Mưa
Tre lả lướt nghiêng đầu cho nước gội
Cau thẳng mình dang lá đón mưa rơi,
Đồng chìm xuống bông lúa vàng rũ rợi,
Ao rềnh lên bè rau muống xanh tươi.
Trên nhà vắng gió lùa hơi ướt át,
Cu bé ngồi nhào đất nặn tò te.
Dưới bếp lạnh, lũ gà vào bới rác
Mặc đàn ruồi, đàn nhặng lượn vo ve.
Ngoài đường lội một vài người về chợ
Trĩu gánh hàng như trĩu quang mưa.
Yên ổn nhất trong gian chuồng êm cỏ
Lũ lợn nằm mát mẻ ngủ quên trưa.
*
Mưa – Nhịp Sống Bình Yên Dưới Làn Nước Mát
Mưa tưởng chừng là một hiện tượng tự nhiên bình thường, nhưng dưới ngòi bút của Anh Thơ, nó trở thành một bức tranh sống động về làng quê với những hình ảnh vừa gần gũi, vừa đầy cảm xúc. Không ồn ào, không dữ dội, bài thơ Mưa đưa ta về với không gian của một cơn mưa hè dịu mát, nơi mọi cảnh vật và con người đều đón nhận làn nước trời theo cách riêng của mình.
Mưa – Hơi Thở Của Thiên Nhiên
Mở đầu bài thơ là hình ảnh thiên nhiên đang đón nhận cơn mưa một cách tự nhiên và hài hòa:
“Tre lả lướt nghiêng đầu cho nước gội
Cau thẳng mình dang lá đón mưa rơi,
Đồng chìm xuống bông lúa vàng rũ rợi,
Ao rềnh lên bè rau muống xanh tươi.”
Hình ảnh “tre lả lướt nghiêng đầu” như một cử chỉ dịu dàng, đón lấy từng giọt nước mát lành từ trời cao. Trong khi đó, cây cau vươn lên thẳng tắp, mở rộng tán lá để đón lấy những hạt mưa như một niềm hân hoan. Cơn mưa làm bông lúa vàng rũ rợi, nhưng cũng đồng thời khiến bè rau muống xanh tươi trên mặt ao. Thiên nhiên nơi làng quê được tái hiện thật gần gũi, với sự chuyển động nhẹ nhàng trong làn nước mát, vừa mang đến sự sảng khoái, vừa thấm đượm hơi thở của cuộc sống.
Những Mảnh Đời Nhỏ Trong Cơn Mưa
Nếu như thiên nhiên vui vẻ đón mưa, thì trong từng ngôi nhà, từng góc bếp, con người và vật nuôi cũng có những cách riêng để thích nghi với thời tiết:
“Trên nhà vắng gió lùa hơi ướt át,
Cu bé ngồi nhào đất nặn tò te.
Dưới bếp lạnh, lũ gà vào bới rác
Mặc đàn ruồi, đàn nhặng lượn vo ve.”
Không khí trong nhà trở nên “ướt át”, khiến mọi người co cụm lại, bếp lửa không còn ấm áp như thường ngày. Nhưng trong sự yên tĩnh ấy, một hình ảnh rất đỗi thân thương hiện lên—cu bé ngồi nhào đất nặn tò te. Một trò chơi dân dã, đơn sơ nhưng lại phản chiếu cả tuổi thơ hồn nhiên giữa những ngày mưa.
Trong khi đó, lũ gà chẳng màng đến cơn mưa ngoài trời, vẫn hì hục bới rác tìm thức ăn, mặc cho đàn ruồi nhặng vo ve xung quanh. Dưới ngòi bút của Anh Thơ, những sinh hoạt thường ngày tưởng như bình dị ấy lại hiện lên sống động, góp phần làm tròn bức tranh cuộc sống dưới mưa.
Những Bước Chân Dưới Làn Nước
Mưa không chỉ làm mềm đi không gian mà còn khiến bước chân con người trở nên nặng trĩu hơn:
“Ngoài đường lội một vài người về chợ
Trĩu gánh hàng như trĩu quang mưa.”
