứa đôi nào khác
Vẫn như ta
Như buổi sớm mai nay
Với chim mùa hót nắng dưới trời mây
Với bờ liễu
Với Tháp Rùa trầm mặc
Với rặng sấu ven hồ in bóng nước
Tàu điện qua như một dải băng xanh…
Bạn thấy không?
Họ đến rất thanh bình
Sau trận đánh hôm nay tôi đã nhìn thấy họ…
1968
*
Một Buổi Mai Nào Đó – Dòng Chảy Của Thời Gian Và Những Dấu Yêu Còn Lại
Có những khoảnh khắc trong đời, ta bỗng thấy thời gian như ngưng đọng, để rồi trong sự tĩnh lặng ấy, quá khứ và tương lai hòa quyện vào nhau. Một buổi mai nào đó của Tô Hà là một bài thơ như thế – nơi những ký ức, những ước vọng và những hình ảnh bất biến của Hồ Gươm lặng lẽ trôi theo dòng thời gian, để lại trong lòng người đọc một nỗi xúc động sâu xa.
Hồ Gươm – nơi thời gian không cũ
“Một buổi mai nào đó
Như buổi mai nay
Hồ Gươm rực rỡ
Cành bàng nảy lộc xanh tơ…”
Bài thơ mở ra bằng một khung cảnh tươi đẹp và quen thuộc – một buổi sáng bên Hồ Gươm, nơi cành bàng đâm chồi, nơi những cánh én chao nghiêng soi bóng nước. Một không gian bình yên, tràn đầy sức sống, nhưng cũng là nơi lưu giữ bao nhiêu kỷ niệm.
Ở đó, thời gian như vòng lặp bất tận. Cây bàng mỗi năm lại xanh lộc mới, những cánh én vẫn bay như mọi khi, nhưng con người thì đổi thay. Có những người đã từng đứng đây, từng cùng nhau ngắm nhìn một loài hoa không biết tên, từng trao nhau những câu chuyện dưới tán bàng xanh.
Những dấu chân của ký ức
“Bên luống hoa
Lứa đôi nào vừa dạo gót
Còn lại đây rạo rực dấu chân
Người yêu tôi buổi ấy lên đường
Phút quên cả những điều hò hẹn…”
Tô Hà không nói rõ về cuộc chia ly, nhưng người đọc vẫn cảm nhận được nỗi buồn man mác trong từng câu thơ. Người yêu năm ấy đã ra đi, có thể là ra trận, có thể là đi xa, và những hò hẹn ngọt ngào bỗng chốc bị lãng quên bởi một lý tưởng lớn lao hơn. Nhưng dẫu có ra đi, dẫu có cách xa, thì dấu chân xưa vẫn còn đây, trên luống hoa này, nơi mùa xuân vẫn tiếp tục trở về.
Những điều muốn nói – những điều còn mãi
“Tôi đứng đây
Hôn mở tung cánh cửa
Điều muốn nói bay vào nỗi nhớ…”
Câu thơ mở ra một trạng thái rất đặc biệt – một sự hoài niệm không thể gọi tên. “Điều muốn nói” là gì? Là những lời yêu chưa kịp ngỏ? Là những mong chờ còn dang dở? Hay chỉ đơn giản là một tiếng thở dài trước những điều đã thuộc về ngày cũ? Những kỷ niệm ấy, những điều không thể nói thành lời ấy, giờ đây chỉ có thể gửi vào nỗi nhớ, vào không gian bao la của Hồ Gươm buổi sáng.
Thời gian trôi – nhưng tình yêu vẫn vẹn nguyên
“Một buổi mai nào đó – bạn ơi
Khi chúng ta tuổi đã già rồi
Vẫn đến đây một lứa đôi nào khác
Vẫn như ta
Như buổi sớm mai nay…”
Ở đoạn cuối, bài thơ chuyển hướng từ quá khứ sang tương lai, từ hoài niệm sang sự tiếp nối của cuộc đời. Tô Hà không chỉ kể câu chuyện của riêng mình, mà còn hướng cái nhìn về những thế hệ sau. Một ngày nào đó, khi nhà thơ đã già, sẽ có một đôi lứa khác đứng nơi đây, yêu nhau như ông từng yêu, ngắm nhìn Hồ Gươm như ông từng ngắm nhìn.
Đó chính là sự vĩnh cửu của tình yêu, của tuổi trẻ, của những khát khao không bao giờ phai nhạt.
Sau trận đánh hôm nay – tôi đã nhìn thấy họ
Bài thơ khép lại bằng một câu thơ đầy ám ảnh:
“Sau trận đánh hôm nay tôi đã nhìn thấy họ…”
Những đôi lứa thanh bình ngày mai chính là thành quả của sự hy sinh hôm nay. Giữa bom đạn của năm 1968, nhà thơ vẫn có một niềm tin mãnh liệt vào tương lai, rằng một ngày nào đó, hòa bình sẽ đến, và thế hệ sau sẽ tiếp tục yêu, tiếp tục sống trong sự bình yên mà những người lính đã giành lại.
Lời kết – Tình yêu và thời gian, những điều bất biến
Một buổi mai nào đó không chỉ là một bài thơ về tình yêu đôi lứa, mà còn là một bài thơ về thời gian, về sự tiếp nối của cuộc sống. Những gì ta yêu quý, những khoảnh khắc ta trân trọng, rồi cũng sẽ được người khác tiếp tục gìn giữ. Như Hồ Gươm vẫn mãi xanh trong nắng sớm, như những đôi lứa vẫn dạo bước trên đường xưa, tình yêu và ký ức sẽ không bao giờ mất đi – chúng chỉ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, như một dòng chảy bất tận của cuộc đời.
*
Nhà thơ Tô Hà – Người gửi hồn vào những vần thơ Hà Nội
Tô Hà (1939 – 1991), tên thật là Lê Duy Chiểu, sinh ra tại Thường Tín, Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông không chỉ là một nhà thơ tài hoa mà còn là một cây bút gắn bó sâu sắc với mảnh đất nghìn năm văn hiến. Trong suốt cuộc đời sáng tác, Tô Hà đã để lại dấu ấn đặc biệt trong nền thơ ca Việt Nam, đặc biệt với những tác phẩm mang hơi thở của Hà Nội và cuộc sống đô thị.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ông từng đảm nhiệm vị trí Trưởng ban Biên tập Báo Người Hà Nội, góp phần đưa tờ báo trở thành một diễn đàn văn chương, nghệ thuật có giá trị. Sự nghiệp thơ ca của Tô Hà gắn liền với những tập thơ giàu hình ảnh và cảm xúc như Hương cỏ mặt trời (1978), Sóng nắng (1981), Hoa vừa đi vừa nở (1981), Thành phố có ngôi nhà của mình (1988), Sóng giữa lòng tay (1990), cùng tác phẩm văn xuôi Chuyện không có trong thư.
Thơ Tô Hà mang phong cách trữ tình, giàu nhạc điệu, thể hiện cái nhìn tinh tế trước những đổi thay của thời cuộc. Ông viết về Hà Nội không chỉ bằng những hoài niệm mà còn bằng tình yêu của một người đã chứng kiến sự trưởng thành và chuyển mình của thành phố. Những bài thơ của ông thường chất chứa sự giản dị nhưng sâu lắng, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm và rung động.
Cuộc đời Tô Hà tuy ngắn ngủi, ông qua đời năm 1991 do bệnh suy thận, nhưng những tác phẩm ông để lại vẫn còn vang vọng trong lòng độc giả yêu thơ. Với sự nghiệp gắn bó cùng Hà Nội và thơ ca, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam hiện đại.
Viên Ngọc Quý.