Cơn mưa làm đường sá trở nên lầy lội, khiến những người gánh hàng từ chợ về càng thêm vất vả. Hình ảnh “trĩu gánh hàng” không chỉ gợi lên sự nặng nhọc của quang gánh mà còn phản ánh sự nhọc nhằn của những con người mưu sinh giữa thiên nhiên khắc nghiệt. Nhưng họ vẫn bước đi, lặng lẽ mà bền bỉ, như một phần không thể thiếu của nhịp sống làng quê.
Khoảnh Khắc Bình Yên Giữa Ngày Mưa
Giữa cái lạnh của mưa, có lẽ yên ổn nhất chính là những chú lợn trong gian chuồng ấm áp:
“Yên ổn nhất trong gian chuồng êm cỏ
Lũ lợn nằm mát mẻ ngủ quên trưa.”
Không chạy ngược xuôi, không lo toan như con người, lũ lợn nằm yên trên lớp cỏ khô, an nhiên tận hưởng cơn mưa theo cách của riêng mình. Một hình ảnh đầy thú vị, như một sự đối lập với những con người vất vả bên ngoài, nhưng đồng thời cũng góp phần mang đến sự trọn vẹn cho bức tranh làng quê trong mưa.
Thông Điệp Của Bài Thơ
Bài thơ Mưa của Anh Thơ không chỉ đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là lát cắt của cuộc sống làng quê trong những ngày mưa. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm một thông điệp giản dị nhưng sâu sắc: Dù thời tiết có khắc nghiệt, dù cuộc sống có khó khăn, con người vẫn tiếp tục thích nghi, vẫn bền bỉ và kiên trì như những người gánh hàng về chợ, như những trò chơi hồn nhiên của trẻ thơ.
Cơn mưa có thể khiến không gian trở nên ảm đạm, nhưng nó cũng mang lại sự tươi mát, mang đến những giây phút bình yên, giúp con người chậm lại để cảm nhận từng điều nhỏ bé nhưng đáng trân trọng trong cuộc sống.
Lời Kết
Bài thơ Mưa của Anh Thơ như một bức tranh thu nhỏ về làng quê Việt Nam trong những ngày mưa. Từng hình ảnh, từng chi tiết đều chân thực, gần gũi, từ những chiếc lá cau đón nước đến bước chân nặng nhọc của người về chợ. Và hơn hết, bài thơ gợi lên một cảm giác yên bình, khiến ta thêm yêu những khoảnh khắc giản dị mà đáng quý của cuộc sống thường ngày.
*
Nhà thơ Anh Thơ – Người vẽ tranh quê bằng thơ
Anh Thơ (1918 – 2005), tên thật là Vương Kiều Ân, là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Bà nổi tiếng từ năm 17 tuổi với tập thơ Bức tranh quê, đoạt giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn, mở ra một hướng đi riêng trong phong trào Thơ mới: thơ về nông thôn, thiên nhiên Bắc Bộ với những hình ảnh bình dị, đầy chất trữ tình.
Sinh ra trong một gia đình Nho học, cuộc sống kín cổng cao tường đã hun đúc trong bà một tâm hồn nhạy cảm, luôn khát khao tự do. Những câu thơ của Anh Thơ không chỉ vẽ nên bức tranh làng quê thanh bình mà còn phản ánh nỗi niềm sâu lắng của người phụ nữ trước những ràng buộc xã hội.
Sau Cách mạng tháng Tám, bà tham gia Việt Minh, giữ nhiều trọng trách trong Hội Phụ nữ, tiếp tục sáng tác thơ ca ngợi người phụ nữ hậu phương, vẻ đẹp cuộc sống mới và tinh thần đấu tranh anh dũng của dân tộc. Bà là một trong những hội viên đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam, từng giữ vị trí ủy viên Ban chấp hành Hội.
Với những đóng góp lớn cho văn học, Anh Thơ được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Những vần thơ của bà vẫn mãi ngân vang, gợi lên trong lòng người đọc tình yêu quê hương tha thiết:
“Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời…”
(Chiều xuân)
Viên Ngọc Quý.
